Thema's Maatschappijleer - Hoofdstuk 2 - Rechtsstaat oefentoetsen & antwoorden

gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgelegdeen rechtssysteem waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeurvolgens dit beginsel mag de overheid alleen de vrijheid van burgers beperken als die beperkingen in wetten zijn vastgelegdalle misdrijven die in de wet staanje bent onschuldig totdat de rechter heeft vastgesteld dat het tegendeel is bewezenschriftelijke mededeling aan een persoon dat hij voor de rechter moet verschijneneen versnelde en vereenvoudigde procedure voor spoedeisende zakeneen groep burgers die namens de samenleving bepaalt of een verdachte schuldig is of nietwiskundige formules waarmee je snel data kunt analyseren Klassieke grondrechten moeten door de overheid gegarandeerd worden en kunnen worden afgedwongen bij de rechter. Voor de sociale grondrechten moet de overheid zich wel inspannen, maar kan deze niet kan garanderen. (Ook goed: deze kunnen niet worden afgedwongen bij de rechter). Machtsmisbruik en onrechtvaardigheid zoveel mogelijk voorkomen (doordat niet één persoon of instantie alle politieke macht heeft). Dwangmiddelen zónder toestemming, twee van de volgende:fouillerenstaande houdenaanhoudenDwangmiddelen mét toestemming, twee van de volgende:het binnengaan van een woningafluisteren van telefoongesprekken en aftappen internetverkeerpreventief fouillerenverdachte langer dan negen uur vasthoudeninfiltratie in misdaadorganisaties Strafbeschikking. vrijheidsstraffentaakstraffengeldboetes Bij een burgerlijke rechtszaak leggen burgers, stichtingen, bedrijven hun geschil (conflict) voor aan een onafhankelijke rechter, waarbij een eiser tegenover een gedaagde staat. Hierbij zal de rechter vaak eerst beide partijen vragen er onderling uit te komen en anders zal de rechter een vonnis uitspreken om een einde te maken aan het conflict. Het personeel moet vooraf geïnformeerd worden over de monitoring.Voor de monitoring moet de organisatie goede, zwaarwegende argumenten hebben. Gevoelens van burgers over rechtvaardigheid gaan over opvattingen die burgers hebben over goed en kwaad. Als rechtsnormen hiermee overeenkomen zullen we ons daar eerder aan houden. Toelichting:Omschrijf eerst waar gevoelens van rechtvaardigheid over gaan.Leg vervolgens uit waarom het belangrijk is dat rechtsnormen hier zo veel mogelijk mee overeenkomen. Het doel van de rechtsstaat is burgers beschermen tegen de macht van de overheid en ervoor te zorgen dat burgers gelijk worden behandeld en in vrijheid kunnen leven. Doordat rechters voor het leven benoemd worden kunnen ze niet ontslagen worden als hun vonnis de regering niet bevalt en deze onafhankelijke positie van rechters beschermt ons daarmee tegen de macht van de overheid.Toelichting: Omschrijf eerst het doel van de rechtsstaat.Gebruik vervolgens deze omschrijving om uit te leggen hoe het feit dat rechters niet ontslagen kunnen worden, bijdraagt aan dit doel.  Het recht op gelijke behandeling is feitelijk een verbod op discriminatie. Dit kan soms botsen met de grondrechten vrijheid van meningsuiting/vrijheid van geloof/vrijheid van onderwijs omdat mensen vanuit hun opvatting of geloof soms dingen vinden/doen die groepen benadelen. Bijvoorbeeld een ambtenaar die vanuit zijn/haar geloof geen homohuwelijk wil sluiten en die dus wel vrijheid van geloof heeft, maar hiermee een groep in de samenleving ongelijk behandelt.Toelichting:Leg uit waarom het recht op gelijke behandeling vaak botst met één van de volgende klassieke grondrechten.Verbind deze uitleg nu aan een zelfgekozen voorbeeld.Andere voorbeelden zijn: het wel mogen dragen van een hoofddoekje in de klas, maar het niet mogen dragen van een pet. Vrijheid van geloof vs. recht op gelijke behandeling.Iemand doet publiekelijk negatieve uitingen over een bepaalde geloofsgemeenschap. Vrijheid van meningsuiting vs. recht op gelijke behandeling.Een homoseksuele leraar wordt niet aangenomen op een religieuze school. Recht op gelijke behandeling vs. vrijheid van geloof. In de tekst zijn de fase opsporing en de fase vervolging te herkennen. Binnen de fase opsporing zet de politie dwangmiddelen in om een verdachte op te sporen en dit is te herkennen aan de politie die Jouke arresteerde.Binnen de fase vervolgen beslist het OM te seponeren, een transactie aan te bieden of te vervolgen (een rechtszaak beginnen). Dit is te herkennen in de tekst aan dat het OM de zaak tegen Jouke heeft geseponeerd. Toelichting:Noem en omschrijf de twee fasen uit het strafproces die in de tekst te herkennen zijn (opsporing en vervolgen). Verbind nu de omschrijving aan de tekst om uit te leggen waar je de fasen aan herkent (arresteren en seponeren). De twee kerntaken zijn rechtshandhaving en rechtsbescherming. Rechtshandhaving betekent dat de staat ervoor moet zorgen dat we ons aan de wet houden. Rechtsbescherming betekent dat wetten ons beschermen tegen machtsmisbruik van de overheid.In de tekst is rechtshandhaving te herkennen aan de arrestatie van Jouke: hij werd ervan verdacht de wet overtreden te hebben en dus werd hij meegenomen en vastgezet.Rechtsbescherming is in de tekst te herkennen aan het feit dat er onderzoek wordt gedaan naar het wapengebruik van de politie waarbij eventueel machtsmisbruik wordt onderzocht. Toelichting:Noem en omschrijf de twee kerntaken van de overheid.Leg nu uit hoe deze taken in de tekst te herkennen zijn door de omschrijving van de twee begrippen te verbinden aan de tekst. In de tekst zijn de wetgevende macht en de rechterlijke macht te herkennen. De wetgevende macht maakt de wetten en de rechterlijke macht doet uitspraak in conflicten en beoordeelt of iemand de wet heeft overtreden.De wetgevende macht is in de tekst te herkennen aan het kabinet dat met het wetsvoorstel dat geweld tegen hulpverleners niet meer met alleen een taakstraf bestraft mag worden.De rechterlijke macht is te herkennen aan de rechters die met de voorgestelde wet minder mogelijkheden zouden krijgen om maatwerk te leveren.Toelichting:Noem en omschrijf de twee machten die in de tekst te herkennen zijn.Verbind vervolgens de twee machten aan de tekst. Noem bij bronvragen zoals deze altijd het tekstelement waarop je je antwoord baseert. In het doel van de wet is het doel afschrikking te herkennen.Dit houdt in dat het vooruitzicht van straf mensen moet afhouden van crimineel gedrag.Het doel van de wet is het beter beschermen van hulpverleners tegen geweld door dit zwaarder te bestraffen, dus mensen ervan te weerhouden door deze straf.Toelichting:Noem en omschrijf het doel van straf dat te herkennen is.Verbind de omschrijving van dit doel vervolgens aan het doel van de wet. Uitlokking houdt in dat de politie een verdachte verleidt tot het plegen van een misdrijf waarvan niet vaststaat dat hij dat anders ook had gedaan.In de tekst is te lezen dat agenten om drugs vroegen en de portiers hier op in gingen zonder dat er bewijs is dat ze dat eerder hadden gedaan/anders ook hadden gedaan. Er is dus sprake van uitlokking omdat de politie de verdachte aanzette tot het begaan van een misdrijf. Toelichting:geef eerst een omschrijving van het begrip uitlokking.Verbind vervolgens deze omschrijving aan de situatie uit de tekst.Het is belangrijk dat je noemt dat niet te bewijzen is dat de portiers ook drugs hadden verkocht mochten de agenten hier niet om gevraagd hebben.