Feniks 3e ed/LRN-line - Hoofdstuk 7 - De wereld onder hoogspanning, 1945-1991 oefentoetsen & antwoorden

a) Een land dat zo veel macht heeft dat het in staat is om de loop van de (wereld)geschiedenis beslissend te beïnvloeden.b) Periode van verminderde spanning tijdens een langdurig conflict tussen twee staten of machtsblokken. c) Een samenwerking van meerdere landen die zich moeten houden aan de gezamenlijk genomen beslissingen. d) Een gebied waar een staat veel macht kan laten gelden, meestal met een stilzwijgende goedkeuring van andere staten. e) Een land dat lid is van een internationale organisatie. 1 - d2 - g3 - b4 - c5 - a6 - f7 - h8 - e Na de Tweede  Wereldoorlog waren er twee supermachten: de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Vanwege hun grote ideologische tegenstellingen was er steeds een risico dat er een nieuw militair conflict zou uitbreken, waarbij ook atoomwapens zouden worden gebruikt. De grens tussen Duitsland en Polen zou naar het westen worden opgeschoven. De oostelijke provincies van Duitsland, waaruit de meeste Duitsers al waren verjaagd, werden Pools. De oostelijke provincies van Polen, werden op Stalins verzoek, bij de Sovjet-Unie gevoegd.Er werd officieel besloten dat de Duitstalige minderheden uit Polen, Tsjechoslowakije en Hongarije moesten vertrekken. De miljoenen vluchtelingen moesten in Duitsland worden opgevangen.Aan het eind van de oorlog was Duitsland verdeeld in vier bezettingszones; de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en de Sovjet-Unie bezetten elk één zone. De grenzen ervan werden nu officieel vastgesteld. Ditzelfde gebeurde met met de vier bezettingszones waarin de hoofdstad Berlijn was verdeeld.De opperbevelhebbers van de vier zones zouden minstens drie keer per maand in de Controleraad bij elkaar komen. Ze zouden hun beslissingen unaniem nemen, waardoor er geen onderlinge ruzies zouden ontstaan.  Het begrip dat bij deze afbeelding past is: satellietstaten. Het gebied kon dienen als militaire buffer bij een eventuele toekomstige aanval op de Sovjet-Unie.Oost-Europa kon bijdragen aan de kosten van de wederopbouw van de Sovjet-Unie. Onder leiding van de Sovjet-Unie sloegen troepen van het Warschaupact deze ‘Praagse Lente’ neer. Brezjnev liet weten dat dit steeds zou gebeuren als een Oostblokland zich te veel vrijheid veroorloofde. De Sovjet-Unie zou niet toestaan dat een satellietstaat een eigen politieke koers ging volgen. Dit wordt de Brezjnev-doctrine genoemd. Extra info: https://schooltv.nl/video/high-speed-history-wat-was-de-praagse-lente/#q=praagse%20lente De Truman-doctrine, want deze verplichtte de Amerikanen om landen in Europa (en vanaf 1949 ook daarbuiten) die in handen van het communisme dreigden te vallen, te beschermen.Door de Marshallhulp kon de West-Europese economie snel herstellen. Als het goed gaat met de economie, is communisme voor veel mensen minder aantrekkelijk. (Ook Oost-Europese landen kregen Marshallhulp aangeboden, maar zij mochten dit niet accepteren, omdat Stalin bang was voor westerse invloed in zijn invloedssfeer.) Met het Verdrag van Rome (1951) werd de Europese Economische Gemeenschap (EEG) opgericht. Extra info (inclusief een filmpje):https://historiek.net/verdrag-van-rome-1957/1787/ Gorbatsjov hervormde de economie, door een beetje vrijemarkteconomie toe te staan.Gorbatsjov bezuinigde op het leger. Zo haalde hij een groot deel van de Sovjettroepen terug uit Oost-Europa en beëindigde de peperdure wapenwedloop. Omdat hervormingen alleen kunnen slagen als mensen voor hun mening mogen uitkomen, voerde Gorbatsjov een politiek van glasnost (=openheid) in.Extra info: https://schooltv.nl/video/high-speed-history-wie-was-gorbatsjov/#q=gorbatsjov Deze afbeelding verwijst naar de Truman-doctrine. Toen in 1947 meer landen (o.a. Griekenland en Italië) communistisch dreigden te worden, besloot de Amerikaanse president Truman in te grijpen. Hij kreeg toestemming van het Amerikaanse Congres om militaire steun te mogen geven aan ‘vrije volkeren die zich verweren tegen pogingen tot onderwerping door gewapende minderheden of door druk van buiten’. Dat hij hiermee communisten bedoelde was voor iedereen glashelder. In de afbeelding worden die afgebeeld als gieren. a) Berlijn lag als een soort eilandje in de Russische bezettingszone.b) Omdat de chaos in hun bezettingszone niet afnam besloten de Amerikanen, Engelsen en Fransen hun zones bij elkaar te voegen. Nu waren er dus twee bezettingszones: een Amerikaans-Brits-Franse zone in het westen en een Sovjetzone in het oosten. In het westen werd een nieuwe munt ingevoerd. Volgens de Russen ging dit in tegen de afspraken zoals gemaakt tijdens de Conferentie van Potsdam. Als reactie blokkeerde de Russen de toegangswegen naar de westelijke bezettingszones van Berlijn. Stalin wilde zo afdwingen dat heel Berlijn tot zijn bezettingszone zou gaan behoren. Dat gebeurde niet: na enkele weken landde er elke acht minuten een vliegtuig vol voedsel en andere benodigdheden in West-Berlijn. Na bijna een jaar gaf Stalin de blokkade op. Chroetsjov valt de communistische leider Stalin af in zijn rede. Dit sloeg in als een bom. het luidde het begin in van de dooi. Dit stimuleerde de Hongaren om zich ook kritisch uit te laten. Eerst waren hun eisen bescheiden. Later werd hun eisenpakket breder. De Hongaarse premier, Imre Nagy, liet weten dat hij een ‘vrij, democratisch en onafhankelijk Hongarije wilde’. In Hongarije ontstonden al snel grote demonstraties en een deel van het leger koos partij voor de demonstranten. Dat ging Chroetsjov te ver. Russische troepen trokken Hongarije binnen.Extra info: https://schooltv.nl/video/de-hongaarse-opstand-in-verzet-tegen-het-communistische-bewind/#q=hongaarse%20opstand Je ziet in de afbeelding dat ‘communisme chaos brengt naar West-Europa’. De Marshallhulp zal zorgen dat de economie daar weer zal herstellen en het communisme dus minder aantrekkelijk zal zijn voor mensen.  a) In mei 1989 knipten Hongaarse grenswachten het prikkeldraad van de zwaarbewaakte grens met Oostenrijk door.b) Burgers uit de DDR reisden via Tsjechoslowakije naar Hongarije, zogenaamd om daar op vakantie te gaan. Daar aangekomen staken ze de grens naar Oostenrijk over. De regering van de DDR kwam daardoor in grote problemen, ze namen verschillende maatregelen maar die versterkten de onrust in het land alleen maar. In november 1989 was er geen houden meer aan: tienduizenden DDR-burgers liepen naar de Berlijnse Muur. De grenswachten durfden geen geweld te gebruiken en openden de grens. Dit luidde het einde in van de Berlijnse Muur.Extra info: https://schooltv.nl/video/de-val-van-de-berlijnse-muur-het-einde-van-de-koude-oorlog/#q=blokkade%20van%20berlijn De vernieuwingen van Gorbatsjov hebben de Sovjet-Unie niet kunnen redden. Anderhalf jaar na de val van de Berlijnse Muur was de Sovjet-Unie uiteengevallen in vijftien onafhankelijke staten. Het communistische systeem was in elkaar gezakt. Of zoals de tekenaar probeert duidelijk te maken: door Gorbatsjov was het communisme in de Sovjet-Unie naar het graf gebracht. Extra info: https://schooltv.nl/video/clipphanger-wat-is-communisme/#q=communisme Deze afbeelding gaat over de Cubacrisis. (Let op: niet te verwarren met de crisis in de Varkensbaai).Extra info: https://schooltv.nl/video/high-speed-history-wat-was-de-cubacrisis/#q=cubacrisis Deze afbeelding verwijst naar de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. (EGKS). Dus het kenmerkende aspect is:  De eenwording van Europa. Tijdens de periode van de wederopbouw van de oorlogsschade groeide bij een aantal West-Europese landen het besef dat zij beter met elkaar konden samenwerken dan elkaar beconcurreren. Extra info bij dit hoofdstuk: https://schooltv.nl/video/de-bouw-van-de-berlijnse-muur-de-scheiding-tussen-kapitalisme-en-communisme/#q=bouw%20van%20de%20berlijnse%20muurhttps://schooltv.nl/link/de-koude-oorlog/#q=koude%20oorlog