Nieuw Nederlands 6e ed/FLEX - Hoofdstuk 8A - Werkwoordspelling oefentoetsen & antwoorden

De persoonsvorm geeft het getal aan (enkelvoud of meervoud), de persoon (1e persoon = ik, wij/we; 2e persoon = jij/je, u, jullie; 3e persoon = hij, zij/ze, ze) en de tijd (tegenwoordige of verleden tijd).Je vindt de persoonsvormen door de zin van tijd te veranderen; de werkwoorden die mee veranderen, zijn persoonsvormen.Spel de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd enkelvoud:als ik-vorm als er ik bij staat; als er jij (of je waarvan je jij kunt maken) achter staat: ik beloof, ik word; beloof jij, word jij;als ik-vorm + t (in alle andere gevallen): jij belooft, jij wordt, hij/zij belooft, hij/zij wordt, Melanie belooft, Karst wordt.Spel de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd meervoud als infinitief (hele werkwoord): wij beloven, de spelers worden.Verleden tijd: gebruik bij zwakke werkwoorden ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p:Als de letter voor de uitgang -en van het hele werkwoord een t, x, f, k, s, ch of p is, schrijf de verleden tijd dan als ik-vorm tt + te(n): kuchen: de ch staat in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p → kuchte(n)Als de letter voor de uitgang -en van het hele werkwoord een andere letter is, schrijf de verleden tijd dan als ik-vorm tt + de(n): blozen: de z staat niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p → bloosde(n) hebben - zijn - worden De verlengproef: maak het werkwoord langer om te horen of de laatste letter een d of een t is: verdwaald, want verdwaalde; gefietst, want gefietste.Spel een bijvoeglijk naamwoord zo kort mogelijk, net als gewone bijvoeglijke naamwoorden: hoog – hoge, dus: gepoot - de gepote (bn) planten, besteed – de bestede (bn) bedragen. Voorbeeldzinnen: De in het park wandelende (bn) stedelingen likten aan hun snel smeltende (bn) ijsjes. Op het slecht verlichte (bn) perron wachtten de reizigers op de verlate (bn) trein uit Maastricht. Maar (vanwege de uitspraak): het gewitte (bn) plafond, de geredde (bn) vluchtelingen.De voltooide deelwoorden van sterke werkwoorden veranderen niet als ze bijvoeglijk gebruikt worden: De immigrant was blij met zijn recentelijk verkregen (bn) staatsburgerschap.Engelse werkwoorden die in het Nederlands gebruikt worden, vervoeg je alsof het Nederlandse werkwoorden zijn.  Homofone werkwoordsvormen zijn werkwoordsvormen die hetzelfde klinken, maar anders geschreven worden. Voorbeelden van zinnen: Ik vind het leuk: vind = persoonsvorm tegenwoordige tijd - ik-vormHij vindt het leuk: vindt = persoonsvorm tegenwoordige tijd - hij-vorm, dus ik-vorm + -tHet gebeurt op deze manier: gebeurt = persoonsvorm tegenwoordige tijd - hij-vorm, dus ik-vorm + -tHet is op deze manier gebeurd: gebeurd = voltooid deelwoord, de -r (laatste letter van de stam) zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus krijgt het voltooid deelwoord een -dDe appels kosten tegenwoordig veel: kosten = persoonsvorm tegenwoordige tijd, meervoud De appels kostten vorige week meer dan deze week: kostten = persoonsvorm verleden tijd, meervoud, dus ik-vorm + ten hij deletetik-vorm + t = delete + thij deleteteik-vorm + te = delete + tehet is gedeletetGebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -t of -d toevoegt. De laatste klank van de stam, -t, zit in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -t.Let op: bij Engelse werkwoord luister je naar de laatste klank van de stam. Ook is het vaak zo dat je het volgende kunt toepassen: ge- + ik-vorm + -t.  Tip: oefen goed met de Engelse werkwoorden. Ze zien er namelijk vaak vreemd uit als je de Nederlandse spellingsregels volgt. Denk bijvoorbeeld aan je timede (van het werkwoord timen), je datete (van het werkwoord daten) of hij upgradede (van het werkwoord upgraden). Belangrijk is dat je consequent de Nederlandse regels blijft volgen! Let ook op de werkwoorden die in het Engels een dubbele medeklinker aan het einde hebben. De ‘regel’ hierbij is: als het werkwoord de Engelse klank behouden heeft, schrijf je de dubbele medeklinker in het Nederlands, dus baseballt - baseballde - gebaseballd (uitspraak lijkt op ‘bol’), passen - passte - gepasst (‘paas’), appen - appte - geappt (‘ep’). Maar bij het werkwoord baskelballen is de dubbele medeklinker in het Nederlands weggevallen, omdat dit woord voldoende geïntegreerd is. Kijk bij twijfel altijd op www.woordlijst.org.  persoonsvorm - voltooid deelwoordverandert = persoonsvorm tegenwoordige tijd: ik-vorm + tveranderd = voltooid deelwoord: gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) pbijvoeglijk naamwoord - persoonsvorm verleden tijd  vergrote = bijvoeglijk naamwoord: zo kort mogelijk vergrootte = persoonsvorm verleden tijd enkelvoud: ik-vorm + te = vergroot+temissen - misten miste is de persoonsvorm verleden tijd van het werkwoord missen: ik-vorm + te = mis + temistte is de persoonsvorm verleden tijd van het werkwoord misten: ik-vorm + te = mist + tepersoonsvorm enkelvoud - persoonsvorm meervoud werkte = persoonsvorm verleden tijd enkelvoud: ik-vorm + te = werk + tewerkten = persoonsvorm verleden tijd meervoud: ik-vorm + ten = werk + tenreizen - rijzengereisd is het voltooid deelwoord van het werkwoord reizen.gerezen is het voltooid deelwoord van het werkwoord rijzen.Tip: Volg altijd de volgende drie denkstappen bij het schrijven van werkwoorden:Stap 1: wat voor soort werkwoord is dit?Stap 2: welke regel hoort bij dit werkwoord?Stap 3: pas de regel toe en schrijf het werkwoord juist! Onjuist: in deze zin moet het werkwoord met -d geschreven worden, want het is een voltooid deelwoord. Onjuist: de juiste spelling is vergrote. Het is namelijk een bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord, die volgens de regel zo kort mogelijk geschreven moet worden. Onjuist: miste is de juiste spelling, omdat het een persoonsvorm verleden tijd enkelvoud is, schrijf je de ik-vorm (mis) + te. Juist: werkten is een persoonsvorm verleden tijd meervoud: ik-vorm + ten = werk + tenJuist: gerezen is het voltooid deelwoord van het werkwoord rijzen. De uitwerking wordt hier stap voor stap gegeven; alle denkstappen staan genoteerd. Jij hoeft echter alleen de juiste spellingswijze en de bijbehorende regel te noteren.gonsdeStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud. Het onderwerp is het.Stap 2: regel: ik-vorm + te / de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam -z, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus ik-vorm + de = gons + de. meldtStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd. Het onderwerp is De verkenningspatrouille. Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: meld + tmistenStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd meervoud. Het onderwerp van de zin is we.Stap 2: regel: ik-vorm + ten/den. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -ten of -den toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -s, zit in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + ten = mis + tenontmoettenStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd meervoud. Het onderwerp van de zin is we.Stap 2: regel: ik-vorm + ten/den. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -ten of -den toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -t, zit in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + ten = ontmoet + tenspoedde Stap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is hij.Stap 2: regel: ik-vorm + te/de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -d, zit niet in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + de = spoed + de geluchteStap 1: soort werkwoord: bijvoeglijk naamwoord Stap 2: regel: zo kort mogelijkStap 3: toepassen: geluchteverdordStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -r, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.Tip: de persoonsvorm tegenwoordige tijd van dit werkwoord is verdort, want de regel daarvoor is ik-vorm + tontwrichte Stap 1: soort werkwoord: bijvoeglijk naamwoord Stap 2: regel: voltooid deelwoord op -t, dus zo kort mogelijkStap 3: toepassen: ontwrichteTip: de persoonsvorm verleden tijd van dit werkwoord is ontwrichtte(n), want de regel daarvoor is ik-vorm + te(n)verloteStap 1: soort werkwoord: bijvoeglijk naamwoord Stap 2: regel: voltooid deelwoord op -t dus zo kort mogelijkStap 3: toepassen: verloteTip: de persoonsvorm verleden tijd van dit werkwoord is verlootte(n), want de regel daarvoor is ik-vorm + te(n).gehockeydStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -y, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.gebeachvolleybaldStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -l, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d. Tip: bij werkwoorden waar geen d in zit, krijg je nooit -dt. Een vorm als *besteldt kan niet bestaan, want in bestellen zit geen d. De spellingcorrector van Word geeft dat ook aan. verteldStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -l, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.Tip: de persoonsvorm tegenwoordige tijd van dit werkwoord is vertelt, want de regel daarvoor is ik-vorm + t.lustteStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is je.Stap 2: regel: ik-vorm + te/de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -t, zit in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + te = lust + tesurftenStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd meervoud (het onderwerp van de zin is wij)Stap 2: regel: ik-vorm + ten/den. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -ten of -den toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -f, zit in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + ten = surf + tenTip: surfden mag ook. Dit komt omdat dit Engelse werkwoord op verschillende manieren uitgesproken wordt. Sommige mensen zeggen surven, en zullen met de verlengproef uitkomen op een -d. Dit verschijnsel – twee uitspraakmogelijkheden, twee spellingen – doet zich bij nog enkele andere werkwoorden voor. De bekendste zijn leasen en bridgen.racetenStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd meervoud (het onderwerp van de zin is wij)Stap 2: regel: ik-vorm + ten/den. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -ten of -den toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste klank van de stam, -s, zit in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + ten = race + tenTip: bij Engelse werkwoorden kijk je niet naar de laatste letter van de stam, maar luister je naar de laatste klank.wordtStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijdStap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: word + tverdoofdStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -t of -d toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -v, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.Tip: de persoonsvorm tegenwoordige tijd van dit werkwoord is verdooft , want de regel daarvoor is ik-vorm + t.verspertStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd, onderwerp is je.Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: versper + tluncht Stap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd, onderwerp is de aannemer.Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: lunch + tdeletetStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd, onderwerp is de aannemer.Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: delete + tbingodeStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud (het onderwerp van de zin is Serdan)Stap 2: regel: ik-vorm + te/de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -o, telt niet mee in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + ten = bingo + dekanootStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd, onderwerp is Serdan.Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: kanoo + twordtStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd, onderwerp is de nieuwe penningmeester.Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: word + tbeheerd vdStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -r, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.Tip: de persoonsvorm tegenwoordige tijd van dit werkwoord is beheert, want de regel daarvoor is ik-vorm + t.ingelogdStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -g, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.printteStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is hij.Stap 2: regel: ik-vorm + te/de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -t, zit in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + te = print + teverwendStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -n, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.Tip: de persoonsvorm tegenwoordige tijd van dit werkwoord is verwent, want de regel daarvoor is ik-vorm + t.wordtStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijdStap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: word + tondervindt Stap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijdStap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: ondervind + tcheckteStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is ik.Stap 2: regel: ik-vorm + te/de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -k, zit in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + te = check + teconstateerdeStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is ik.Stap 2: regel: ik-vorm + te/de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -r, zit niet in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + de = constateer + de.gepikt Stap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -k, zit in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -t. Iedere zaterdagmiddag bezoekt mijn netjes aangekleedde tante minstens drie winkelcentra. Je vraagt je misschien af waarom ze dat doet. Die terechte vraag kan ik eigenlijk niet beantwoordden. Ik denk dat ze zich verveeldt, maar het is ook heel goed mogelijk dat ze op koopjes jaagt. Als ze denkt dat de afgeprijste krokussen in een andere winkel goedkoper zijn, spoed ze zich daarheen. Toen mijn oom nog leefde, lachtte hij haar altijd uit. ‘Ze heeft drie bikini’s, maar ze draagt er niet een’, zei hij eens. Maar ja, ze waren afgeprijst. Toen ze vorig weekend bij ons logeerdde, had ze voor ons allemaal mooie cadeaus meegebracht. Mijn vader zei: ‘Mathilde, je verwendt ons te veel!’ ‘Ach welnee,’ zei mijn tante, ‘ik heb genoeg geld bespaart met mijn slimme manier van inkopen.’aangekleedde = aangekledeStap 1: soort werkwoord: bijvoeglijk naamwoord Stap 2: regel: voltooid deelwoord op -d, dus zo kort mogelijkStap 3: toepassen: aangekledeTip: aangekleedde bestaat niet; kleedde aan is echter wel juist als het werkwoord een persoonsvorm verleden tijd is: ik-vorm + de = kleed + debeantwoordden = beantwoorden Stap 1: soort werkwoord: infinitiefStap 2: regel: hele werkwoordStap 3: toepassen: beantwoordenTip: beantwoordden is persoonsvorm verleden tijd meervoud: ik-vorm + den = beantwoord + denverveeldt = verveeltStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is ze.Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: verveel + tafgeprijste = afgeprijsdeStap 1: soort werkwoord: bijvoeglijk naamwoord Stap 2: regel: voltooid deelwoord op -d, dus zo kort mogelijkStap 3: toepassen: afgeprijsdespoed = spoedtStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is ze.Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: spoed + tTip: spoed is persoonsvorm tegenwoordige tijd, ik-vormlachtte = lachte Stap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is hij.Stap 2: regel: ik-vorm + te/de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -h, zit in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + te = lach + teafgeprijst = afgeprijsdStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -z, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.logeerdde = logeerdeStap 1: soort werkwoord: persoonsvorm verleden tijd enkelvoud. Het onderwerp van de zin is ze.Stap 2: regel: ik-vorm + te/de. Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of je -te of -de toevoegt.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -d, zit niet in het ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus: ik-vorm + de = logeer + de.verwendt = verwent Stap 1: soort werkwoord: persoonsvorm tegenwoordige tijd. Het onderwerp van de zin is je en dit staat voor de persoonsvorm.Stap 2: regel: ik-vorm + tStap 3: toepassen: verwen + tTip: als je/jij achter de persoonsvorm staat, schrijf je de ik-vorm; als je/jij voor de persoonsvorm staat, schrijf je ik-vorm + t. Vergelijk ‘loop jij’ en ‘jij loopt’. Let op: als het onderwerp van de zin je moeder (dus je is een bezittelijk voornaamwoord), schrijf je altijd ik-vorm + t: ‘loopt je moeder’.bespaart = bespaardStap 1: soort werkwoord: voltooid deelwoordStap 2: regel: Gebruik de verlengproef of  ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p om te bepalen of het voltooid deelwoord eindigt op -t of -d.Stap 3: toepassen: de laatste letter van de stam, -r, zit niet in ’t (e) x - f (o) ksch (aa) p, dus het voltooid deelwoord eindigt op een -d.Tip: bespaart is persoonsvorm tegenwoordige tijd: ik-vorm + t = bespaar + t