Disco 2 (blauw) - Hoofdstuk 32 - Romeinen in ons land oefentoetsen & antwoorden

a) Rond het jaar 0/1e eeuw nC/in de tijd van keizer Augustus kwam Zuid- Nederland bij het Romeinse Rijk. b) Germaanse vrouwen vochten mee, waren gespierd en ‘nog sterker dan mannen’. c) Augustus, Tiberius, Nero, Vespasianus, Trajanus NB NIET Caesar, aangezien hij geen keizer was!! d) Traiectum betekent oversteek(plaats)   a) Verspreiding van de Romeinse cultuur over de aangrenzende landen. b) De keizerlijke lijfwacht (waarin vaak Bataven waren opgenomen) c) Een castellum is een grensfort, waar de hulptroepen voor grensbewaking gelegerd waren.  d) De limes is de grens, tevens de weg van castellum naar castellum, van het Rijk(, in Nederland vooral gevormd door de Rijn). e) Castra Vetera was een Romeinse colonia (veteranen-woonplaats) bij het Romeinse castellum, dat nu Xanten heet.  f) Batavieren werd (in de 16e eeuw) de geuzennaam van de Hollanders, die enorme bewondering hadden voor Civilis en de Bataven. De Bataafse opstand werd als voorbeeld gesteld voor de opstand tegen de Spanjaarden. a) Diverse keizers wilden Nederland inlijven vanwege de gunstige ligging t.o.v. Britannia, het verdedigbare door de Rijn, veilig transport over de rivier, en het stoppen van grensaanvallen door de Germanen die zich in 50 vC in het gebied gevestigd hadden. b) Enerzijds vonden de Romeinen de Germanen woest en onbeschaafd, anderzijds waren het sterke stoere mannen en goede vechters. Ook werd het onbeschaafde geromantiseerd tot onbedorvenheid. c) Een bondgenootschap leek wederzijdse voordelen te hebben: de Bataven hoefden geen belasting te betalen of te gehoorzamen, de Romeinen hadden sterke grensbewaking zonder onkosten. d) Zowel Civilis als W van Oranje was een roodharige, door het volk aanbeden aanvoerder met groot tactisch inzicht en beiden leidden een opstand, eerst tegen de lokale afpersers die de macht vertegenwoordigden. In beide gevallen leidde het uiteindelijk tot een oorlog tegen het hoogste gezag (keizer/koning van Spanje).   a) videbat en enumerabat zijn imperfectum omdat het zien dat ze dronken werden en het opsommen van de nadelen vd Romeinse overheersing langere tijd duurden b) primoribus … vocatis, abl abs met ppp: Nadat de eersten/leiders van het volk (onder het mom van een heilige maaltijd naar/in het bos) waren bijeengeroepen c) aliquid r. 7 d) quos r. 4 e) societatem … haberi of tradi se r.3; beiden gelijktijdig omdat het een inf praes betreft; (idem voor quos .. mutari en nec esse aliquid) fuisse rem Romanam r.7  : voortijdig omdat fuisse een inf perfectum is. f) In r. 5 exquiri opzoeken g) haberet = coniunctivus adhortativus/ van aansporing h) De Bataven, nl zijn eigen volk i) (ubi) spoliis et sanguine (expleverint) wanner zij door bloed en buit verzadigd waren (niet fout rekenen: praeda buit) j) Nadat de eersten/leiders van het volk onder het mom van een heilige maaltijd naar/in het bos waren bijeengeroepen, somde Iulius Civils, toen hij zag dat ze door de nacht en vrolijkheid verhit raakten, het onrecht (de onrechten) en roof (roven) en de overige ellende van de slavernij op: dat zij immers niet als bondgenootschap, zoals vroeger, maar als ware het een slavengroep beschouwd werden; dat zij overgeleverd waren aan prefecten en centurio's; dat die, wanneer zij verzadigd waren van buit en bloed, gewisseld werden, en op zoek gingen naar nieuwe stranden en andere plaatsen om te plunderen. k) Iulius Civilis roept de Bataven en buurvolkeren op om in opstand te komen tegen (het misbruik van) de Romeinen, die op dit moment een verzwakte positie hebben. Dit was de aanleiding tot de Bataafse Opstand/Bellum Batavorum, waarin Civilis lange tijd veel overwinningen boekte, maar uiteindelijk, mede door verraad uit eigen gelederen, de slag verloor. Tip: Maak aantekeningen in de tekst, vertaal eventueel wat zinnen op klad. Lees de vragen goed, en zet blokhaken in de tekst om het betreffende stuk. Algemene vertaaltip: Als je een Latijnse zin niet direct overziet, is het raadzaam eerst de kern van de zin en de structuur van de zin vast te stellen. Dan heb je de belangrijkste informatie.  Ga bij het vaststellen van de kern van de zin als volgt te werk: (Stap 1) Lees de zin woord voor woord, van links naar rechts, totdat je bij de persoonsvorm (gezegde) komt (vaak achteraan).  Benoem deze zo exact mogelijk. Noteer benoeming/betekenis eventueel in potlood erboven in de tekst. (Stap 2) Uit de betekenis van de persoonsvorm leid je vervolgens gegevens af over de samenstelling van de zin: kun je alleen een onderwerp verwachten of ook een lijdend voorwerp en een meewerkend voorwerp? (Stap 3) Zoek de noodzakelijke onderdelen (zie stap 2) in de zin en geef ze een vaste kleur OF schrijf boven het onderwerp/de nominativus een 1, de accusativus/het lijdend voorwerp een 2 en de meewerkend voorwerp/dativus een 3. NB Het onderwerp kan natuurlijk ook IN de persoonsvorm zitten! (Stap 4) Vertaal nu de kernzin(nen) en daarna de aanvullingen. Houd hierbij rekening met alle mogelijke constructies (abl.abs., aci, nd-vormen) en of je ze voortijdig, natijdig of gelijktijdig moet vertalen! Zie ook blz 147 -148 van Disco 2. Ter info: de complete vertaling van de tekst. Nadat de eersten/leiders van het volk onder het mom van een heilige maaltijd naar/in het bos waren bijeengeroepen, somde Iulius Civils, toen hij zag dat ze door de nacht en vrolijkheid verhit raakten, de onrechten en roof/roven en de overige ellende van de slavernij op: dat zij immers niet als bondgenootschap, zoals vroeger, maar als ware het een slavengroep beschouwd werden; dat zij overgeleverd waren aan paefecten en centurios; dat die, wanneer zij verzadigd waren van buit en bloed, gewisseld werden, en op zoek gingen naar nieuwe stranden en andere plaatsen om te plunderen. Nu begon een werving, waardoor kinderen van hun ouders, broers van broers alsof voor het laatst gescheiden werden. Dat de Romeinse macht/zaak nooit meer verzwakt was (dan nu) en dat er niets anders in het winterkamp was dan buit en oude mannen: zij moesten de naam van legioenen niet vrezen. Maar voor hen(zelf) was er hulp van eigen mannen, Germaanse bondgenoten, Galliërs die hetzelfde verlangden. Nu zou/moest deze oorlog een aanvang hebben.