Praktische Economie MAX 2019 - Hoofdstuk 6 - Meer over de markt oefentoetsen & antwoorden

Multinationals zijn bedrijven met vestigingen in veel landen.Met internationale arbeidsverdeling wordt bedoeld dat ieder land die goederen en diensten produceert waarin dat land het best of het goedkoopst is.De collectieve bestaat uit:De overheid. (Rijksoverheid en de lagere overheden).De sociale fondsen.Het verschil tussen directe en indirecte belastingen is dat directe belastingen direct worden betaald aan de overheid, zoals loonbelasting en vennootschapsbelasting en indirecte belastingen worden via het kopen van goederen en diensten van een onderneming aan de overheid betaald, zoals btw, en accijns.Collectieve goederen zijn die niet in individuele eenheden verkocht kunnen worden.Een progressief belastingsysteem is een systeem waarbij het belastingpercentage stijgt bij het inkomen. Het bruto binnenlands product is op twee manieren te berekenen. Via de import en via de export.De import is 591 miljard. Dit is 73,875% van het bbp. Het bbp is $\rm \frac{591\ miljard}{73{,}875} \times 100 = 800\ miljard$.De export is 675 miljard. Dit is 84,375% van het bbp. Het bbp is $\rm \frac{675\ miljard}{84{,}375} \times 100 = 800\ miljard$.Frankrijk exporteert wel meer dan Nederland, maar dat zegt nog niets over of de economie van Frankrijk geslotener of opener is dan de economie van Nederland. In verhouding tot het bbp kan de export en de import van Frankrijk lager zijn dan de export en import van Nederland. Aangezien het bbp van Frankrijk niet is gegeven kun je geen uitspraak doen over of de economie van Frankrijk geslotener of opener is dan de economie van Nederland. Andere vormen van protectie:Invoerrechten. Invoerrechten zijn belastingen op ingevoerde goederen. Buitenlandse goederen worden zo duurder.Subsidies voor exporterende bedrijven. Hierdoor worden exportgoederen goedkoper. Zo komt er meer vraag naar deze goederen.Nadelen van protectie:Protectie benadeelt de productie en werkgelegenheid in het buitenland. Protectie roept dan ook protectionistische tegenmaatregelen van het buitenland op. Dat kan zelfs leiden tot handelsoorlogen en internationale conflicten.Door protectie worden goederen niet meer daar gemaakt waar dat naar verhouding het goedkoopst kan. De omvang van de internationale handel neemt af, waardoor de welvaart in de wereld daalt.Door de grote interne markt is productie op grote schaal op grote schaal mogelijk. Deze productie op grote schaal verlagen de kosten per product (schaalvoordelen), waardoor Europese bedrijven beter kunnen concurreren met landen buiten de Europese Unie. Let op: in het antwoord moet duidelijk blijken hoe een grote interne markt leidt tot betere concurrentie met landen buiten de Europese Unie. Een antwoord als: “Door de grote interne markt en schaalvoordelen, kunnen Europese bedrijven beter concurreren met landen buiten de Europese Unie” is fout. Iedere persoon die werk doet en wil doen, vanaf 12 uur in de week, behoort bij het aanbod van arbeid.Bovenstaande figuur laat een aanbodoverschot zien, want op de hoogte van het loon is het aanbod van arbeid groter dan de vraag naar arbeid.Twee redenen waarom de lonen op de arbeidsmarkt niet vrij kunnen dalen als gevolg een aanbodoverschot zijn:Het bestaan van collectieve arbeidsovereenkomsten. Als de werkloosheid oploopt, liggen de meeste lonen vast in cao’s. Pas na het aflopen van een cao, bij het onderhandelen over een nieuwe cao, kunnen lagere lonen worden afgesproken. In de praktijk is dit meestal niet het geval en blijven de lonen in tijden van werkloosheid ongeveer gelijk aan het loon van de vorige cao.Het minimumloon. Ook bij hoge werkloosheid kan het loon niet onder het minimumloon zakken. De overheid wil met het minimumloon werknemers beschermen tegen uitbuiting met te lage lonen.De vraaglijn van winkelpersoneel zal naar rechts verschuiven. Door economische groei wordt de drukte in winkels groter, dus meer vraag naar winkelpersoneel. Door een verschuiving van de vraaglijn naar rechts zal er bij ieder loon op de verticale as meer personeel worden gevraagd. Verschil tussen btw en accijns: btw betaal je over alle producten en accijns betaal je over enkele producten (alcohol, brandstof en tabak).Overeenkomst tussen btw en accijns: btw en accijns zijn beide verplichte betalingen aan de overheid op producten die je koopt.De totale prijs van een pakje sigaretten is € 1,90 + € 1,16 + € 3,64 = € 6,70.Van de prijs van een pakje sigaretten gaat € 1,16 + € 3,64 = € 4,80 naar de overheid.Accijns en btw uitgedrukt in procenten van een pakje sigaretten isaccijns + btw / totale prijs x 100%. Dus 4,80 / € 6,70 x 100% = 71,6%.Er is hier sprake van negatieve externe effecten, omdat de samenleving nadeel ondervindt van het roken van sigaretten. Dit is negatief vanwege bijvoorbeeld overlast van roken (meeroken, peuken op straat) en meer zorgkosten. Het is extern, omdat het nadeel voor de samenleving niet in de prijs van een pakje sigaretten is verrekend. Voorbeelden van positieve externe effecten: Goed opgeleide onderzoekers die milieuvriendelijke producten ontwikkelen.Goed opgeleide dokters die ervoor zorgen dat er weinig ziekteverzuim en uitval van productie is in een land.Let op: uit jouw antwoord moet duidelijk blijken dat je weet wat een positief extern effect is. De maatschappij moet er iets aan hebben. Dus niet: “als je goed geschoold bent heb je een hoger loon”, maar wel: “als je goed geschoold bent heb je een hoger loon, omdat je een hogere arbeidsproductiviteit hebt die bijdraagt aan de economische groei ”De uitspraak is onjuist, omdat als bij een stijging van de productie negatieve externe effecten optreden, het voordeel van de toegenomen economische groei afgewogen wordt tegen het nadeel van de negatieve externe effecten. Als het voordeel van de toegenomen economische groei zwaarder weegt, is de welvaart toegenomen. In vier stappen bereken je de belasting die Kees moet betalen:Stap 1: Neem het bruto- inkomen.Stap 2: Bereken het belastbaar inkomen.Stap 3: Bereken met het belastbaar inkomen het belastingbedrag in de schijven.Stap 4: Trek de heffingskortingen af van het belastingbedrag.Stap 1: Het bruto-inkomen is € 76.000.Stap 2: Het belastbaar inkomen is het bruto-inkomen – de aftrekposten: € 76.000 - € 5.500 = € 70.500.Stap 3: Kees zit in twee schijven. In de eerste schijf helemaal en in de tweede schijf voor een gedeelte. Over de eerste schijf betaalt hij 35,82% van € 34.441 = € 12.336,77.Over de tweede schijf betaalt hij 37,48% van (€ 70.500 - € 34.441) = € 13.514,91.In totaal € 12.336,77 + € 13.514,91 = € 25.851,68.Stap 4: Het bedrag aan belasting – de algemene heffingskorting en de arbeidskorting is € 25.851,68 - € 52 - € 3.455 = € 22.344,68. Dit is het bedrag dat Kees in totaal in 2025 aan belasting betaalt.Het netto-inkomen in box 1 is het bruto-inkomen - het te betalen bedrag aan belasting (antwoord op de vorige vraag): € 76.000 - € 22.344,68 = € 53.655,32.Twee argumenten tegen de uitspraak van Kees Jansen zijn.Kees betaalt 37,48% over zijn inkomen vanaf € 34.441. Over zijn inkomen tot € 34.441 betaalt hij een lager tarief. Het gemiddelde belastingtarief komt dan lager uit dan 37,48%.Kees krijgt algemene heffingskorting en arbeidskorting. Bovendien heeft hij aftrekposten. Hierdoor wordt het gemiddelde belastingtarief nog lager. Spaargeld                        € 120.000Heffingsvrij vermogen   €   57.684 -Belastbaar vermogen    €   62.316Fictief rendement.1,44% van € 62.316 = € 897,35Belasting in box 3: 36% van € 897,35 = € 323,05Opmerking: Er komt een nieuw stelsel voor box 3. Dan betalen mensen belasting over het werkelijke rendement op vermogen. Tot die tijd wil het kabinet de belasting op vermogen beter verdelen. Tot het nieuwe stelsel er is, rekent de Belastingdienst met rendementspercentages die dicht bij de echte percentages voor sparen, beleggen en lenen liggen.  Voorbeelden van een goed antwoord zijn:Door invoering van accijns op de consumptie van verzadigde vetten worden de kosten van behandeling van hart- en vaatziekten (deels) doorberekend aan de gebruiker. Door de accijns wordt de consumptie van verzadigde vetten duurder, waardoor de vraag afneemt en kosten rond de behandeling van hart- en vaatziekten verminderen. Let op: een antwoord als “het is beter voor de mensen zelf” of “mensen worden minder vaak ziek” zijn fout. Het gaat hier om negatief externe effecten dus de maatschappij heeft nadeel van verzadigd vet consumptie. Door accijns te heffen op verzadigd vet worden de kosten voor de maatschappij voor een deel doorberekend aan de gebruiker. Het snijpunt tussen de vraaglijn en de aanbodlijn zonder accijns geeft de prijs per kilo zonder accijns, namelijk € 4 per kilo boter. Het snijpunt tussen de vraaglijn en de aanbodlijn met accijns geeft de prijs per kilo met accijns, namelijk € 5,50 per kilo boter. De prijs is gestegen met € 5,50 - € 4 = € 1,50.De oude hoeveelheid die is verkocht toen er nog geen accijns op vet werd geheven, is 4 miljoen kilo boter. De nieuwe hoeveelheid die is verkocht toen er wel accijns op vet werd geheven is 2,5 miljoen kilo boter. De doelstelling van de Deense overheid is de consumptie van boter met minimaal één derde te beperken.De consumptie van boter is afgenomen met (4 miljoen – 2,5 miljoen) / 4 miljoen = 37,5%.De doelstelling van de Deense overheid is bereikt.Let op: voor een volledig goed antwoord is het belangrijk dat je de procentuele afname van de consumptie van boter uitrekent en dat vergelijkt met de doelstelling van de Deense overheid.