Praktische Economie MAX 2021 M6 Risico en rendement - Hoofdstuk 1 - Risico oefentoetsen & antwoorden

Risico bestaat uit: de kans op een gebeurtenis en de schade als gevolg van die gebeurtenis.Om een risico beter in te kunnen schatten is informatie nodig. Hoe meer informatie, hoe beter het risico kan worden ingeschat. Bijvoorbeeld het inschatten van het risico op vernielingen van auto’s in een bepaalde wijk is de volgende informatie nodig: de aard van de vernielingen aan de auto (op basis van ervaring uit het verleden), de parkeergelegenheid van de auto’s in de wijk (voor de deur of op een afgelegen plek zonder lantaarnpalen), wel of geen WhatsApp buurtpreventie.Let op: laat in de voorbeelden de twee onderdelen van risico aan de orde komen: de kans op een gebeurtenis (soort parkeergelegenheid en buurtpreventie) en de schade als gevolg van die gebeurtenis (aard van de vernielingen). Risico is kans op schade x schade.De schade van ziekte is in de VS veel groter dan in Nederland vanwege de hoge medische kosten.Risico is kans op schade x schade.Het inschatten van de kans op diefstal is moeilijker in het geval van een renpaard dan in het geval van een personenauto.Het inschatten van schade is moeilijker in het geval van een renpaard dan in het geval van een personenauto. De verwachte opbrengst van optie 1 is € 150 – € 100 = € 50. Het bijbehorende risico is € 0, want er is geen kans op verlies.De verwachte opbrengst van optie 2 is 0,75 × (€ 200 – € 100) = € 75. Het bijbehorende risico is 0,25 × € 100 = € 25.Het risico van optie 2 is groter dan dat van optie 1, maar de verwachte opbrengst van optie 2 is ook hoger dan die van optie 1. Het staat nu niet vast welke optie een risicoavers persoon zal kiezen.De verwachte opbrengst van optie 1 is 0,75 x (€ 80 – € 50) = € 22,50. Het bijbehorende risico is 0,25 x € 50 = € 12,50.De verwachte opbrengst van optie 2 is 0,5 × (€ 75 – € 50) = € 12,50. Het bijbehorende risico is 0,5 × € 50 = € 25.Een risicoavers persoon zal kiezen voor optie1. Het risico van optie 1 is lager en de verwachte opbrengst is hoger dan bij optie 2. De risiconeutrale kandidaat zal stoppen. Spelen biedt 25% kans op € 200.000: dat is € 50.000, terwijl stoppen € 60.000 oplevert.Het totale risico is 0,1 × (30 leerlingen × € 200) = € 600. Het risico per leerling is € 600 / 30 leerlingen = € 20.De uitkomst van de vorige vraag geldt niet voor iedere leerling, omdat het een gemiddelde is. Sommige leerlingen gaan slordiger met hun spullen om dan andere leerlingen. Deze leerlingen lopen meer risico om hun mobiel kwijt te raken. Andere leerlingen zijn weer voorzichtiger en lopen minder risico om hun mobiel kwijt te raken. Door inflatie daalt de koopkracht van het geld. Onder andere spaarders en geldverstrekkers hebben hier last van. Spaarders en geldverstrekkers willen door deze koopkrachtdaling worden gecompenseerd met een hogere rente. Hoe hoger de verwachte inflatie, hoe hoger de rente. Op deze manier is de verwachte inflatie een onderdeel van de risico-opslag.Twee andere onderdelen van risico-opslag zijn:Vergoeding uitstel van consumptie.Vergoeding van risico dat een geldverstrekker loopt op wanbetaling door de geldnemer.Bij een langere tijdsperiode is de kans groter dat een risico zich openbaart; de risico-opslag neemt toe. Hoe langer de periode dat consumenten hun geld afstaan aan de bank, hoe hoger de rente die ze over hun spaargeld krijgen. Hoe langer de bank geld uitleent aan een aanbieder, hoe hoger de rente is die de lener aan de bank moet betalen. Op langere termijn vertoont de yieldcurve een degressief stijgend verloop: de rente stijgt minder dan evenredig met de looptijd. Anders gezegd: de risico-opslag neemt minder dan evenredig toe met de looptijd. Op de korte termijn maakt het verschil in looptijd veel uit. De kans dat een risico zich openbaart is bij een lening met een looptijd van twee jaar dubbel zo groot als bij een lening met een looptijd van een jaar; de yieldcurve stijgt in het begin snel. Maar de kans dat een risico zich over 30 jaar openbaart is niet veel groter dan bij 29 jaar; de yieldcurve stijgt steeds minder snel. De verwachte opbrengst voor Teddo is (40% van € 140 + 60% van € 20) - € 60 = € 8.Het risico is de kans op schade, maal de schade. De schade is dat je € 20 krijgt uitgekeerd minus de prijs van een lot. De schade is dus € 40. De kans op die schade is 60%. Het risico is dan € 40 x 60% = € 25.De verwachte opbrengst voor Paula is (30% van € 180 + 70% van € 10) - € 40 = € 21.Het risico is de kans op schade, maal de schade. De schade is dat je € 10 krijgt uitgekeerd minus de prijs van een lot. De schade is dus € 30. De kans op die schade is 70%. Het risico is dan € 30 x 70% = € 21. LoterijAankoop-bedrag per lotKans op een prijsUitbetaling op een winnend lotVerwachte opbrengstMogelijke schadeRisicoAltijdPrijs€ 101/400€ 3.000-€ 2,50€ 10€ 9,98HappyWin€ 101/100€ 800-€ 2€ 10€ 9,90NeverLose€ 101/10€ 80-€ 2€ 10€ 9Toelichting:Verwachte opbrengst is kans op een prijs maal uitbetaling op een winnend lot minus aankoopbedrag per lot.AltijdPrijs: (1/400 x € 3.000) - € 10HappyWin: (1/100 x € 800) - € 10NeverLose: (1/10 x € 80) - € 10Mogelijke schade is het aankoopbedrag per lot.Risico is de kans op schade, maal de (mogelijke) schade.AltijdPrijs:  399/400 x € 10HappyWin: 99/100 x € 10NeverLose: 9/10 x € 10De mensen die niet risicoavers zijn zullen niet altijd kiezen voor het hoogste risico. Er wordt ook gekeken naar de verwachte opbrengst en die is van AltijdPrijs minder dan van HappyWin. Veel ZZP’ers zijn min of meer uit vrije keuze ZZP'ers geworden. Het gaat dan om vrijwillige risico’s. Deze ZZP’ers zijn waarschijnlijk dus niet risicoavers.Andere ZZP’ers zijn ZZP'ers geworden uit noodzaak, omdat zij werkloos waren geworden en geen baan konden vinden. Het gaat dan dus om min of meer onvrijwillige risico’s. Deze laatste ZZP’ers zijn misschien wel risicoavers.Let op: laat uit je antwoord blijken dat vrijwillige risico’s bewust worden aangegaan en onvrijwillige risico’s onvermijdbaar zijn. In het antwoord moet tevens een verband worden gelegd tussen vrijwillige/onvrijwillige risico’s enerzijds en de mate van risicoaversie anderzijds.De verwachte opbrengst van deze loterij is (€ 60.000 × 0,3 + € 42.000 × 0,4 + € 12.000 × 0,3) – € 36.000 = € 2.400. De mogelijke schade is het verschil tussen het loon dat je gehad zou kunnen hebben als je in loondienst werkt en het loon dat je hebt als ZZP’er in minder goede jaren, dus € 36.000 - € 12.000 = € 24.000.