10 voor Biologie - Hoofdstuk 6 - Groeien & voortplanten oefentoetsen & antwoorden

Een zygote. Het is de cel waaruit het embryo zich ontwikkelt. Chromosomen zijn een soort strengen. Ze bestaan uit een stof dat DNA wordt genoemd. In dit DNA zit een soort ‘code’ waarin alle erfelijke eigenschappen zijn vastgelegd. Op de chromosomen zitten de genen. Een gen is een stukje DNA. Elk gen beschrijft de code van een kenmerk, die bepaalt hoe je er uit ziet, hoe je lichaam werkt of hoe je bent. De celkern van de gistcel ondergaat mitose en er ontstaan twee nieuwe ongelijke delen. De kleine cel en de grote cel hebben dezelfde celkernen, dus ook dezelfde erfelijke eigenschappen. De kleine cel groeit vervolgens weer tot een normale gistcel. Het kunstmatig maken van identieke kopieën van een organisme. Een kloon is een identieke nakomeling door ongeslachtelijke voortplanting van één ouder. Embryosplitsing: Een 8-cellig embryo van een kalf of een schaap wordt in tweeën gesplitst. Beide groepjes van 4 cellen groeien in het laboratorium uit tot embryo's. Dan worden ze in de baarmoeder van een koe of een schaap geplaatst. De embryo's groeien en ontwikkelen en na een tijd worden er gezonde kalfjes of lammetjes geboren. Celkerntransplantatie:  De lichaamscel komt van een donor ('gever') met bekende erfelijke eigenschappen. De celkern met het DNA wordt uit de eicel verwijderd. Daarna wordt de celkern uit de lichaamscel van de donor gehaald en geplaatst in de 'lege' eicel. De embryo wordt in de baarmoeder van een draagmoeder geplaatst. Het volledig teruggroeien van beschadigde delen (organen) van een dierlijk organisme. Q = stijl, R = kelkblad, S = meeldraad, T = kroonblad, U = vruchtbeginsel, V = zaadbeginsel.Bron afbeelding: Examen VMBO-GT 2012 - II Het versmelten van de mannelijke kernen (van de stuifmeelkorrels) met de eicellen in het zaadbeginsel. Dieren gaan zich anders gedragen tijdens het voortplantingsseizoen. Mogelijke voorbeelden zijn:Mannelijke zangvogels in de lente uit volle borst te zingen om de aandacht van de vrouwtjes te trekken;Spectaculaire gevechten zien tussen mannetjes-edelherten die met hun indrukwekkende geweien op elkaar in rammen;Mannetjesdieren proberen op te vallen door te dansen; Mannetjesdieren proberen op te vallen door mooie nestjes te maken;Mannetjesdieren proberen op te vallen door een opvallend uiterlijk te krijgen. Het krijgen van een totaal ander uiterlijk in de volwassenheid, ook wel gedaanteverwisseling genoemd. Het zorgen voor de nakomelingen door ouders zolang als dat de nakomelingen bij de ouders blijven. Mogelijke voorbeelden zijn:het goed voeden van de jonge dieren;schoonhouden van het nest of hol;schoonhouden van de jonge dieren, waardoor ze minder snel ziekten oplopen;leren hoe de jonge dieren hun voedsel vinden;leren hoe de jonge dieren vijanden kunnen ontlopen;leren hoe ze zich moeten gedragen om een soortgenoot te vinden om mee te paren. De mitose, ook wel de gewone celdeling genoemd, vindt plaats in alle delen van het lichaam. Dit wordt gebruikt tijdens elke fase van een levenscyclus waarbij nieuwe cellen gemaakt moeten worden of als oude/beschadigde cellen vervangen moeten worden. Deze cellen bestaan (bij de mens) altijd uit 46 chromosomen.De meiose, ook wel de reductiedeling genoemd, komt alleen voor bij geslachtscellen (eicellen en zaadcellen). Deze cellen bestaan (bij de mens) altijd uit 23 chromosomen. Want als de twee cellen bij elkaar komen en versmelten, worden het weer 46 chromosomen. Maagdelijke voortplanting, ook wel parthenogenese genoemd, lijkt op geslachtelijke voortplanting. Maar het is het niet. Er heeft geen bevruchting plaats gevonden. Een vrouwtje legt eieren of brengt een jong ter wereld, nadat er twee eicellen in haar geslachtsorgaan zijn versmolten. De nakomelingen zijn altijd vrouwelijk. Insecten, amfibieën en reptielen Bij enten bevestig je een tak van een bepaald soort boom op de onderstam van een verwante soort. De tak groeit vast en groeit op de stam verder. Daardoor heeft de onderstam andere soorten erfelijke eigenschappen dat de tak die eraan bevestigd is. Een eeneiige tweeling ontstaat nadat het hele jonge embryo spontaan in twee gelijke delen is gesplitst. Elk deel ontwikkelt zich tot een normale baby. Beide kinderen hebben dezelfde erfelijke eigenschappen, omdat ze uit één bevruchte eicel zijn ontstaan. Ze lijken daarom heel veel op elkaar. Overeenkomsten: De stuifmeelkorrels komen op de stamper. De stempel (van de stamper) is gemaakt om de stuifmeelkorrels op te vangen.Verschillen: Zelfbestuiving dan bestuiven de bloemen zichzelf, bij kruisbestuiving  komt het stuifmeel van de ene plant in de bloem van een andere plant terecht. Insectenbloem: De paardenbloem is een gekleurde, geurende bloem en trekt insecten aan die helpen bij de bestuiving. Wind: De wind zorgt voor de zaadverspreiding, dat is te zien aan het tweede plaatje. Elk zaadje heeft zijn eigen “parachute”. Bron afbeelding: Wikipedia - Paardenbloem Uitwendig: De bevruchting vindt buiten het lichaam plaats. Het gebeurt altijd in het water. De vrouwtjes leggen hun eitjes in het water en tegelijkertijd laten de mannetjes daar dichtbij hun zaadcellen vrij. Inwendig: De bevruchting vindt in het lichaam van het vrouwtje plaats. Bij reptielen, vogels en zoogdieren worden een of meer eicellen in het lichaam van het vrouwtje bevrucht.  Gespecialiseerde stamcellen zijn nodig om weefsels te herstellen na beschadiging. Ze zijn ook nodig voor het onderhoud van je lichaam. Alle weefsels bevatten gespecialiseerde stamcellen, die nieuwe cellen voor dat specifieke weefsel kunnen vormen, zoals bloedcellen en zaadcellen. Antivirale middelen zorgen ervoor dat het virus zich niet kan vermeerderen of zorgt ervoor dat het virus niet kan hechten aan de gastheercel. Hierdoor kan het virus geen DNA meer in de gastheercel spuiten en dus ook niet kan vermeerderen. Het werkt anders dan een vaccin, waarbij een verzwakte of geïnactiveerde (gedode) vorm van een virus of bacterie wordt ingespoten zodat je lichaam antistoffen aan gaat maken en het bij een volgende besmetting herkent.  Bron: Wikipedia - Virussen In de vruchtbeginsels, net zoals bij alle andere planten. De celkern van de stuifmeelkorrel gaat met de stuifmeelbuis mee naar het zaadbeginsel. De celkern versmelt met de eicel. Nu is de eicel in dit zaadbeginsel bevrucht. De bevruchte zaadbeginsels groeien uit tot zaden. In elke van de zaadbeginsels is de bevruchte eicel uitgegroeid tot een embryo.Zowel geslachtelijk (door insecten) als ongeslachtelijk (door de wortelstokken). Bron afbeelding: Examen VMBO-BB 2016 - I De bestuiving is door insecten, dit is terug te leiden uit de tekst. In de tekst wordt beschreven dat de grote klis paarse bloemen heeft die een lekkere geur verspreiden. Dit zijn twee kenmerken van een insectenbloem.Stamper maakt stuifmeel = Onjuist              (Dit doen de meeldraden, op de stamper komen de stuifmeelkorrels terecht)Uit een deel van de stamper ontstaat een vrucht = JuistDe haakjes van de vruchten ervoor zorgen dat de vruchten aan de vacht van dieren blijven plakken en daardoor verder verspreid worden.  Bron afbeelding: Examen VMBO-GT 2019 - I