BuiteNLand 4e ed - Hoofdstuk 1 - Leefomgeving - Wateroverlast oefentoetsen & antwoorden

Stroomstelsel van een rivier bestaat uit:BovenloopMiddenloopBenedenloop Bij het regiem gaat het om het verschil in waterafvoer van een rivier gedurende het jaar. Van piekafvoer is sprake wanneer het waterpeil van een rivier in korte tijd stijgt. De schommelingen in neerslag veranderen op twee manieren:Er valt meer neerslag De neerslag valt onregelmatiger.  In geval van verstening, zoals asfalt, wordt neerslag dat hierop valt relatief snel afgevoerd via het riool op de rivieren. a) De winterdijk is hoog genoeg om de hoogst voorkomende waterstanden tegen te houden in tegenstelling tot de zomerdijk. b) Het gaat hier om binnendijksgbied. Hier wonen de mensen.  Bergen a) (kribverlaging)b) (verdieping).c) uiterwaardverlaging Relatieve zeespiegelstijging. Bij relatieve zeespiegelstijging is de zeespiegelstijging ten opzichte van de bodemhoogte. Bron: www.knmi.nl a) Het gaat om de benedenloop.b) Er is hier sprake van een laagvlakte, waar de rivier langzaam stroomt. Dat is te zien aan het kronkelen, meanderen van de rivier. Tip: kijk goed naar het gedrag van de rivier / de loop van de rivier. In laagvlakte stroomt het water in de rivier langzamer, en maakt deze meer kronkelige bochten (meander).  Hoger. Toelichting: bestudeer goed de verschillen tussen de rivieren de Rijn en de Maas. Houd daarbij rekening met het gegeven of een rivier een gemengde  rivier (bijv. de Rijn), gletsjerrivier of regenrivier (bijv. de Maas) is. Af. Toelichting: minder hoogteverschil tussen rivieren zorgt voor een lagere stroomsnelheid.Vasthouden. Toelichting: welke belangrijkste overeenkomstige functie hebben deze maatregelen? Zomerdijk. Toelichting: bestudeer goed bron 11op bladzijde 16 van het boek als je deze vraag lastig vindt.Klei. Toelichting: welk materiaal wordt er juist in de benedenloop afgezet? Hoe kleiner de vertragingstijd, hoe groter de piekafvoer.Toelichting: door verstening neemt wordt de vertragingstijd korter. Neerslag wordt immers in stedelijke gebieden vanaf straten en daken via het riool geloosd op rivieren.  a) Retentie / noodoverloopgebiedenb) Een retentie / noodoverloopgebied zorgt dat water uit een rivier bij een dreigende overstroming tijd kan worden geborgen. Het zijn daarbij gebieden die in Nederland zijn aangewezen die mogen overstromen. Met deze maatregel draag je bij aan het beschermen van het rivierengebied in Nederland als gevolg van klimaatverandering waarbij meer neerslag valt en de neerslag onregelmatig en daarbij soms intensiever valkt. Toelichting: bestudeer alle maatregelen uit bron 20 in je leerboek goed. Stel daarbij elke keer de vraag waarom juist in het Ruimte voor de Rivier project voor deze maatregelen zijn gekozen.  Als gevolg van klimaatverandering heeft Nederland te maken met een onregelmatig neerslagregiem. In de zomer kan het heet en langdurig droog zijn. Het linkerkaartje in figuur 5 laat zien dat in Limburg en Noord-brabant in de zomermaanden sprake is van een neerslagtekort waardoor de zandgronden in de zomer droger worden waar de boeren last van hebben. Toelichting: bestudeer op bladzijde 12  van je leerboek goed de gevolgen van een onregelmatig neerslagregiem op de omgeving in Nederland.  In dit kaartje is te zien dat de winterdijk is versterkt / aangelegd. En kan je aan de hand van de Spiegelwaal zien dat er een nevengeul is aangelegd. Dit zijn twee maatregelen uit het Ruimte voor de Rivierproject. Toelichting: probeer bij dit soort vragen goed patronen in kaarten te bestuderen. Wat valt er in dit geval op tussen kaartje uit 2010 en 2016? Wat is er veranderd? In dit geval toepassen van maatregelen uit bron 14 van je boek.  Nederland is het eindstation van rivieren zoals de Rijn en de Maas. Als er in de bovenloop veel neerslag valt en daarmee veel water wordt afgevoerd zal dit gevolgen hebben voor de wateroverlast in de benedenloop in Nederland. Daarom is samenwerking zo belangrijk. Toelichting: gebruik bij het beantwoorden van dit soort vragen goed de atlas / kaart. Neem daarbij eerst de tijd om de kaart te bestuderen en probeer relevante gegevens uit de kaart te gebruiken bij het beantwoorden van deze vraag.  Waterscheiding. Toelichting: bestudeer goed de theorie over stroomgebieden op bladzijde 12 en 13 en bekijk op de afbeelding waar het relief in het gebied ligt om waterscheiding te duiden.  a) Estuariumb) Hier worden zoet- en zoutwater met elkaar vermengd waardoor brak water ontstaat. Een estuarium heeft een belangrijke ecologische waarde door de combinatie van zoet- en zout water.Toelichting: bestudeer het begrip estuarium op bladzijde 28 goed.  Drietrapsstrategie.  Drie beeldkenmerken. In de tekening is te zien dat de man in het pak het water wil vasthouden, bergen en afvoeren. Toelichting: bestudeer goed bron 20 op bladzijde 25 nog eens goed.  Uit het antwoord moet blijken dat:In 1953 waren de dijken niet beschermd via een grootste verdedigingssysteem zoals dat nu het geval is, namelijk: de Deltawerken. DIt is het grootste verdedigingssysteem tegen hoogwater die bescherming biedt vanuit zee met stormvloedkeringen, sluizen en dammen.Toelichting: bestudeer de theorie over Adaptief deltamanagement in paragraaf 4 nog eens goed op bladzijde 24 van je leerboek.  Uit het antwoord moet blijken dat:Bij adaptief deltamanagement wil de overheid zo flexibel mogelijk inspelen op nieuwe kansen om Nederland klimaatbestendig en waterrobuust in te richten. Om dit te realiseren is intensieve samenwerken nodig. Uit het antwoord moet blijken dat:De strijd tegen het water is niet voorbij in tegenstelling tot wat sommige Nederlanders denken. Honderd procent veiligheid tegen het water bestaat niet. Voorbeeld: mensen die achter duinen of dijken wonen lopen de kans dat zij een keer in de 100.000 jaar door een overstroming komen te overlijden. Uit het antwoord moet blijken: a) Als gevolg van klimaatverandering wordt het weer in Nederland extremer waardoor we soms te veel water hebben. In korte tijd kunnen gebieden daarom te maken krijgen met wateroverlast wanneer water niet snel genoeg afgevoerd kan worden. Rivieren krijgen dan te maken met piekafvoeren wat leidt tot overstromingsrisico’s. b) Op plekken in Nederland waar de kans op overstromingen hoog is, zal de waarde van huizen lager liggen aangezien deze woningen vaker wateroverlast en daarmee schade kunnen krijgen. Toelichting: bestudeer de theorie over klimaatverandering op bladzijde 32 nog eens goed.