Op Niveau 3e ed LRN-line deel A+B - Hoofdstuk 9 - Taalverzorging 4 oefentoetsen & antwoorden

De bewering is juist. Toelichting:Als je een werkwoord kunt benoemen als koppelwerkwoord, is er altijd een naamwoordelijk gezegde. Let op! Dit betekent niet dat de werkwoorden ‘zijn’ en ‘blijken’ altijd een koppelwerkwoord zijn.  Zij was enorm bedroefd over het verlies van haar moeder.Ond = zij (Stel de vraag wie + gezegde. Wie was enorm bedroefd? Antwoord = zij.)Wwg = -Nwg = was enorm bedroefd (Kijk of er een koppelwerkwoord in de zin staat -> was. Stel de vraag wat + was + zij. Wat was zij? Antwoord = enorm bedroefd. Bekijk dan nog of dit een een kenmerk of eigenschap is van ‘zij’. In dit geval is dat zeker zo en dus heb je hier te maken met een ng.Lv = -Vzv = over het verlies van haar moeder (bedroefd zijn over is een vaste combinatie van een voorzetsel en een werkwoord.)Bwb = -Gisteren hebben wij Peter beschuldigd van plagiaat.Ond = wij (Stel de vraag wie+wwg. Wie hebben? Antwoord = wij)Wwg = hebben beschuldigd (Alle werkwoorden in de zin)Nwg = -Lv = Peter (Stel de vraag wie/wat + wwg + ond. Wie hebben wij beschuldigd? Antwoord = Peter.Vzv = van plagiaat (beschuldigen van = vaste combinatie van voorzetsel en werkwoord)Bwb = Gisteren (bepaling van tijd is altijd bwb)Koning Willem Alexander is sinds 2002 gehuwd met prinses Maxima.Ond = Koning Willem Alexander (Stel de vraag wie+wwg. Wie is? Antwoord = Koning Willem Alexander)Wwg = -Nwg = is gehuwd (Kijk of er een koppelwerkwoord in de zin staat -> is. Stel de vraag wat + koppelwerkwoord + ond. Wat is Koning Willem Alexander? Antwoord = gehuwd. Bekijk dan nog of dit een een kenmerk of eigenschap is van Koning Willem Alexander. In dit geval is dat zeker zo en dus heb je hier te maken met een ng.Lv = -Vzv = met prinses Maxima (gehuwd zijn met is een vaste combinatie van een voorzetsel en een werkwoord)Bwb = sinds 2002 (bepaling van tijd is altijd een bwb) Vzv of bwb?Vaste voorzetselDe atleten bereiden zich goed voor op de Olympische Spelen.vzvvoorbereiden opTijdens de Olympische Spelen won hij meerdere medailles.bwbZij twijfelt aan haar kansen om goud te winnen.vzvtwijfelen aanDe wedstrijden vonden plaats in het nieuwe stadion.bwbDe sporters zijn trots op hun prestaties.vzvtrots zijn opNa de overwinning vierde het team feest.bwbDe zwemmer houdt zich strikt aan zijn trainingsschema.vzvzich houden aanIn de ochtend trainen de gymnasten intensief.bwbDe coach luistert aandachtig naar de zorgen van zijn team.vzvluisteren naarZe reisden met veel enthousiasme naar de Olympische stad.bwb (2x)Toelichting:Het voorzetselvoorwerp:heeft een vaste band met het werkwoord. Het voorzetsel ‘zit vast’ aan dat werkwoord en kan niet weggelaten worden zonder de betekenis van de zin te veranderen.Voorbeeld: Hij rekent op zijn broer. -> Hier is ‘op zijn broer’ het voorzetselvoorwerp, omdat ‘op’ hoort bij het werkwoord ‘rekenen’ kan niet worden weggelaten zonder de zin ongrammaticaal of betekenisloos te maken.Voorbeeld: Zij denkt aan haar examen. -> Het voorzetsel ‘aan’ is essentieel voor de zin; zonder dit voorzetsel klopt de zin niet meer.Een bijwoordelijke bepaling: geeft extra informatie over het gezegde (meestal tijd, plaats, reden, etc.) en is niet vast verbonden met het werkwoord.Voorbeeld: Hij staat bij het stoplicht. -> Hier is ‘bij het stoplicht’ een bijwoordelijke bepaling van plaats en geeft het alleen maar extra informatie over waar hij staat, zonder een vaste band met ‘staan’.kan vaak worden weggelaten zonder dat de zin zijn kernbetekenis verliest.Voorbeeld: ‘Hij fietst snel naar school.’ -> ‘Naar school’ is een bijwoordelijke bepaling van plaats. Zonder dit zinsdeel blijft de kernbetekenis van de zin intact: ‘Hij fietst snel.’ naamwoordelijk gezegdebijvoeglijk naamwoordDe appel van de groenteboer is roodis roodroodDe lucht is helder vandaagis helderhelderZij lijkt boos lijkt boosboosHet zeewater voelt koud aanvoelt koud aankoudMeneer Thomassen is een goede leraar geschiedenisis een goede leraar geschiedenisgoedeDe hond lijkt gelukkig met zijn nieuwe mandlijkt gelukkiggelukkigDe boeken uit de bibliotheek zijn nieuwzijn nieuwnieuwHet kind wordt stilwordt stilstilDe studeerkamer is netjes opgeruimdis netjes opgeruimdnetjesHet meergranenbrood smaakt verssmaakt versvers a. De wereldbevolking groeit met een ongelooflijke snelheid. Op dit moment leven er meer dan zeven miljard mensen op de aarde. Enkele van deze mensen wonen in dichtbevolkte steden. De stad Tokio is de eerste metropool ter wereld wat betreft bevolking.Elke dag worden er duizenden baby's geboren. In sommige landen wordt de bevolking steeds ouder. Dit is vooral het geval in landen zoals Japan en Duitsland. India is naar verwachting de tweede grootste bevolking ter wereld in de komende jaren.China, de huidige nummer één qua bevolking, ziet een lichte afname in geboortecijfers. Vele mensen migreren naar steden op zoek naar betere kansen. De Verenigde Staten heeft de derde grootste bevolking.In Afrika bevinden zich verschillende van de snelst groeiende bevolkingen ter wereld. Nigeria zal naar verwachting binnenkort de grootste bevolking van Afrika hebben. Indonesië, met meer dan tweehonderd miljoen inwoners, staat op de vierde plaats wereldwijd.Er zijn ontelbare culturen en talen vertegenwoordigd in de wereldbevolking. Het verschil in bevolkingsgroei tussen landen is enorm.Europa ziet een daling in het aantal geboorten. Terwijl, in contrast, de bevolking van sommige Aziatische landen snel toeneemt. Overal ter wereld zijn mensen constant in beweging. De wereldbevolking is altijd aan verandering onderhevig.China's eenkindbeleid heeft een grote impact gehad op de demografie. In Afrika zorgen betere gezondheidszorg en lagere kindersterfte voor een bevolkingsgroei. In de toekomst zal de wereldbevolking waarschijnlijk de acht miljard bereiken.In sommige steden wonen miljoenen mensen op een klein oppervlak. De diversiteit van de wereldbevolking is enorm. We moeten voorbereid zijn op de uitdagingen die deze groei met zich meebrengt.De VN voorspelt dat de wereldbevolking in 2100 ongeveer elf miljard zal zijn. Elke geboortedag voegt een beetje meer toe aan deze groei.b. Telwoordhoofd-telwoordrangtelwoordon-bepaaldbepaaldzeven miljard XXEnkele XXeerste XXduizendenXXtweede XXéén XXVele XXde derde XXverschillende XXtweehonderd miljoen XXvierde XXontelbare XXacht miljard XXelf miljard XXElke XX Mauro heeft een zeer diepe snee in zijn vinger.zeer → bijwoorddiepe → bijvoeglijk naamwoordsnee → zelfstandig naamwoordvinger → Zelfstandig naamwoordWanneer kom jij langs bij oma?wanneer → bijwoordoma → zelfstandig naamwoordGisteren gaf Adele een prachtig concert op tv.gisteren → bijwoordAdele → zelfstandig naamwoordprachtig → bijvoeglijk naamwoordconcert → zelfstandig naamwoordtv → zelfstandig naamwoordToelichting:Een bijwoord is een woord dat gebruikt wordt om een werkwoord, bijvoeglijk naamwoord, ander bijwoord of een hele zin te beschrijven of te verduidelijken. Bijwoorden geven meer informatie over hoe, waar, wanneer, in welke mate of op welke manier iets gebeurt.Hier zijn voorbeelden van verschillende soorten bijwoorden en hun functies in zinnen:Bijwoorden van tijd:Gisteren ging ik naar de film. (gisteren)Hij komt straks langs om je te helpen. (straks)Bijwoorden van plaats:Zet de koffer daar neer. (daar)We gingen naar buiten om te spelen. (buiten)Bijwoorden van wijze/manier:Hij zingt mooi. (mooi)Ze sprak luid en duidelijk. (luid, duidelijk)Bijwoorden van graad:Het was erg koud buiten. (erg)Hij is iets beter geworden in tennis. (iets)Bijwoorden van ontkennen of bevestigen:Ik ben absoluut niet akkoord met die beslissing. (absoluut, niet)Zeer zeker zal ik je daarbij helpen. (zeer, zeker)Bijwoordelijke woordgroepen:Je moet met spoed naar de dokter. (met spoed)Hij praatte uitvoerig over zijn reiservaringen. (uitvoerig)Let op: sommige woorden kunnen zowel als bijwoord als bijvoeglijk naamwoord gebruikt worden, afhankelijk van hun functie in de zin. Bijvoorbeeld ‘hard’ kan zowel een bijvoeglijk naamwoord zijn in ‘De tafel is hard’ als een bijwoord in ‘Hij werkte hard’. GoedMax vroeg: ‘Wilt u mij helpen a.u.b.’? (voor citaat)We hebben gisteren drie nieuwe series ontdekt op Netflix: Selling Sunset, Instant Hotel en Lost. (opsomming)Ik kan nu echt niet komen: ik heb het te druk met school. (uitleg)GoedToelichting:De dubbele punt gebruik je bij:een opsommingVoorbeeld: "Ik moet de volgende boodschappen doen: melk, eieren en brood."en citaat of directe redeVoorbeeld: Ze zei tegen me: "Ik kom binnenkort langs voor een bezoek."een gedachteVoorbeeld: Ik bedacht mij zojuist: ik moet nog naar de winkel.voorbeelden of uitlegVoorbeeld: "Er zijn verschillende redenen waarom hij won: zijn vastberadenheid, talent en ervaring." stellingwaarniet waarvoor de tientallen tot honderd gebruik je cijfersxvoor hele getallen van één tot twintig gebruik je lettersxvoor maten en bedragen gebruik je getallenxvoor data en tijdstippen gebruik je lettersxvoor tijdsduur gebruik je lettersx Op 14 augustus 1992 stond It’s my Life van Dr. Alban al zes weken op nummer één in de Top 40.Van de 26 topatleten verschenen er 21 aan de start en maar 12 wisten er te finishen bij een temperatuur van 42°C. 20%tweeënhalfdrie vijfde van de scholierenHet duurt in totaal vier uur.TwintigduizendWe verzamelen om 15.00 uur stipt. Mijn buurvrouw organiseert kooklessen en -cursussen in haar eigen keuken.Wis- en natuurkunde zijn niet mijn favoriete vakken.Dat bedrijf werkt zowel aan grote projecten als aan kleine. / Dat bedrijf werkt zowel aan grote als aan kleine projecten.Hij kwam binnen, hing zijn jas op en ging zitten.De beroemde zangers en dansers stonden samen op het podium.Toelichting:Het weglatingsstreepje, wordt ook wel het koppelteken of het liggend streepje genoemd. Het weglatingsstreepje helpt om woorden samen te voegen, delen van woorden weg te laten (daarom spreekt men ook wel van ‘samentrekking van een woord) en de betekenis te verduidelijken.Weglaten van delen van woorden: Het weglatingsstreepje wordt gebruikt om een deel van een woord te vervangen dat wordt weggelaten.Voorbeeld: voor- en achterkant (voorkant en achterkant)Samenvoegen van woorden: Het weglatingsstreepje wordt gebruikt om woorden samen te voegen, waarbij de klinkers tussen de samengevoegde woorden worden weggelaten (klinkerbotsing).Voorbeeld: auto-ongeluk Verduidelijken van betekenis: Het weglatingsstreepje kan worden gebruikt om de betekenis van een woord of zin te verduidelijken.Voorbeeld: ex-vriend(in) De samentrekking van woorddelen kan ook door weglating (dus zonder streepje)Voorbeeld: oude en nieuwe auto’s c-ed a f b a-c  signaalwoordtekstverbandenopsommingmaartegenstellingwant redenook opsommingdesondankstegenstellingzovoorbeeldin plaats vantegenstelling UitlegTekstverbandDit geven schrijvers om iets duidelijker te maken.voorbeeldDingen worden na elkaar genoemd.opsommingTwee of meer begrippen of meningen spreken elkaar tegen.tegenstellingEen samenvattend inzicht.conclusieDe belangrijkste punten uit een tekst.samenvattingEen deel van de zin geeft aan wat mag, waarvoor toestemming is gegeven.voorwaardeEr is iets gebeurd wat ervoor heeft gezorgd dat er iets anders gebeurde. oorzaak-gevolg De beveiliging verhinderde dat de klant de toegang tot het schoolgebouw kreeg. De hikers gaan elk pad verkennen tijdens hun trektocht.Hij laat geen kans onbenut om de hoogste berg te beklimmen.Net zoals zijn teamgenoten slaagde de Nederlander er niet in om een gouden medaille te halen.Tijdens het maken van je examen moet je proberen geen fouten te maken.De politiebeamte probeerde te voorkomen dat de beller boos werd aan de telefoon. IronieSarcasmeTegen een leerling die weer zijn werk niet heeft gemaakt: Je moet vooral zo doorgaan. Zeker te weten dat je het gaat halen.xOver leerlingen die nooit aanwezig zijn in de les en een onvoldoende halen: De werkwoordspelling, daar hebben ze echt hun best op gedaan.xTegen een leerling die weer eens te laat komt: Wat fijn dat je ons verwelkomt met je bezoek, we kunnen niet wachten tot dat je ons laat delen in je kennis.xTegen een stille verlegen leerling: Je klets me de oren van het hoofdxToelichting: - Ironie: Je beschrijft iets op een beetje spottende manier, die niet kwetsend bedoeld is. Vaak zeg je het tegengestelde van wat er bedoeld wordt.'Dat is een lieverdje.'- Sarcasme: Harde, bijtende spot die veel verder gaat dan ironie.Een leraar zegt tegen een leerling die na een lange tijd van ziekte Tweede taal: een andere taal dan je moedertaal, die je leert in het gebied waar dit taal gesproken wordtTweedetaalverwerving: het leren van een tweede taalVreemde taal: andere taal dan je moedertaal, die je leert in je eigen taalgebied.Toelichting: Tweede taal: Je bent in Nederland geboren en je ouders zijn Nederlands. Je moedertaal is dan Nederlands. Stel: jullie gaan als gezin verhuizen naar Noorwegen. Je gaat dan Noors leren, omdat je daar woont, naar school gaat, sport en werkt (of gaat werken). Noors is dan je tweede taal, want thuis spreek je met je ouders gewoon Nederlands.Tweedetaalverwerving: Het leren van een taal noemen we een taal verwerven. Je verwerft in dit voorbeeld dus de Noorse taal als tweede taal.vreemde taal: Om je in het buitenland goed te kunnen uitdrukken, leer je op school o.a. Engels. Daarvoor hoef je niet naar Engeland, maar kun je in Nederland de taal leren. Dat is dan een vreemde taal.