Geschiedenis Werkplaats 3e ed - Hoofdstuk 1 - Renaissance en Opstand oefentoetsen & antwoorden

• a) mechanisch: werkend met een machine (complex werktuig)
• b) kalender: lijst met daarin de dagen en maanden van een jaar
• c) vroegmoderne tijd: vierde periode (1500-1800)
• d) mens- en wereldbeeld: kijk op het leven van mensen en de wereld om hen heen
• e) humanisten: geleerde die vanaf omstreeks 1500 klassieke teksten bestudeerde. 
• f) mentaliteit: manier van denken en voelen
• g) dominee: leider van een protestantse kerkdienst
• h) Staten: bestuur van een gewest
• i) stadhouder: vertegenwoordiger van een vorst
• j) landvoogd: plaatsvervanger van een vorst
• k) front: plaats waar gevochten wordt tijdens een oorlog 
• l) terreur: bangmakerij met geweld
• m) volkslied: lied dat namens een volk wordt gebruikt

  De combinaties zijn: 1I, 2IV, 3II, 4V, 5III, 6 VI.
 

• a) Een goed antwoord bevat de volgende elementen:
  • Luther had kritiek op de katholieke kerk,
  • Met name de handel in aflaten keurde hij af en
  • Toen hij zijn kritiek bekend maakte, kwam er een scheuring in de christelijke kerk.
• b) Een goed antwoord bevat de volgende elementen:
  • Calvijn had net als Luther kritiek op de katholieke kerk,
  • Gelovigen moesten hard werken en sober leven en
  • Als de koning het ware geloof bestreden, mochten gelovigen in opstand komen.
• c) Een goed antwoord bevat de volgende elementen:
  • Karel V was koning van Spanje,
  • Hij wilde het bestuur van de Nederlanden centraliseren en de calvinistische gelovigen vervolgen en
  • Hierdoor kwam hij in conflict met de Nederlandse bevolking. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips II
• d) Een goed antwoord bevat de volgende elementen:
  • Willem van Oranje was een van de belangrijkste bestuurders van de Nederlanden, 
  • Hij kwam in conflict met de Spaanse koning en 
  • Hij werd leider van de opstandelingen. 
• e) Een goed antwoord bevat de volgende elementen:
  • Erasmus was een humanist,
  • Hij vertaalde het Nieuwe Testament en 
  • Hij ontdekte vertaalfouten in de katholieke Bijbelvertaling.
• f) Een goed antwoord bevat de volgende elementen:
  • Filips II volgde zijn vader Karel V op als vorst van de Nederlanden,
  • Het bestaande conflict tussen de Nederlanders en de Spaanse vorst verergerde 
  • Uiteindelijk werd hij afgezet als vorst.

 

De juiste volgorde is:  5, 2, 1,4, 6, 3.

Toelichting:

• 5. Karel V krijgt de soevereiniteit over de Nederlanden 
• 2. de Beeldenstorm vindt plaats 
• 1. Alva wordt de nieuwe landvoogd van de Nederlanden
• 4. geuzen veroveren Den Briel
• 6. opstandelingen sluiten de Unie van Utrecht 
• 3. de Nederlanden worden een republiek 
• 
  

Een goed antwoord bestaat uit de volgende elementen:

• 1. Het noemen van de juiste spreuk: Carpe Diem
• 2. Uitleg waarin je uitlegt waarom Carpe Diem het beste bij de renaissance past. Een juist voorbeeld: Carpe Diem gaat over genieten van het leven. Dit past beter bij de renaissance omdat in deze tijd genieten van kunst en de leuke dingen van het leven belangrijker werden.

  Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen:

• 1. Een uitleg van het begrip humanisme. Een juist voorbeeld: Het humanisme stelde de mens meer centraal.
• 2. Een uitleg waarom door de boekdrukkunst nieuwe opvattingen zich sneller kunnen verspreiden. Bijvoorbeeld: Humanistische geleerden schreven boeken. Deze boeken konden nu worden gedrukt. Dit was goedkoper en sneller. Meer mensen konden deze boeken lezen.

  Een juist antwoord bij elk jaar bestaat uit de volgende elementen:

• 1. Bij elk jaar moet je een gebeurtenis uit dat jaar noemen.
• 2. Een uitleg waarom deze gebeurtenis het startpunt van de reformatie kan zijn. Bijvoorbeeld:
• - In 1517: Luther publiceerde zijn kritiek op de katholieke kerk. Sommige gelovigen bezochten eigen kerkdiensten (volgens de ideeën van Luther).
• - In 1521: Er vond een Rijksdag plaats. Geleerden spraken over de ideeën van Luther. Het werd duidelijk dat de verschillen zo groot waren dat beide partijen het niet meer eens zouden worden. De breuk kon niet meer worden geheeld.

  Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen:

• a)
  • 1. Een uitleg van het begrip centralisatie. Bijvoorbeeld: Door centralisering wil de Spaanse vorst dat in alle gewesten dezelfde regels zouden gelden.
  • 2. Hoe dit leidt tot opstand. Bijvoorbeeld: Bestuurders van gewesten vonden dat zij zelf het recht hadden om te bepalen wat wel of niet mocht in hun gewest. Dit leverde een conflict op en droeg zo bij aan de opstand.
• b) 
  • 1. Een uitleg van wat er gebeurt tijdens open lucht kerkdiensten. Bijvoorbeeld: Tijdens de kerkdiensten in de open lucht werden mensen opgeroepen om beelden uit de katholieke kerken te verwijderen.
  • 2. Hoe dit leidt tot opstand. Bijvoorbeeld: Toen mensen dat deden, kwam Alva. Door het harde optreden van Alva groeide de onvrede en kwamen Nederlanders in opstand.

Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen:

• 1. Een omschrijving van wat Renaissancekunstenaars anders doen. Bijvoorbeeld: Renaissancekunstenaars maakten zelfportretten en maakten hun naam bekend.
• 2. Een verwijzing naar een beeldelement waarin je dit terugziet. Bijvoorbeeld: Dit schilderij is een zelfportret van Michelangelo.

  Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen:

• 1. Een uitleg over wat stijgende welvaart betekent. Bijvoorbeeld: Als de welvaart stijgt, is er meer geld beschikbaar voor luxegoederen.
• 2. Hoe dat bijdraagt aan de renaissance. Bijvoorbeeld: Inwoners van Noord-Italië konden nu mooie spullen, zoals schilderijen, kopen. Renaissancekunstenaars hadden dus meer werk.

  Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen:

• 1. Een omschrijving van de verhouding tussen Turken en Spanjaarden. Bijvoorbeeld: De Turken waren tegenstander van Spanje. De Spanjaarden verdedigden de katholieke kerk.
• 2. Een uitleg over waarom Nederlandse Opstandelingen daarom de Turken steunen. Bijvoorbeeld: Een tegenstander van de katholieke kerk kon rekenen op de waardering van de Nederlandse Opstandelingen.

  Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen:

• 1. Een uitleg van het begrip propaganda. Bijvoorbeeld: Bij propaganda wordt de tegenstander zo slecht mogelijk beschreven.
• 2. Een verwijzing naar de tekst waarin propaganda voorkomt. Enkele voorbeelden:
  • In dit stukje wordt weergegeven dat de inwoners arm worden. Dit blijkt uit het woord ‘verarmen’.
  • In dit stukje wordt weergegeven dat de Spanjaarden geweld gebruiken. Dit blijkt uit de zin ‘u… krenken’.