Nectar FLEX 4.1 - Hoofdstuk 1 - Gedrag oefentoetsen & antwoorden

In deze vraag staan enkele voorbeelden van begrippen die de basis vormen om dit onderwerp goed te begrijpen. Zorg dat je deze en de andere vetgedrukte begrippen in het boek goed kent en ze goed kan uitleggen.Een inwendige prikkel is een prikkel die binnen in het lichaam ontstaat, zoals hormonen die zorgen voor een hongergevoel. Uitwendige prikkels zoals geur en licht worden waargenomen met de zintuigen.Een gedragssysteem bevat samenhangende onderdelen van gedrag die een bepaald doel dienen. Voorbeelden hiervan zijn; baltsgedrag, foerageergedrag (voedsel zoeken) en imponeergedrag.Een sleutelprikkel is een prikkel die altijd dezelfde respons tot gevolg heeft. Bijvoorbeeld het zien van het rode stoplicht zorgt ervoor dat je stopt voordat je de weg oversteekt.Bij het uitvoeren van gedragsonderzoek wordt onder andere gebruik gemaakt van een ethogram. Dit is een lijst met waargenomen gedragselementen (bijvoorbeeld; KW- kauwen- dier beweegt met voedsel in de mond de kaken op en neer). Met behulp van een ethogram kan gedrag van een dier worden bijgehouden in een protocol. Hierin staan op volgorde de vertoonde gedragselementen van het dier en hun frequentie.Er is sprake van conflictgedrag als er prikkels waargenomen worden die vragen om respons (reactie) van zowel het ene als van het andere gedragssysteem. Bijvoorbeeld; prikkels die oproepen tot vechten of vluchten.Klassieke conditionering is een manier van leren waarbij twee verschillende prikkels (een neutrale en een stimulerende prikkel) door het brein aan elkaar worden gekoppeld zodat op de neutrale prikkel een onbewuste respons komt die normaal alleen bij de stimulerende prikkel komt. Het bekendste voorbeeld is de hond van Pavlov die na verloop van tijd speeksel produceert (de respons) als alleen het belletje wordt gerinkeld (neutrale prikkel) zonder dat er eten wordt gegeven (stimulerende prikkelBij leren door inzicht leggen dieren en mensen nieuwe verbanden tussen gebeurtenissen of situaties. Bijvoorbeeld; Een hond die een bal onder de bank zag rollen, begon eerst te blaffen en met zijn poot onder de bank te graaien. Toen dat niet lukte, liep hij om de bank heen, pakte de bal aan de andere kant beet en haalde hem onder de bank vandaan. De hond besefte ineens dat hij via een omweg bij de bal kon komen. Dit inzicht door eigen nadenken illustreert leren door inzicht bij dieren. Uitwendige prikkels komen van buiten het lichaam en motivatie van binnen. Ook is een motivatie niet te meten, een uitwendige prikkel wel. De motivatie is een keuze (vaak onbewust) om op een prikkel te reageren of niet. Dit worden signalen genoemd. Op deze manier vindt communicatie tussen soortgenoten plaats. Dit worden normen genoemd. 1.    In deze situatie is sprake van proefondervindelijk leren of trial-and-error. De hamster heeft door beloning geleerd wat de kortste weg naar het voedsel is. Net als bij het leren fietsen is dit leren door vallen en opstaan.2.    Hier is sprake van inprenting. Het kauwtje heeft ‘ingeprent’ gekregen dat Lorenz een soortgenoot is, daarom gaat het naar verloop van tijd baltsgedrag vertonen.3.    In dit geval is sprake van gewenning. De hersenen zijn in staat om niet essentiële prikkels te blokkeren, zoals verkeersgeluid.4.    Het dresseren van dieren gebeurt door operant conditioneren. Als de leeuw, wanneer hij door de hoepel springt, telkens een beloning krijgt (voedsel) dan zal hij dit gedrag herhalen voor die beloning. Dit is dus leren door belonen en straffen. 1 en 3 worden bepaald door erfelijke factoren, dit zijn beide instincten die vanaf de geboorte aanwezig zijn en dus niet aangeleerd. 2 is aangeleerd gedrag, waarschijnlijk door belonen en straffen (operant conditioneren) 1    Dit is een andere vorm van gedrag. Dit is geen communicatie omdat het niet tussen soortgenoten gaat. Het konijn laat op deze manier blijken dat het geen zin heeft een aanval op hem in te zetten, omdat hij hij de vos te snel af zal zijn.2    Dit is communicatie tussen soortgenoten. Dat gaat via signalen, in dit geval een alarmroep.3    Dit is een vorm van ritueel gedrag, ze doen dit vaak op dezelfde manier.4    Het imponeren van een vrouwtje door een mannetjesvogel valt onder baltsgedrag. Inprenting. Dit gebeurt in de eerste periode vlak na de geboorte.Inzicht. Door het vermogen van mensapen om gereedschap te gebruiken en problemen op te lossen leren ze veel door inzicht.Operant conditioneren. Het gedrag direct voorafgaand aan de beloning wordt gekoppeld aan de beloning. Hierdoor zal de rat dit gedrag vaker gaan vertonen, in de hoop op een nieuwe beloning. In deze situatie wisselen gedragselementen uit twee gedragssystemen elkaar af, namelijk aanvalsgedrag en vluchtgedrag. Dit is kenmerkend voor ambivalent gedrag.  Dit gedrag is afhankelijk van beide factoren. De uitwendige factor is het loslopen van de jongen. De inwendige factor ontstaat door hormonen die sinds de geboorte van de jongen zorgen voor het beschermende gedrag van de ouders.Nestblijvers zijn niet in staat te vluchten bij het naderen van een predator, nestvlieders kunnen dat wel. Hierdoor hebben nestvlieders een grotere overlevingskans.Antwoord A is juist. Dit gedrag vindt al plaats kort na de geboorte, in deze periode is nog weinig/geen mogelijkheid tot leergedrag. Het vertoonde gedrag zal dus erfelijk bepaald zijn.Dit gedrag vertonen de jongen alleen na een bepaalde prikkel, dit is dus een sleutelprikkel. De duif koppelt (onbewust) de handeling voorafgaand aan de beloning aan de beloning zelf. De duif ‘denkt’ dat het krijgen van voedsel een gevolg is van de handeling daaraan voorafgaand. Hierdoor zal de duif die handeling vaker vertonen, in de hoop op nog meer voedsel.Bovenstaande beschrijving is een voorbeeld van operant conditioneren omdat door beloning een bepaald gedragselement wordt gestimuleerd.  Antwoord B is juist. Een controlegroep verschilt maar op 1 punt van de andere groepen.De nagellak kan behalve een kleur ook een bepaalde geur afgeven dat invloed heeft op de partnerkeuze door vrouwelijke merels.Daarom moet in de controlegroep ook nagellak worden gebruikt. Een oranje snavel zegt iets over het gegeten voedsel door de mannetjes vogels.Hoe feller de snavel des te beter zijn de mannetjes in staat geschikt voedsel te zoeken om vervolgens de jongen mee te voeden.Een partner met oranje snavel betekent dus een grotere overlevingskans voor de jongen. Een langere staart maakt het zwaluwmannetje minder wendbaar en daardoor kwetsbaarder voor predatoren. Alleen de fitste mannetjes kunnen met deze ‘handicap’ omgaan en niet worden opgegeten door predatoren.Hierdoor zijn deze mannetjes aantrekkelijk voor zwaluwvrouwtjes omdat dit de kans op gezond nageslacht vergroot.  Enkele manieren om dierlijke emoties waar te nemen zijn het bestuderen van: gezicht, stem, fysiologie en neurale activiteit. Dit kan door de ene aap de ander te laten belonen met voedsel of ervoor te zorgen dat de ene aap voorkomt dat de andere gestraft wordt. Of een combinatie van beide. Voorbeeld: geef de ene aap de mogelijkheid om op twee knoppen te drukken, de ene knop beloont de andere aap met een druif en de andere knop bestraft de andere aap met een stroomstoot. Tel vervolgens hoe vaak de aap op welke knop drukt. Voor de betrouwbaarheid moet dit onderzoek een aantal keer worden herhaald met verschillende combinaties van apen die elkaar niet kennen.