Tijd voor Geschiedenis - Hoofdstuk 5 - De Terugkeer (onafhankelijkheid Indonesië)| oefentoetsen & antwoorden

a) Birma-spoorweg (2) = spoorlijn in Thailand naar Birma, aangelegd in de Tweede Wereldoorlog door romusha’s en geallieerde krijgsgevangenenb) cultuurstelsel (1) = economisch systeem in Indonesië tussen 1830 en 1870 waarbij de bevolking verplicht werd landbouwproducten te verbouwen en aan de Nederlanders te leverenc) ethische politiek (1) = het idee en de aanpak vanaf 1900 om de Indonesische bevolking op economisch en onderwijsgebied meer te ontwikkelend) Interneringskampen (3) = kampen die door de bewoners niet verlaten mochten wordene) Pemoeda’s (4) = Nationalistische jongeren die in de Bersiap-periode voor wanorde en geweld zorgen vooral tegen Nederlanders en Chinezen in Indonesië.f) Soevereiniteit (4) = de hoogste macht (in een land)Tip: Om begrippen te leren bestaan er verschillende online tools die je kunt gebruiken, bijvoorbeeld om flipkaartjes te maken. Alleen helpt het je bij geschiedenis niet zoveel verder als je begrippen uit je hoofd op kunt zeggen. Als je bijvoorbeeld de betekenis van nationaliseren weet, maar niet kan uitleggen wat het met communisme te maken heeft, heb je weinig aan die kennis. Daarom is een woordweb bij geschiedenis vaak beter. Dan leer je de samenhang tussen begrippen zien. Alleen de woordjes die je maar niet in je hoofd krijgt, kun je met een flipkaartje oefenen. De juiste combinaties zijn: a-5 / b-1 / c-4 / d-2. Je houdt 3 over. Mohammed Hatta = één van de leiders van de Indonesische nationalisten voor de Tweede WereldoorlogPearl Harbor = marinebasis van de VS op Hawaï. Na de Japanse aanval op Pearl Harbor gingen de VS deelnemen aan de Tweede Wereldoorlog.Wilhelmina = Koningin van Nederland (1898 - 1948) die de soevereiniteitsoverdracht van Indonesië mede ondertekende.Tip: Ga bij jezelf na of je kunt aangeven waarom het belangrijk is om bij dit onderwerp deze personen te kennen. Als je dat kunt, is dat een aanwijzing dat je de stof al wat beter begrijpt. Net als bij losse begrippen heb je er bij geschiedenis weinig aan als je het uit je hoofd op kan zeggen, maar niet echt weet waar het mee te maken heeft. De juiste volgorde is: 4-2-5-6-3-1  Multatuli omschrijft Nederland (tussen Oost-Friesland, bij de Eemshaven en de Schelde bij Zeeuws-Vlaanderen) als een roofstaat. Dat slaat op het koloniale systeem waarbij Nederland profiteert van de grond- en hulpstoffen die het uit Indonesië haalt.Tip: Kolonialisme is verbonden met modern imperialisme (het streven naar het stichten van een wereldrijk tijdens het industriële tijdperk). Het modern imperialisme had een economisch motief (grond- en hulpstoffen / afzetmarkt voor industriële producten), een politiek motief (bezit kolonies gaf aanzien in de wereld) en een cultureel motief (verspreiden Europese beschaving / het christendom). De Ethische Politiek is het idee en de aanpak vanaf 1900 om de Indonesische bevolking op economisch en onderwijsgebied meer te ontwikkelen. Doordat steeds meer Indonesiërs konden lezen en schrijven, werden zij zich bewust van hun achtergestelde positie. Bovendien waren zij in staat hun ideeën op papier te zetten en te verspreiden. Op die manier ontstonden de onafhankelijkheidsbewegingen.Tip: In het ontstaan van het Indonesisch nationalisme is dit een standaard-rijtje van oorzaak en gevolg. Zorg er dus voor dat je het goed begrijpt en de verschillende stapjes in de juiste volgorde kent. Een trucje daarbij is een eenvoudig pijltjes-schema: ethische politiek → beter onderwijs → meer mensen lezen en schrijven → bewust achterstandspositie / vaardigheden om ideeën te verspreiden → ontstaan onafhankelijkheidsbewegingen Politiek: Japan wilde een Groot-Aziatisch rijk stichten, met Japanse invloed / dominantie over geheel Azië. Economisch: Japan had de grondstoffen (olie, rubber) uit Indonesië nodig voor de oorlogsindustrie.Tip: In de leertekst staan wel de motieven van Japan omschreven, maar staat er niet bij of het politiek of economisch is. Daarvoor is een soort trucje. Bij het vak geschiedenis bekijk je de gebeurtenissen vanuit vier invalshoeken: politiek (= wie heeft de macht / welk politiek systeem / soms in combinatie met militaire zaken) - economisch (= verdeling productiemiddelen / verschil arm en rijk / economisch systeem (planeconomie - kapitalisme) - sociaal (= verschillen tussen groepen mensen, zoals man-vrouw / blank-zwart / meerderheid-minderheid / enz.) - cultureel (= alles wat te maken heeft met kunst, religie en wetenschap). In het kader van de Japanisering van de jeugd richtten de Japanners jeugdbewegingen op en kregen jongens een militaire training. Na de bezetting gebruikten de Indonesische jongeren hun militaire trainingen om tegen de Nederlanders te vechten.Tip: dit is een klassiek voorbeeld van een inzichtvraag: je moet een begrip omschrijven, er een voorbeeld bij noemen en het dan in een nieuwe situatie terug laten keren. Dit kun je in je samenvattingen terug laten komen door pijltjes te trekken (eventueel langs het pijltje het verband toe te lichten). Bersiap betekent ‘Wees paraat!’ en was de strijdkreet van Indonesische nationalisten in de periode direct na de Tweede Wereldoorlog (1945 - 1946).Je kunt dit als racistisch zien, omdat het begrip meestal in verband wordt gebracht met groepen jonge nationalisten die veel aanslagen pleegden (pemoeda’s). Het is een stereotype beeld van de Indonesiërs waarbij zij als de slechteriken worden afgeschilderd. Tip: Het woord ‘gedachtegang’ is een beetje vaag en het is ook lastig om het racistische element te omschrijven. Doe dan twee dingen:1) Grijp daarom terug op wat je geleerd hebt. In dit geval de betekenis van Bersiap (wat betekent het letterlijk en wanneer speelde het zich af). 2) Breng structuur in je antwoord aan. Na de omschrijving van het begrip Bersiap gaat het over de racistische klank ervan. Dus dan wordt het de vraag waarom de omschrijving van Bersiap voor Indonesiërs negatief kan zijn. De Verenigde Staten dreigden met het intrekken van de Marshallsteun. Nederland stopte daarop direct met de militaire operatie in Indonesië, omdat zij het geld van het Marshallplan hard nodig hadden voor de wederopbouw.Tip: Houd altijd in de gaten dat de koloniale oorlog plaatsvond, terwijl Nederland nog herstelde van de Tweede Wereldoorlog. De Indonesische nationalisten kunnen met deze foto de boodschap geven dat hun leider hard voor de onafhankelijkheid strijdt / zijn eigen vrijheid opgeeft in de strijd om onafhankelijkheid / dat de Nederlanders hem de kop in proberen te drukken.De Nederlandse kolonialen zien dat er wordt opgetreden tegen personen / partijen die het gezag van de Nederlanders ondermijnen.Tip: In een situatie van conflict kijken de beide partijen volkomen tegengesteld naar dezelfde gebeurtenis. Om dat toe te kunnen passen, moet je de rol / motieven / argumenten van de beide partijen goed weten. Het is een voorstander van het Cultuurstelsel.(Ik weet…) Het Cultuurstelsel is een economisch systeem waarbij Indonesische boeren verplicht een deel van de oogst aan de Nederlanders moeten afstaan. Het doel was een batig slot te creëren (winst te maken) in de kolonie.(Ik lees…) In de bron spreekt de ambtenaar zich duidelijk uit over de kolonie als wingewest, waar de Javaan zich moet schikken naar wat de Nederlanders hem opdragen.(En dus…) De woorden van de ambtenaar komen overeen met het doel van het Cultuurstelsel.Tip 1: Je ziet schuingedrukt tussen haakjes vaste zinnetjes (formuleringen) die je kunt gebruiken bij vragen met een stukje tekst als informatie of bron. Stap 1 is opschrijven wat je al weet / geleerd hebt (over kolonialisme). Stap 2 is duidelijk verwijzen naar de informatie of bron. (kenmerken van kolonialisme die terugkomen in de bron) Stap 3 is de conclusie. Je laat daarbij een stukje van de vraag in je antwoord terugkomen.Tip 2: Dit antwoord begint met de conclusie: het directe antwoord op de vraag. Een trucje: laat de eerste regel op het antwoordblad nog even wit. Beantwoord eerst de rest van de vraag en zet daarna dat directe antwoord (Het is een voorstander van het Cultuurstelsel) op de witregel. Ja, daar zou deze groep Indonesiërs het mee eens zijn.(Ik zie…) Op de afbeelding staat Japan als overheerser van het pacifisch gebied. Zij hebben hun soldaten en vlaggen in de Europese kolonies geplaatst. (Ik weet…) Een deel van de Indonesiërs verwelkomde de Japanners als bevrijders na 350 jaar koloniale (Nederlandse) overheersing. In andere kolonies zag een deel van de lokale bevolking de Japanners ook zo. (En dus…) Het gevoel is dus een afkeer van de Europese overheersing bij de inwoners van de kolonies.Tip: Je ziet hier weer de vaste onderdelen van een antwoord, maar dan net in een andere volgorde. Ook met het directe antwoord als eerste. a) De Nederlanders vonden het landverraad, omdat in hun ogen Soekarno voor eigen gewin actief had meegeholpen aan de bezetting door de Japanners / het belang van Japan had gediend.b) Uit deze bron blijkt dat de Japanners de arbeidskrachten (romusha’s) zeer slecht behandelen en zij massamoorden op hen pleegden. Dit is niet in het belang van Indonesië of van Soekarno. 1) Voor de Indonesiërs is de verhullende term al direct kwetsend, omdat het de excessen (uitwassen) door de Nederlandse strijdkrachten verdoezelt (zoals de executies op deze foto’s)2) Voor de Nederlandse regering is de verhullende term achteraf ook ongelukkig, omdat het onduidelijk is of de Nederlandse regering toestemming voor dit soort optreden heeft gegeven.Tip: deze vraag roert een gevoelige kwestie aan. Pas sinds enkele decennia spreken we in Nederland niet langer over de politionele acties, maar over de koloniale oorlog. Door deze woordkeuze erken je het uitgangspunt dat de Nederlandse regering door middel van militair ingrijpen de onafhankelijkheid van Indonesië probeerde te voorkomen. In het verlengde hiervan zijn steeds meer uitwassen, begaan door de Nederlandse strijdkrachten, aan het licht gekomen. Achteraf is het moeilijk om vast te stellen hoeveel misdaden er zijn gepleegd en  in hoeverre die uitwassen door soldaten of groepscommandanten op eigen houtje zijn gepleegd. (Ik weet…) In de maanden na de Japanse capitulatie keerden veel Indonesische nationalisten zich tegen de Nederlanders. De nog aanwezige Japanners moesten de Nederlanders tegen aanvallen van nationalisten beschermen. De Japanners werden aangestuurd door de Engelsen.(Ik lees…) De nationalisten hebben 600 Nederlanders als gijzelaars gevangen genomen, terwijl de Japanners de nationalisten hebben verslagen en de macht over verschillende steden hebben heroverd. Bovendien zenden de Engelsen extra troepen.(En dus…) De bron geeft dus een goed beeld van de politieke situatie in Indonesië in de eerste maanden na de capitulatie van Japan.Tip: Je ziet weer de vaste formuleringen, de drie stappen: ik weet…, ik lees… en dus…