KERN Nederlands 1e ed - Onderdeel Taalverzorging B1 t/m B5 - oefentoetsen & antwoorden

Taalpuristen zijn sprekers die niet willen dat hun taal ‘bevuild’ wordt met leenwoorden, dus woorden uit andere talen. In plaats van leenwoorden bedenken zij nieuwe woorden in hun eigen taal, ook wel neologismen genoemd.   Syntactisch niveau: hierbij gaat het om het belang van een goede zinsbouw (syntaxis) Semantisch niveau: hierbij gaat het om het belang van de juiste woordkeuze (semantiek=betekenis) Pragmatisch niveau: hierbij gaat het om wat je wil bereiken met wat je zegt of schrijft.   Formeel taalgebruik is zakelijk, deftig, officieel en volgens de regels. Je gebruikt dit vooral buitenshuis, in zakelijke situaties. Informeel taalgebruik is persoonlijker, losser en meer geschikt voor niet-zakelijke, niet-officiële situaties.   Twee van de volgende antwoorden: Ze hebben verschillende doelen: spreektaal is gericht op interactie, schrijftaal vooral op informatieoverdracht. De manier waarop we ermee omgaan is verschillend: spreektaal is direct, terwijl je schrijftaal rustig terug kunt lezen. Anderzijds: bij spreektaal kun je direct een onhandige zin herformuleren, wat bij schrijftaal niet mogelijk is. Spreektaal is vaak wat informeler en schrijftaal formeler.   Stijlfouten zijn fouten in de formulering van een zin of zinsdeel. Hierdoor zijn deze zinnen niet alleen ongrammaticaal, maar vaak ook onbegrijpelijk.  Hier is sprake van een verschil in taalvariëteit. Taal kun je op heel veel verschillende manieren gebruiken. Ondanks dat men dezelfde taal spreekt, kan de uitspraak, vocabulaire of syntaxis toch anders zijn. De Brabander zal met deze zin bedoeld hebben dat hij vertrokken (=aangereden) is, terwijl de Groninger denkt dat de Brabander een ongeluk heeft gehad (=aangereden). Hier is dus sprake van een verschil in vocabulaire.    De student zal hier in de problemen komen. In deze situatie gaat het om pragmatisch niveau, waarbij communicatieve competentie een belangrijk rol speelt. Een kleuter is nog niet zo ver, maar van een student mag verwacht worden dat deze al aardig wat communicatieve competenties ontwikkeld heeft. In dit geval gaat het om het inschatten wat gepast of ongepast, beleefd of onbeleefd. De student schat de situatie hier duidelijk niet goed in.   a) Formeel b) Informeel c) Informeel d) Formeel e) Formeel f) Formeel g) Informeel h) Formeel   Hier is sprake van jargon, oftewel vaktaal. De woorden hebben allemaal te maken met de beroepsgroep ICT (computers). Argot en Bargoens zijn iets anders, namelijk straattaal en dieventaal.   a) Contaminatie. Heeft het hoogste woord of het woord nemen. Goed: Hij heeft in de klas altijd het hoogste woord. Of: Hij neemt in de klas altijd het woord.  b) Tautologie. Misschien en wellicht is hetzelfde. Goed: Misschien dat er nog achter komen. Of: Wellicht komen ze er nog achter. c) Pleonasme. Weer is overbodig bij hervatten. Goed: Hij gaat zijn werk hervatten. d) Pleonasme. Uiterste is overbodig bij limiet. Goed: We hebben de limiet bereikt. e) Contaminatie. Printen of uitdraaien. Goed: Wil jij dat document even printen? Of: Wil jij dat document even uitdraaien? Door de verbeterde vormen van vervoer en de technische ontwikkelingen voor communicatie (internet, mobiele telefoon) zijn de contacten tussen mensen toegenomen. Waar men in het verleden toegewezen was op mensen uit de eigen omgeving, is het tegenwoordig veel eenvoudiger om te communiceren met mensen op grote afstand. Hierdoor is de behoefte aan eenduidige communicatie toegenomen, oftewel het belang van een standaardtaal is groter geworden. Toch zullen dialecten niet zomaar verdwijnen omdat mensen ook behoefte hebben aan een eigen identiteit: mensen die hetzelfde spreken, voelen zich met elkaar verbonden. Met name in de eigen omgeving is deze behoefte nog duidelijk aanwezig.   Hier zijn meerdere antwoorden mogelijk. Een goed antwoord is kort, krachtig en zonder vage, omslachtige en ouderwetse woorden. Bijvoorbeeld: Wilt u voor uw eigen veiligheid rekening houden met de maximumsnelheid?   Er zijn meerdere goede antwoorden mogelijk. Enkele voorbeelden: a) Die cursus kan ik je echt aanbevelen. b) De docent benadrukte dat motivatie belangrijk is bij het leren van een taal. c) Wat betreft de reiskostenvergoeding: die bedraagt 25 eurocent per kilometer. d) Als u akkoord gaat met dit voorstel, kunt u dat dan bevestigen? e) De huidige procedure werkt niet optimaal.   a) Hier is sprake van straattaal b) De zin betekent: “Hoi vriend, hoe gaat het? Ik wil graag nieuwe voetbalschoenen.” c) Door gebruik te maken van straattaal heeft de maker een jong publiek willen aanspreken. Straattaal is immers een voornamelijk door jongeren gebruikte taal.   a) Barbarisme. Komt vanuit het Engels: I’ll be with you in five minutes. Goed: Ik ben er over vijf minuten. b) Zeugma. Iets dragen wordt hier op twee verschillende manieren bedoeld (tillen en kleding). Goed: Hij droeg haar naar beneden en hij droeg een zwart colbertje. c) Onjuiste inversie. Onderwerp en persoonsvorm worden in de tweede zin ten onrechte omgedraaid. Goed: Het regende de hele middag en we hebben dus niets kunnen doen. d) Incongruentie. Media is meervoud. Goed: Volgens Van Gaal geven de media een foute weergave van de gebeurtenissen. e) Contaminatie. Een voorbeeld geven of een voorbeeldfunctie hebben. Goed: Je mag verwachten dat ze een voorbeeld geven. Of: Je mag verwachten dat ze een voorbeeldfunctie hebben. f) Ontspoorde zin/ anakoloet. De zin gaat over op een andere structuur. Goed: Een leraar die zo gemeen is, daar moet je wel een klacht over indienen. Of: Als een leraar zo gemeen is, dan moet je daar wel een klacht over indienen. g) Onjuiste verwijzing. Die moet dat zijn (het contract). Goed: Hem werd een contract aangeboden dat nogal wat onduidelijkheden bevatte. h) Pleonasme. Vaste en standaarduitdrukking is twee keer hetzelfde. Goed: “Het regent pijpestelen” is een vaste uitdrukking. Of: “Het regent pijpestelen” is een standaarduitdrukking.