Disco 2 (blauw) - Hoofdstuk 27 - Tiberius en Caligula oefentoetsen & antwoorden

a) pf van pollicēri / ik heb beloofd b) gebruiken c) terugkeren d) eisen e) angst, vrees f) dichtstbij, dichtstbijzijnde, dichtstbijgelegen g) opdragen h) leger in slagorde opstellen i) ppp van reri / in de mening, menend j) pf van reri / ik heb gemeend k) (krijgs)gevangene l) zich verbazen / bewonderen m) zelf n) volgen o) het schijnt mij (goed toe)   a) De infinitivus passief eindigt altijd op de letter -i b) Een deponens is een werkwoord dat een passieve vorm, maar een actieve betekenis heeft. c) Bij een normaal passivum gebruik je het hulpwerkwoord ‘worden’ (of in voltooide tijden ‘zijn’). d) Een semi-deponens is een werkwoord dat in de onvoltooide tijden wél, maar in de voltooide tijden géén actieve vormen heeft/ dat in de onvoltooide tijden actieve en in de voltooide tijden passieve vormen heeft.   a) In 14 nC volgde Tiberius Augustus op als keizer. b) Tiberius verbleef het liefst (en op het eind bijna uitsluitend) op het eiland Capri. c) Caligula betekent Legerlaarsje/Soldatenlaarsje. d) Voorbeelden van de wreedheid en waanzin van Caligula zijn bv: Senatoren naast zijn wagen laten marcheren terwijl de paarden in draf gingen Zijn paars in de senatorenstand benoemen Een tafeldame bij de keel grijpen en lachen omdat hij haar ongestraft de keel kon doorsnijden Talloze terechtstellingen, vaak zonder veroordeling Een slag leveren met de oceaan.  indicativus praes coniunctivus imperfectum indicativus perfectum indic futurum exactum hortor hortarer hortatus sum hortatus ero hortaris hortareris hortatus es hortatus eris hortatur hortaretur hortatus est hortatus erit hortamur hortaremur hortati sumus hortati erimus hortamini hortaremini hortati estis hortati eritis hortantur hortarentur hortati sunt hortati erunt     ipsum eadem nom ev ipsum eadem gen ipsius eiusdem dat ipsi eidem acc ipsum eandem abl ipso eadem nom mv ipsa eaedem gen ipsorum earundem dat ipsis eisdem acc ipsa easdem abl ipsis eisdem   a) hortati eramus = 1e mv ind pqpf passief van hortari b) loqua-mur = 1e mv coni praes actief van loqui c) solent = 3e mv ind praes actief van solēre d) paraveras = 2e ev ind pqpf actief van parare e) miserint 2x! = 3e mv ind fut ex actief EN 3e mv coni perf actief f) visus sim = 1e ev coni perf passief van videri( en videre) NB Ook al vertaal je een deponens actief, je benoemt de vorm gewoon als passivum! Tip: Baken eerst de persoonsuitgang af en bekijk daarna of je een stam of een infinitief over houdt.  (Stap 1) Habere-tur, bepaal zo de persoon: tur = 3e ev passief(Stap 2)Wat staat er voor de afbakening? Stam met of zonder kenletters van een tijd? Of een infinitivus? Of een ppp?  (Stap 3) De infinitivus praesens voor de uitgang verwijst altijd naar de coniunctivus imperfectum, infinitivus perfectum verwijst naar de coniunctivus plusquamperfectum.  Het ppp geeft altijd een voltooid passivum aan.   a) een passivum vertaal je passief, dus met worden, een deponens (ziet er passief uit maar) vertaal je actief. b) een deponens heeft uitsluitend passieve vormen, een semi-deponens heeft (in de onvoltooide tijden) ook actieve vormen. c) ipse is aanwijzend zonder terugverwijzing: de vrouw zelf, idem is aanwijzend met terugverwijzing: DEzelfDE / Idem gebruik je in een vergelijking of verwijzing: dezelfde, ipse om meer nadruk te leggen: de vrouw zelf, juist de vrouw.  a) De keizer heeft de geboeide soldaten naar de kerker afgevoerd. b) De geboeide soldaten zijn naar de kerker afgevoerd. c) De soldaten hebben de wreedheid van de keizer met veel angst uitgehouden. (1) d) Ik heb gezegd van zeer weinig geld te genieten. (1) e) Hannibal heeft opgedragen de olifanten over de Tiber te voeren/over te zetten. Tip: Bekijk bij de passieve vormen altijd, of het een ‘normaal’ werkwoord of een deponens betreft! (Stap 1) Deponens of niet?  (Stap 2) Benoem het werkwoord. (herh en blz 100-101) (Stap 3) Vertaal het werkwoord in de juiste vorm, maar bij een deponens als actief! Algemene vertaaltip: Als je een Latijnse zin niet direct overziet, is het raadzaam eerst de kern van de zin en de structuur van de zin vast te stellen. Dan heb je de belangrijkste informatie.  Ga bij het vaststellen van de kern van de zin als volgt te werk: (Stap 1) Lees de zin woord voor woord, van links naar rechts, totdat je bij de persoonsvorm (gezegde) komt (vaak achteraan).  Benoem deze zo exact mogelijk. Noteer benoeming/betekenis eventueel in potlood erboven in de tekst. (Stap 2) Uit de betekenis van de persoonsvorm leid je vervolgens gegevens af over de samenstelling van de zin: kun je alleen een onderwerp verwachten of ook een lijdend voorwerp en een meewerkend voorwerp? (Stap 3) Zoek de noodzakelijke onderdelen (zie stap 2) in de zin en geef ze een vaste kleur OF schrijf boven het onderwerp/de nominativus een 1, de accusativus/het lijdend voorwerp een 2 en de meewerkend voorwerp/dativus een 3. NB Het onderwerp kan natuurlijk ook IN de persoonsvorm zitten! (Stap 4) Vertaal nu de kernzin(nen) en daarna de aanvullingen.   a) Deze werkwoorden staan allemaal in het imperfectum. b) Het imperfectum heeft een duratief aspect/geeft aan dat het langer duurde of vaker gebeurde. c) gladiis is een bijwoordelijke bepaling / geeft aan waarmee ze doden. d) visus est / rebantur / profectus; dit zijn deponentia omdat de vorm passief is, maar de vertaling actief: hij scheen / zij  meenden / hij is vertrokken e) fieri in r. 2: in onvoltooid vervoogt het actief: fio, maar in voltooide tijden passief: factus sum f) Solus vir familiae Augusti, qui nunc vivit, Claudius est, sed iste stultissimus est. Imperium Romanum regere non poterit!” = De enige man van de familia van Augustus, die nu (nog) leeft is Claudius, maar die is heel dom. Hij zal het Romeinse Rijk niet kunnen leiden! (de vraag quis .. potest niet citeren, omdat daarop nog een positief antwoord mogelijk is) g)  iste r.6 h) vir familiae Augusti ⇒ (hij was) een man van/in de familie van (keizer) Augustus. i) se unum de imperatorum optimorum esse probavit = Hij bewees dat hij één van de beste keizers was. Tip: Maak aantekeningen in de tekst, vertaal eventueel wat zinnen op klad. Lees de vragen goed, en zet blokhaken in de tekst om het betreffende stuk.