10 voor Biologie - Hoofdstuk 7 - Gedrag & regeling oefentoetsen & antwoorden

Het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan dieren. Het zenuwstelsel is gespecialiseerd in het ontvangen en doorgeven van impulsen, kleine elektrische stroompjes.De hersenen in de schedel en het ruggenmerg in de wervelkolom.Alle zenuwen buiten het centrale zenuwstelsel. Q = grote hersenen, bestaat uit een groot gebied met vier hersenkwabben. De grote hersenen verwerken impulsen afkomstig van sensorische zenuwcellen en reguleren vrijwillige beweging.R = kleine hersenen, hebben de taak om alle spierbewegingen, die tegelijk moeten gebeuren, op elkaar af te stemmen. De kleine hersenen werken in opdracht van de grote hersenen.S = hersenstam, zorgt ervoor dat allerlei noodzakelijke processen in je lichaam goed blijven verlopen, zonder dat je daarbij hoeft na te denken. Ze worden automatisch geregeld.T = Ruggenmerg, zorgt voor het doorgeven van impulsen van en naar de hersenen.         Bron afbeelding: Examen VMBO-TL 2012 - II Een reflex is een automatische reactie nog voordat je je van de prikkel bewust bent. De meeste reflexen hebben tot doel om je te beschermen tegen gevaar. 1 = blaasje met signaalstof, 2 = axon van signaalafgevende cel, 3 = synaptische spleet, 4 = receptoren, 5 = signaalontvangende cel.Bron afbeelding: Wikipedia - Nervous system De eilandjes van Langerhans Glycogeen is een reservestof, gemaakt uit omgezette glucose, die wordt opgeslagen in de lever en de spieren.  De bijnieren met een aantal hormonen waarvan adrenaline een van de belangrijkste is. Adrenaline is het hormoon dat dieren (dus ook de mens) voorbereidt op vluchten of vechten. Q = Hoornvlies = hard doorzichtig oogvlies dat het oog beschermt. R = Pupil = Een ronde opening in het midden van de iris. S = Lens = Hiermee kan je het beeld scherpstellen, wat accommodatie heet. T = Glasachtig lichaam = De achterste ruimte bevat een bolvormige, geleiachtige vloeistof. Geeft het oog zijn bolle vorm.V = Netvlies = Is heel belangrijk voor het zien, want daar bevinden zich de zintuigcellen die gevoelig zijn voor lichtprikkels. Deze zintuigcellen worden fotoreceptoren genoemdW = Gele vlek / fovea = Daar zitten uitsluitend kegeltjes; het is het middelpunt van je gezichtsveld.X = Blinde vlek = De plek waar de oogzenuw het oog verlaat. Op dit punt zitten namelijk geen staafjes en geen kegeltjes.Bron afbeelding: Examen VMBO-KB 2016 - I De vormverandering van de ooglens om iets scherp te zien. Hoge of lage geluiden maken en aan de hand van de teruggekaatste geluiden horen waar obstakels en prooien zijn. Dus eigenlijk het kijken met de oren.  P = labyrint, Q = gehoorzenuw, R = trommelvlies, S = buis van Eustachius.Onderdeel P. Het binnenoor bestaat uit het labyrint en slakkenhuis. Bron afbeelding: Examen VMBO-TL 2018 - I  Smaakpapillen/smaakknopjes A, boven in de neusholte. Bron afbeelding: Wikimedia - Nose P = hoornlaag, Q = kiemlaag, R = lederhuid, S = Onderhuids bindweefsel, T = pijnzintuig, U = zweetkliertjeBron afbeelding: Examen VMBO-BB 2015 - I Aangeboren gedrag: Ligt vast in het DNA, dit hoef je niet te leren.Aangeleerd gedrag: Gedrag dat je aan kunt leren.  Overeenkomsten: Beide hebben de functie om impulsen door te sturen. Verschillen: Sensorische neuronen lopen vanuit de zintuigen naar het centrale zenuwstelsel, richting de hersenen. Motorische neuronen lopen vanuit de hersenen, door het centrale zenuwstelsel richting de spieren.  Als het glucosegehalte in het lichaam stijgt (door voedselinname) produceren de eilandjes van Langerhans het hormoon insuline. Insuline stimuleert de lichaamscellen, vooral in de lever en de spieren, om glucose vanuit het bloed op te nemen en de overtollige glucose op te slaan als glycogeen. Als het glucosegehalte in het lichaam daalt (door verbranding) produceren de eilandjes van Langerhans het hormoon glucagon, waardoor de opgeslagen glycogeen weer omgezet wordt in glucose en dat dit wordt afgegeven aan het bloed. Leertip: Gebruik Figuur 20 in §7.3 om te leren. Volg de begrippen, schrijf uit wat er per begrip gebeurt en hoe dit gebeurt. Overeenkomsten: Bij beide ziektes betekent het dat er onvoldoende insuline aangemaakt wordt.Verschillen: Type 1 ontstaat doordat ons eigen afweersysteem per ongeluk de insulineproducerende cellen in de alvleesklier opruimt en kan al op zeer jonge leeftijd voorkomen. Type 2 ontstaat door verschillende factoren, zoals overgewicht of weinig lichaamsbeweging. Type 2 komt vooral voor op latere leeftijd.  Overeenkomsten: Beide zijn fotoreceptoren. Dit zijn de zintuigcellen die in het netvlies liggen. Verschillen:  Staafjes zijn heel gevoelig voor licht. Dat wil zeggen dat er maar weinig licht nodig is om ze te prikkelen. Met de staafjes kun je 's nachts en in de schemering zien, maar ze kunnen geen kleuren onderscheiden. Kegeltjes zijn minder gevoelig voor licht. Dat wil zeggen dat er juist veel licht nodig is om ze te prikkelen. Ze werken nauwelijks in de schemer en niet in het donker. Bij genoeg licht kunnen kegeltjes wel kleuren onderscheiden. Decibel is de eenheid van geluidssterkte, dit geeft dus aan hoe hard het geluid is. Hertz is de eenheid van toonhoogte, dit geeft aan hoe hoog een bepaalde toonsoort is.  Je proeft weinig van het eten omdat het reukzintuig niet goed werkt. Als je verkouden bent, heb je een overmatige slijmproductie in het neusslijmvlies, waardoor de reukzintuigcellen weinig tot geen signalen binnen krijgen. Er kan dus niks aan de hersenen worden doorgegeven en “proef” je dus ook niks.  In de opperhuid en de lederhuid zitten de gevoelszintuigen. Als deze volledig beschadigd zijn, betekent dit dus dat er geen prikkels meer opgevangen kunnen worden en er geen impulsen doorgegeven kunnen worden aan de hersenen. Hierdoor zal het slachtoffer vrijwel geen pijn voelen. Zintuigcellen in je zintuigen nemen bepaalde prikkels waar. Deze prikkels worden omgezet in impulsen en via de dendrieten doorgegeven aan de sensorische neuronen. De sensorische neuronen geven de impulsen door aan de schakelneuron, door middel van synapsen wat impulsoverdracht wordt genoemd. De schakelneuron geeft via de axon, een uitloper die één signaal door kan geven, naar de motorische neuronen. Die geven de impulsen door aan de spiercellen, waardoor er een reactie plaatsvindt en een beweging uitgevoerd kan worden.  Pijl Q geeft een stimulering aan. Dit kun je zien doordat de pijl van de GHIF naar de GH een remming is (-).GHIF remt dus de productie van GH, dus zal GH de productie van GHIF stimuleren als er sprake is van negatieve terugkoppeling.Bron afbeelding: Examen VWO 2002 - I Twee groepen proefpersonen: mensen die normaal kleuren konden zien en rood-groen kleurenblinden waarvan beide groepen een aantal kaki-kleurige voorwerpen met klein verschil in de kaki-tint te zien kregen.De normaal zienden namen geen/minder goed verschil in kakikleur waar terwijl de rood-groen kleurenblinden dit verschil wel/beter/duidelijk konden waarnemen.Bron afbeelding: Examen Havo 2010 - I Uitvalsverschijnsel S. Als je bij Z de stippellijntjes volgt, zie je dat dit bij het linkeroog naar rechts gaat (dus dat deel kan hij niet zien) en bij het rechteroog gaat de stippellijn ook naar rechts. Beide kanten hebben dus een zwart beeld aan de rechterkant, vandaar antwoord S.Bron afbeelding: Examen Havo 2010 - I Duizeligheid. Met behulp van je evenwichtsorgaan ben je op de hoogte van de stand en de bewegingen van je lichaam en van de stand van je hoofd in de ruimte. De zintuigcellen in de halfcirkelvormige kanalen registreren allerlei draaibewegingen en geven ze aan de hersenen door. Een ontsteking in het evenwichtsorgaan zorgt ervoor dat de signalen die opgevangen worden niet goed of verkeerd door worden gegeven aan de hersenen. Hierdoor ontstaat er een gevoel van duizeligheid.  In de lederhuid.De henna kleurstof komt op de bovenste laag van de huid terecht. De bovenste laag van de opperhuid is de hoornlaag, die uit dode en verhoornde cellen bestaat. De hoornlaag slijt aan de buitenkant voortdurend af. Hierdoor zal de henna na verloop van tijd van huid verdwijnen. Bron afbeelding: Examen VMBO-KB 2017 - I