Praktische Economie MAX 2019 - Hoofdstuk 2 - De markt van vraag en aanbod oefentoetsen & antwoorden

Vaste kosten zijn kosten die onafhankelijk zijn van het aantal geproduceerde goederen of diensten.Marktmechanisme betekent dat de werking van vraag en aanbod ervoor zorgt dat op de markt een evenwichtsprijs tot stand komt.Er is sprake van marktevenwicht als de gevraagde hoeveelheid gelijk is aan de aangeboden hoeveelheid.Een prijzenoorlog is dat aanbieders met prijsverlagingen op prijsverlagingen van concurrenten reageren, waardoor de prijzen sterk dalen.Een homogeen product is een product dat in de ogen van de consument gelijk is aan de andere producten op de markt en een heterogeen product is een product dat volgens de consument afwijkt van de andere producten op de markt. Om het gevraagde aantal wedstrijdkaartjes uit te rekenen, moet de prijs in de vraagvergelijking worden ingevuld. De prijs is € 8. Dus: Qv = -15 x 8 + 450Qv = -120 + 450Qv = 330Zie onderstaande figuur.Toelichting: er zijn maar twee punten nodig om een rechte lijn te maken.Eerst stellen we de Qv op “0”Dus Qv = –15p + 450 wordt 0 = –15p + 450De onbekende (dat is p) gaat naar de linkerkant van het = teken Dan verandert –15p in +15pEr staat nu 15p = 450Om p te krijgen wordt 450 gedeeld door 15Dus p = € 30Vervolgens stellen we de p op “0”Dus Qv = –15p + 450 wordt Qv = –15 x 0 + 450Hieruit volgt: Qv = 450Als je p = € 30 en Qv = 450 verbindt met een rechte lijn, heb je de vraaglijn.Een vraaglijn is een dalende lijn, omdat bij een lagere prijs meer consumenten een kaartje willen kopen. Als de prijs daalt, zal de gevraagde hoeveelheid dus stijgen. Andersom geldt hetzelfde: als de prijs stijgt dan zal de vraag dalen. Kartelvorming is in de Europese Unie verboden, omdat kartelvorming slecht is voor de concurrentie en de consument. In een kartel spreken aanbieders namelijk af de onderlinge concurrentie te beperken door de prijs te verhogen.Bij de marktvorm oligopolie is de kans op kartelvorming het grootst, omdat binnen deze marktvorm een klein aantal grote bedrijven opereren. Het is makkelijk om met een relatief klein aantal concurrenten prijsafspraken te maken. Het begrip oligopolie hoort er niet bij. Bij een oligopolie is er slechts een beperkt aantal aanbieders. Bij de andere twee marktvormen die genoemd zijn in het rijtje zijn er veel aanbieders en passen daarom bij dit begrip.Of:Het begrip veel aanbieders hoort er niet bij. Het begrip veel aanbieders is een kenmerk van een marktvorm. De andere drie begrippen zijn marktvormen en passen daarom dus bij elkaar.Het begrip heterogene producten hoort er niet bij. De marktvormen monopolie en volkomen concurrentie bieden homogene producten aan. Deze drie begrippen passen dus bij elkaar. Deze arbeidsmarkt past bij monopolistische concurrentie. Er zijn veel vragers en veel aanbieders en arbeid is een heterogeen product. Bij een loonpeil van € 2.200 is de vraag naar arbeid kleiner dan het aanbod. Het verschil is de werkloosheid.  Spinazie is een homogeen product. Consumenten zien geen verschil tussen spinazie die door verschillende aanbieders wordt aangeboden.Spinazie is een bederfelijk landbouwproduct. Het aanbod is de spinazie die op dat moment rijp was voor de oogst. Het vervroegen of vertragen van het aanbod is niet mogelijk. De aanbodlijn van een dergelijk product heeft altijd een verticaal verloop. Zie onderstaande tabel.Prijs € 12 per kistAantal kistenOmzetKostenWinst11 x € 12 = € 121 x € 1 + € 10 = € 11€ 12 - € 11 = € 122 x € 12 = € 242 x € 2 + € 10 = € 14€ 24 - € 14 = € 1033 x € 12 = € 363 x € 3 + € 10 = € 19€ 36 - € 19 = € 1744 x € 12 = € 484 x € 4 + € 10 = € 26€ 48 - € 26 = € 2255 x € 12 = € 605 x € 5 + € 10 = € 35€ 60 - € 35 = € 2566 x € 12 = € 726 x € 6 + € 10 = € 46€ 72 - € 46 = € 2677 x € 12 = € 847 x € 7 + € 10 = € 59€ 84 - € 59 = € 2588 x € 12 = € 968 x € 8 + € 10 = € 74€ 96 - € 74 = € 22De winst is het hoogst bij 6 kisten prei (€ 26)Zie onderstaande tabel.Prijs € 10 per kistAantal kistenOmzetKostenWinst11 x € 10 = € 101 x € 1 + € 10 = € 11€ 10 - € 11 = - € 122 x € 10 = € 202 x € 2 + € 10 = € 14€ 20 - € 14 = € 633 x € 10 = € 303 x € 3 + € 10 = € 19€ 30 - € 19 = € 1144 x € 10 = € 404 x € 4 + € 10 = € 26€ 40 - € 26 = € 1455 x € 10 = € 505 x € 5 + € 10 = € 35€ 50 - € 35 = € 1566 x € 10 = € 606 x € 6 + € 10 = € 46€ 60 - € 46 = € 1477 x € 10 = € 707 x € 7 + € 10 = € 59€ 70 - € 59 = € 1188 x € 10 = € 808 x € 8 + € 10 = € 74€ 80 - € 74 = € 6De winst is maximaal bij 5 kisten prei (€ 15)Zie onderstaande aanbodlijn.Toelichting:Bij een prijs van € 12 bieden 2.000 telers, 2.000 x 6 kisten = 12.000 kisten aan.Bij een prijs van € 10 bieden 2.000 telers, 2.000 x 5 kisten = 10.000 kisten aan.Dit zijn de rode punten in de grafiek.Door beide punten te verbinden met een rechte lijn en door deze lijn door te trekken voorbij de punten, krijg je de aanbodlijn van de telers. Afzet betekent hoeveel stuks van het product verkocht is. Door de P in de vraagfunctie in te vullen krijgen we de Qv dus de afzet.Qv = - 200P + 150.000Qv = - 200 x 399 + 150.000Qv = - 79800 + 150.000Qv = 70.200Omzet betekent opbrengsten door verkoop van het product. De omzet is de prijs (P) x de hoeveelheid (Qv). Dus € 399 x 70.200 = € 28.009.800.De winst is de omzet – de kosten. De omzet is uitgerekend in het antwoord op de vorige vraag. De kosten bestaan uit twee soorten kosten; vaste kosten en variabele kosten. De vaste kosten zijn € 700.000. De totale variabele kosten zijn de verkochte hoeveelheid (afzet) x de variabele kosten per product. Dus 70.200 x € 110 = € 7.722.000.De winst is € 28.009.800 - € 700.000 - € 7.722.000 = € 19.587.800. Bij het berekenen van de evenwichtsprijs moet Qa gelijk worden gesteld aan QvQa = Qv  (mag ook andersom)P - 25 = -P + 175P + P = 175 + 252 P = 200P = 200 / 2P = 100 eurocentBij het berekenen van de evenwichtshoeveelheid moet de evenwichtsprijs worden ingevuld in de vraagvergelijking of de aanbodvergelijking. Mag ook allebei, maar de uitkomst is hetzelfde.De vraagvergelijking: Qv = -P + 175Qv = -100 + 175Qv =  75 (x 1 miljoen liter melk)De aanbodvergelijking: Qa =  P – 25Qa =  100 – 25Qa =  75 (x 1 miljoen liter melk)Toelichting: er zijn maar twee punten nodig om een rechte lijn te  maken.Het snijpunt tussen de vraag- en aanbodlijn is P = 100 eurocent en Q = 75 (x 1 miljoen liter). Dit is het eerste punt op beide lijnen.Het tweede punt van de vraaglijn is het invullen van een willekeurige prijs in de vraagvergelijking. Bijvoorbeeld P = 75 cent.De gevraagde hoeveelheid (Q) wordt dan -75 + 175 = 100 (miljoen liter).Het tweede punt van de aanbodlijn is het invullen van een willekeurige prijs in de aanbodvergelijking. Bijvoorbeeld P = 150 eurocent.De aangeboden hoeveelheid (Q) wordt dan 150 - 25 = 125 (miljoen liter).Door de punten P = 100 en Q = 75 te verbinden met P = 75 en Q = 100, krijgen we de vraaglijn.Door de punten P = 100 en Q = 75 te verbinden met P = 150 en Q = 125, krijgen we de aanbodlijn.Als het inkomen van de consument toeneemt zal er bij iedere prijs meer melk worden gevraagd. De vraaglijn zal naar rechts verschuiven. Er zal door de verschuiving van de vraaglijn naar rechts, een verschuiving langs de aanbodlijn naar boven plaatsvinden. De evenwichtsprijs stijgt.            Als de energiekosten van de aanbieder dalen zal er bij iedere prijs meer melk  worden aangeboden. De aanbodlijn zal naar rechts verschuiven. Er zal door de verschuiving van de aanbodlijn naar rechts, een verschuiving langs de vraaglijn naar beneden plaatsvinden. De evenwichtsprijs daalt.    Bij een prijs van € 0,75 per liter melk is er sprake van een vraagoverschot. De prijs van € 0,75 is lager dan de evenwichtsprijs, waardoor de vraag hoger is dan het aanbod.Het overschot is te berekenen door de prijs van 75 eurocent in te vullen in de vraagvergelijking en de aanbodvergelijking en de uitkomsten van elkaar af te halen.Vraagvergelijking: Qv = -P + 175P = 75 eurocent invullen geeft:Qv = -75 + 175 = 100 (miljoen liter)Aanbodvergelijking: Qa =  P – 25P = 75 eurocent invullen geeft:Qa =  75 – 25 = 50 (miljoen liter)Het vraagoverschot is 100 - 50 = 50 (miljoen liter).Opmerking: ter controle is de gevraagde en aangeboden hoeveelheid ook af te lezen in de grafiek bij vraag b. Het snijpunt van P = 75 eurocent met de de vraaglijn en de aanbodlijn geeft de gevraagde hoeveelheid (100 miljoen liter) en de aangeboden hoeveelheid (50 miljoen liter). Zie onderstaande grafiek.Toelichting: De aanbod vergelijking is Qa = 10P – 1.000Bij een prijs van 100 is de Qa = 10 x 100 − 1.000 = 0Bij een prijs van 125 is de Qa = 10 x 125 − 1.000 = 250Bij een prijs van 150 is de Qa = 10 x 150 − 1.000 = 500Bij een prijs van 175 is de Qa = 10 x 175 − 1.000 = 750Opmerking: Er zijn maar twee punten nodig om een rechte lijn te maken. Je kunt iedere prijs kiezen, maar de prijs mag niet zo laag zijn dat de Qa onder de nul komt. Om te weten wat de laagste prijs is, kun je de Q op nul stellen.Dus:       0 = 10P – 1.000         -10P = –1.000               P = –1.000 / - 10                P = 100Het aanbod is gedaald. Bij iedere prijs is de bijbehorende Q lager dan het aanbod vóór de heffing van accijns.