Memo MAX 5.0 - Hoofdstuk 2 - De Eerste Wereldoorlog 1914-1918 oefentoetsen & antwoorden

Communisme = een politieke stroming. Communisten streven naar een samenleving waarin iedereen gelijk is.  Vijandbeeld = het negatief afbeelden en beschrijven van de vijand. Tweefrontenoorlog = een oorlog waarbij een land op twee fronten tegelijk moet vechten.  Wapenstilstand = een afspraak tussen de oorlogvoerende partijen om op te houden met vechten. Censuur = de regering controleert de pers en houdt dus toezicht op alle berichten die via massamedia naar buiten worden gebracht.  MilitarismeVolkenbondWapenwedloop Het begrip dat bij deze afbeelding past is loopgraven. Dit zijn diepe greppels die beschutting geven tegen beschietingen. Antwoord b is goed. Toelichting: Tot 1871 bestond er niet één Duitsland maar waren er een heleboel kleine Duitse staatjes. De inwoners spraken allemaal Duits. Daardoor voelden ze zich één volk en wilden ze in één groot land wonen. Als gevolg van dit nationalisme werden de staatjes in 1871 samengevoegd tot één Duitsland. De nieuwe Duitse staat werd een keizerrijk en dus niet een republiek. Een voorbeeld van een vernieuwd wapen dat werd gebruikt tijdens de Eerste Wereldoorlog is gifgas / mitrailleur / kanonnen die verder weg konden schieten / vliegtuigen / onderzeeërs / tanks. De industrialisatie zorgde voor grote veranderingen in de oorlogsvoering, doordat in fabrieken sneller en veel meer wapens konden worden gemaakt. Ook werden er uitvindingen gedaan waardoor wapens verbeterd werden en er nieuwe wapens werden ontwikkeld. Tip! Herhaal (een deel van) de vraag in je antwoord. Dit zorgt ervoor dat je zorgvuldig bent. Op deze kaart zie je het Von Schlieffenplan, dit was een plan van de Duitse generaal Von Schlieffen dat een tweefrontenoorlog voor Duitsland moest voorkomen. De afbeelding geeft weer dat de verliezen enorm groot waren. Alleen al op deze begraafplaats gaat het om bijna 50.000 soldaten. Toelichting: Behalve uit de bron (hier een foto) en de bronvermelding kun je ook nog informatie halen uit de tekst gegeven boven de bron. NB: Bronnen en onderschriften op het examen geven heel vaak dit soort ‘extra’  informatie. Burgers gaven vluchtelingen onderdak en er werd ook geld voor hen ingezameld.De overheid bouwde vluchtelingenkampen verspreid over heel Nederland. Je ziet en leest hier over de onbeperkte duikbotenoorlog die Duitsland voerde. Deze onbeperkte duikbotenoorlog was een manier van vechten waarbij Duitsland vanaf zijn onderzeeërs vijandelijke en neutrale schepen beschoot. Dus ook Nederlandse schepen die goederen naar Engeland vervoerden werden tot zinken gebracht. Tip! Gebruik in je antwoord waar nodig een toepasselijk begrip en de omschrijving hiervan. Je ziet in de bron dat Europese landen (plus Japan) elk hun eigen stukje China willen bezetten/veroveren; hierdoor zouden ze al snel met elkaar in conflict kunnen komen.De spanningen liepen het meest op tussen Duitsland en Engeland; in de bron zie je dat ze elkaar heel boos aankijken. In je boek staat dat de Duitse wens was om ook kolonies te hebben en dat dit bedreigend was voor andere landen zoals Engeland. Toelichting: Het kan gebeuren dat je een bron ziet en in eerste instantie niet goed weet wat je allemaal ziet. Begin dan heel rustig te kijken wat je herkent. In dit geval zal je al snel de puntige helm herkennen die Duitsers droegen voor en tijdens WO I. Vandaaruit kan je dan verder redeneren. Bijvoorbeeld dat de vrouw een kroon draagt en dus waarschijnlijk de koningin van Engeland is. Verder kan je letten op gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding etc. om op die manier de bron stapje voor stapje te analyseren.  a)Nationalisme. Dit is een gevoel van trots voor je eigen land, volk en cultuur. Volken die geen eigen land hadden, probeerden een nieuw land te vormen. Dit zag je onder andere gebeuren in Duitsland en de Balkan. Maar ook de grote trots voor het eigen land zag je bij al bestaande landen.Modern imperialisme. Dit hield in dat Europese landen in de 19e eeuw andere landen in Azië en Afrika gingen veroveren om zo een groot rijk op te bouwen. Op het moment dat Duitsland ook koloniën wilde veroveren voelden Engeland, Frankrijk en Rusland zich bedreigd.Militarisme. Dit hield in dat men vond dat oorlog iets moois was en dat elk land kon laten zien hoe sterk het was. Oorlog werd ook gezien als een goede manier om ruzies op te lossen.Wapenwedloop. Dit was een soort van wedstrijd waarbij landen probeerden om de meeste en beste wapens te bezitten.Bondgenootschappen. Dit betekent dat landen afspraken maken om elkaar te helpen bij een oorlog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er twee grote bondgenootschappen, namelijk: de centralen (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Turkse Rijk) en de geallieerden ( Rusland, Frankrijk en Engeland)b) De aanleiding was dat in 1914 Frans Ferdinand, de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije, werd doodgeschoten tijdens een bezoek aan de Bosnische stad Sarajevo. De aanslagpleger was een Servier, Gavrilo Princip. Hij vond dat Bosnië bij Servië hoorde. De regering van Oostenrijk-Hongarije was woedend en gaf de schuld aan Servië. Het verklaarde Servië de oorlog en viel het land binnen. Oostenrijk-Hongarije had Duitsland en het Turkse Rijk als bondgenoot. Maar Servië werd gesteund door Rusland, dat Frankrijk en Engeland als bondgenoot had. De centralen en geallieerden verklaarden elkaar de oorlog. Zo raakten veel landen betrokken bij het conflict. c) Op de afbeelding zie je een emmer waar druppels in vallen. Uiteindelijk is er 1 druppel waardoor de emmer overloopt. Dit geldt ook voor de Eerste Wereldoorlog. De verschillende oorzaken zijn de druppels die de emmer vullen, de aanleiding is de druppel waardoor de emmer uiteindelijk overloopt. Toelichting: Bij deze vraag moest je heel veel informatie koppelen en die weergeven in je antwoord. Ook met dit soort vragen ga je stapsgewijs aan de slag. Welke begrippen (en omschrijvingen) moet ik gebruiken? Hoe pas ik daarin de informatie die ik geleerd heb, toe? NB: Zorg dat je de oorzaken en aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog goed begrijpt en toe kan passen want over het algemeen wordt hier wel een vraag over gesteld in het examen. Het wapen wordt beschreven in gedicht 2. Hier lees je een duidelijke aanwijzing over gifgas, een nieuw wapen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Toelichting: Bij een vraag als deze ga je rustig kijken welke belangrijke woorden er staan. Zo lees je dan in gedicht 4 eigenlijk niets over wapens, in gedicht 3 lees je over een zwaard. Je weet dat dit wapen al eeuwenlang gebruikt werd en dus geen nieuw wapen kan zijn. Nu blijven er nog twee gedichten over. Misschien ben je even in de war omdat er in gedicht 1 over een bajonet wordt gesproken. En die werd ook gebruikt in de Eerste Wereldoorlog, maar je hebt geleerd dat gas een nieuw wapen was (net als mitrailleurs enz.) dus is dat het enige juiste antwoord. Deze bron is een goed voorbeeld van een totale oorlog, omdat dan de hele samenleving wordt ingezet om de oorlog te kunnen winnen. Je ziet dat terug in de bron want je ziet vrouwen aan het werk in een wapenfabriek. Omdat de meeste mannen aan het front vochten, namen vrouwen hun werk over. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal en was daarom niet aangesloten bij een van de strijdende partijen. Een gevolg hiervan was dat Nederland medische zorg gaf aan gewonden, ongeacht welke nationaliteit ze hadden.Toelichting: Er zijn regels voor landen die neutraal willen blijven, zoals bijvoorbeeld opvang van gewonden en vervoer van gewonden. In 1915 sloten de Duitsers de grens tussen België en Nederland af met de Dodendraad, dit was een hek met prikkeldraad die onder hoge elektrische spanning stond. Nederland protesteerde niet tegen deze aanleg. Albert Hahn wil met deze tekening laten zien wat de afschuwelijke gevolgen hiervan waren voor mensen. Je kan dat zien aan de man die verstrikt en geëlektrocuteerd is tussen het prikkeldraad van de dodendraad. In 1917 grepen de communisten in Rusland, onder leiding van Lenin (bron 1) de macht. Vanaf dat moment werd Rusland een communistisch land, met Lenin als leider. Communisten in andere landen raakten geïnspireerd door deze revolutie. In Nederland dacht de leider van de SDAP, Pieter Jelles Troelstra (bron 2) , dat ook Nederland klaar was om een communistische staat te worden. Op 9 november 1918 riep hij in Nederland de revolutie uit. In tegenstelling tot Rusland werd dat een grote mislukking want hij kreeg nauwelijks steun. Deze mislukte revolutie werd later ‘de Vergissing van Troelstra' genoemd.Toelichting: In je boek staat duidelijk welke personen je moet kennen, maar let op!  je moet ze ook kunnen herkennen. Oefen dit door bijvoorbeeld afbeeldingen en/of beeldmateriaal te bekijken. Let op specifieke uiterlijke kenmerken, speciale kleding maar ook in welke situatie ze vaak gezien zijn. De prentbriefkaart is uit 1916, want (één van de volgende):- Rusland is nog lid van het bondgenootschap en na 1917 niet meer.- De Verenigde Staten zijn nog geen lid van het bondgenootschap en na 1917 wel. De overwinnaars van de oorlog bepaalden wat er in het verdrag kwam te staan. Duitsland kreeg de schuld van de oorlog en moest aan veel strafbepalingen voldoen. Frankrijk en Groot-Brittannië wilden op deze manier Duitsland verzwakken. De vrouw in het bed moet Duitsland voorstellen dit kan je zien aan de helm naast het bed en het schild met de adelaar. Zij wordt leeggezogen door een vampier. Dit is Clemenceau, de leider van Frankrijk. Buiten het raam zie je twee vleermuizen (die ook als vampiers geïnterpreteerd kunnen worden), die hun kans afwachten, zij stellen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten voor.De tekenaar komt uit Duitsland. Hij laat zien hoe het Duitse volk denkt over het Verdrag van Versailles. Namelijk dat Duitsland het Verdrag van Versailles niet zal overleven.