Praktische Economie MAX 2021 M1 Schaarste, geld en handel - Hoofdstuk 3 - Geld, de smeerolie van ruil oefentoetsen & antwoorden

Chartaal geld bestaat uit munten en bankbiljetten.Functies van geld:Ruilmiddel. Geld vergemakkelijkt het ruilen. Middelen kun je ruilen tegen geld en dit geld kun je weer ruilen tegen andere middelen.Rekeneenheid. Je kunt alle middelen uitdrukken in geld. Bij het gebruik van geld als rekenmiddel hoeft er geen concreet geld aan te pas te komen.Oppotmiddel. Geld vergemakkelijkt ruilen over de tijd. Geld dat je niet nodig hebt kun je op de bank zetten, zodat je er later iets voor kunt kopen.  Technische eisen geld:Geld moet deelbaar zijn. Als er alleen munten van één euro zouden zijn, kun je geen middelen kopen die een lagere euro waarde hebben.Geld moet handzaam zijn. Het geld moet makkelijk mee te nemen zijn.Geld moet duurzaam zijn. Geld mag niet slijten anders verliest het zijn waarde.Geld mag niet makkelijk na te maken zijn. Als geld makkelijk na te maken is, komt er steeds meer geld in omloop. Hierdoor worden de ruilverhoudingen van alle middelen ten opzichte van geld bijgesteld: je kunt voor hetzelfde geld minder kopen; alles wordt duurder.Met geld op je spaarrekening kun je niet direct betalen. Het geld moet eerst worden overgeboekt van de spaarrekening van de lopende rekening. Dan pas kan er mee worden betaald. Geldschepping is nieuw geld in omloop brengen door de centrale bank.Twee manieren om geld in omloop te brengen:het uitgeven van chartaal geld.het uitgeven van giraal geld.In opdracht van het Ministerie van Financiën worden de Nederlandse euromunten geslagen door de Koninklijke Nederlandse Munt (KNM) in Utrecht. Bankbiljetten worden gedrukt door diverse drukkerijen in Europa. Al het nieuwe munt- en papiergeld dat bestemd is voor Nederland, wordt eerst naar het bankgebouw van De Nederlandsche Bank (DNB) in Amsterdam gebracht. Van daaruit wordt het geld naar de handelsbanken vervoerd, die het op hun beurt in omloop brengen via geldautomaten en bankloketten.De hoofdtaak van de Europese Centrale Bank is de prijzen stabiel te houden. Het instrument waarvan de ECB gebruikt maakt is de rente. In tijden van te hoge inflatie zal de ECB de rente verhogen om ervoor te zorgen dat de maatschappelijke geldhoeveelheid kleiner wordt. Door een hoge rente wordt sparen namelijk aantrekkelijker en lenen minder aantrekkelijk. In tijden van te lage inflatie of deflatie zal de ECB de rente verlagen om ervoor te zorgen dat de maatschappelijke geldhoeveelheid groter wordt. Door een hoge rente wordt lenen namelijk aantrekkelijker en sparen minder aantrekkelijk.  De cijfers uit het artikel kloppen niet. In 2015 waren er ruim 67.000 valse bankbiljetten. In 2016 waren er 29% minder valse bankbiljetten. Dat zou moeten uitkomen op 67.000 – (29% van 67.000) = 47.570 en niet op 47.200.Of:In 2016 waren er 47.200 valse bankbiljetten. Dit is 29% minder dan in 2015. Het aantal valse bankbiljetten in 2015 zijn dan 47.200 / (100 – 29) x 100 = 66.478 en niet ruim 67.000.De functie ruilmiddel. Als eurobiljetten niet meer kunnen worden vertrouwd, (omdat de kans dat het valse eurobiljetten kunnen zijn groter wordt) gaan mensen geen eurobiljetten meer gebruiken om goederen en diensten te kopen.Het aandeel van giraal geld zal toenemen als er steeds meer vals geld in omloop komt. Bij het betalen met giraal geld worden geen eurobiljetten gebruikt, dus loop je ook niet het risico om valse eurobiljetten te krijgen.De Wet van Gresham luidt: “Bad money drives out good money.”De supermarkten brengen valse biljetten (bad money) in circulatie door dat als wisselgeld uit te geven. Ze houden de echte biljetten (good money) in hun kas.  Er is hier sprake van directe ruil. De diensten worden rechtstreeks met elkaar geruild zonder tussenkomst van geld.De functie rekenmiddel. De waarde van de transactie wordt in geld uitgedrukt. De omvang van de maatschappelijke geldhoeveelheid verandert niet. De girale geldhoeveelheid wordt kleiner en de chartale geldhoeveelheid wordt groter met hetzelfde bedrag.De samenstelling van de maatschappelijke geldhoeveelheid verandert wel door deze handeling. Er is nu minder giraal geld en meer chartaal geld.De maatschappelijk geldhoeveelheid is € 130 miljard / 28 x 36 = 167,1 miljard.Toelichting: de maatschappelijke geldhoeveelheid bestaat uit chartaal geld en giraal geld in handen van het publiek. Over het girale geld moet je gelijk kunnen beschikken, anders hoort het niet bij de maatschappelijke geldhoeveelheid. Dus betaalrekeningen horen bij de (girale) maatschappelijke geldhoeveelheid en munten en bankbiljetten horen bij de (chartale) maatschappelijke geldhoeveelheid. De girale geldhoeveelheid in het cirkeldiagram heeft een waarde van € 130 miljard. Dit is gelijk aan 28%. De totale maatschappelijke geldhoeveelheid (chartaal en giraal) is gelijk aan 28% + 8% = 36%/Door € 130 miljard te delen door 28% krijg je hoeveel 1% van de maatschappelijke geldhoeveelheid is. Door dit getal vervolgens te vermenigvuldigen met met 36 krijg je de totale maatschappelijke geldhoeveelheid.Als de maatschappelijk geldhoeveelheid toeneemt, komt er veel geld in omloop. Mensen gaan meer kopen en ondernemingen reageren hierop door hun prijzen te verhogen. Hierdoor kan er inflatie ontstaan.Of:Wanneer de maatschappelijke geldhoeveelheid te hard groeit, kan dat leiden tot zoveel extra bestedingen dat de productiecapaciteit het niet meer aan kan (de vraag is groter dan het aanbod). Die overbesteding zou dan leiden tot inflatie.De ECB houdt naast de maatschappelijke geldhoeveelheid ook het “bijna-geld” in de gaten, want 'bijna-geld' is heel snel (elke dag, zonder veel kosten en moeite) om te zetten in “echt geld”, waardoor de maatschappelijke geldhoeveelheid groeit. De grafiek gaat over de interne waarde. Het gaat over de koopkracht van van geld in ons land en niet over de waarde die op die op een muntstuk of bankbiljet staat (= nominale waarde of extrinsieke waarde). Die waarde blijft altijd gelijk.Let op: geef in jouw verklaring duidelijk het verschil aan tussen de interne- en de extrinsieke waarde. Een verklaring als “de interne waarde gaat over de koopkracht en de ander niet” is onvolledig.Inflatie is de stijging van het algemeen prijspeil en niet de stijging van de prijs van een willekeurig artikel.                             De geldontwaarding bij een inflatie van 5% is 100 / 105 x 100% = 95,24%. Dus de geldontwaarding is 100% - 95,24% = 4,76%.Toelichting: bij het uitrekenen van de geldontwaarding gaan we ervan uit dat het inkomen/spaargeld hetzelfde blijft. De teller in bovenstaande berekening is 100%. De inflatie is 5%, dus het gemiddelde prijspeil stijgt met 5%. De noemer in bovenstaande berekening is 105%. De uitkomst van de berekening is 95,24%. Dit is de waarde van het geld ten opzichte van de beginsituatie. De beginsituatie is 100%. Dus is de geldontwaarding 100% - 95,24% = 4,76%. De koopkracht is met 4,76% gedaald.