Praktische Economie MAX 2021 M5 Speltheorie - Hoofdstuk 3 - Onderhandelen oefentoetsen & antwoorden

De twee voorwaarden waaraan zo’n investering moet voldoen:De investering is alleen van waarde bij een van de twee acties: het is een specifieke investering.De investering is niet terug te draaien: het zijn verzonken kosten.Als een speler bang is om van zijn specifieke investering beroofd te worden, zal hij de investering achterwege laten. Ook al wordt hij misschien helemaal niet van zijn investering beroofd. Dit is het hold-up probleem.In de samenleving kan de overtuiging dat iets wel of niet hoort in bepaalde omstandigheden, een bedrijf ervan weerhouden om de andere speler te beroven van zijn specifieke investering.  De wederzijdse afhankelijkheid tussen de bedrijven blijkt uit het feit dat de winst van een bedrijf 1 verandert als bedrijf 2 van keuze verandert en de winst van een bedrijf 2 verandert als bedrijf 1 van keuze verandert.Zie onderstaande opbrengstenmatrix:Winst in miljoenen euro’sBedrijf 2Beslissing ABeslissing BBedrijf 1Beslissing A(4, 5)(2, 3)Beslissing B(2, 1)(3, 6)c. De beide Nash-evenwichten zijn { beslissing A, beslissing A } en { beslissing B, beslissing B }Bedrijf 1: { beslissing A, beslissing A }, want € 4 miljoen is meer dan € 3 miljoen.Bedrijf 2: { beslissing B, beslissing B }, want € 6 miljoen is meer dan € 5 miljoen. Wielerploegen investeren geld in materialen (fietsen, kleding e.d.) die specifiek gemaakt worden om kwaliteiten van individuele renners te verhogen en dat een op doping betrapte renner zo lang uitgesloten kan worden van deelname aan wedstrijden, dat hij geen of onvoldoende opbrengsten oplevert om die specifieke investeringen terug te verdienen. De dominante actie van Ria is naar de musical. Kees heeft geen dominante actie. Het liefst gaat hij naar de film, maar hij kiest voor musical als Ria naar een musical gaat. Het evenwicht is {musical, musical}, zoals uit de best-response methode in onderstaande matrix blijkt:Denkbeeldige opbrengst van Ria en  Kees                               KeesFilmMusicalRiaFilm(3, 5)(1, 0)Musical(4, 0)(5, 1)Kees vindt het niks om in zijn eentje ergens naar toe te gaan, want hij waardeert zowel alleen naar de film als alleen naar een musical met “0”.Het nieuwe evenwicht is (film, film), zoals uit de best-response methode in onderstaande matrix blijkt:Denkbeeldige opbrengst van Ria en  Kees                               KeesFilmMusicalRiaFilm(5, 5)(3, -2)Musical(4, -2)(5, -3)Toelichting: in het vak {film, film} krijgt Ria er twee punten bij, omdat zij geen kaartje hoeft te betalen. Dat geldt ook voor het vak {film, musical}. Daar krijgt Ria er ook twee punten bij om dezelfde reden.In het vak {musical, film} gaan er bij Kees twee punten vanaf, vanwege een ongebruikt filmkaartje. Dat geldt ook voor het vak { film, musical}. In het vak {musical, musical} gaan er bij Kees vier punten vanaf, vanwege twee ongebruikte filmkaartjes.Als Kees en Ria niet naar de film gaan is er sprake van verzonken kosten, omdat er kosten gemaakt zijn die niet meer ongedaan kunnen worden gemaakt en de kaartjes niet voor iets anders worden gebruikt of op een andere avond worden ingezet.Let op: in het antwoord wordt ervan uitgegaan dat de kaartjes niet op korte termijn aan iemand anders kunnen worden verkocht. Als dat wel zo is, is er geen sprake meer van verzonken kosten. Uit jouw antwoord moet blijken dat het bij verzonken kosten om een specifieke investering gaat die niet op een andere manier terug te verdienen is.Het kopen van de kaartjes voor de film is een geloofwaardige vorm van zelfbinding, omdat Kees het voor zichzelf extra onaantrekkelijk maakt om naar de musical te gaan. Hij bindt zichzelf om de actie “musical” niet te kiezen.  Er is sprake van investeringen die niet meer ongedaan gemaakt kunnen worden en weinig tot geen andere gebruiksmogelijkheden bieden voor het UMC in het geval het bedoelde gebruik niet of onvoldoende gerealiseerd wordt.Let op: uit het antwoord moet blijken dat het bij verzonken kosten om een specifieke investering gaat die niet op een andere manier terug te verdienen is.De verwachte besparing op jaarbasis:Halvering van het inkomstenverlies 0,5 × € 1.000.000 =         €  500.000Afname parkeerkosten 450 personen × (€ 1.500 − € 120) =   €   621.000 +Extra voorzieningen fietsbereikbaarheid en fietsreparatie = €     65.000  -Totaal                                                                                               € 1.056.000  Als werkgevers investeren in menselijk kapitaal van hun werknemers kunnen ze geconfronteerd worden met een berovingsprobleem, omdat de werknemer na de scholing / opleiding dit extra menselijk kapitaal bij een andere werkgever te gelde kan maken met een hoger loon. Bij flexibele contracten is deze kans groter dan bij vaste contracten, omdat er in mindere mate sprake is van loyaliteit aan de kant van de werknemer.Werknemers met flexibele contracten zullen mogelijk sterker geneigd zijn om zich te scholen, om zo een sterkere positie te krijgen / om zo hun verwachte productiviteit / verdiencapaciteit te doen stijgen. Dit biedt uitzicht op een betere onderhandelingspositie / betere arbeidsvoorwaarden.            Of:Werknemers weten dat ze met een flexibel contract het gevaar lopen om hun baan te verliezen. Dit kan voor hen aanleiding zijn om nu al in zichzelf te investeren, zodat zij bij contractbeëindiging mogelijk sneller een nieuwe baan kunnen vinden. Het hold-up probleem kan tot gevolg hebben dat een wederzijdse voordelige transactie niet van de grond komt, vanwege het feit dat iemand bang is om beroofd te worden, terwijl hij misschien helemaal niet beroofd gaat worden. Voor iedereen kan dat nadelig uitpakken, voor de voetbalclub omdat jeugdleden niet kunnen doorgroeien naar het betaalde elftal en voor de leden zelf door het missen van carrièremogelijkheden en een hoger salaris.Let op: laat uit het antwoord blijken dat je weet wat de betekenis is van het hold-up probleem.Directeur Verheijen kan het berovingsprobleem deels voorkomen door speelsters die voor hun 20ste levensjaar vertrekken bij de club een vergoeding te laten betalen. De twee Nash-evenwichten zijn {type 1, type 1} en {type 2, type 2}. Zie onderstaande opbrengstenmatrix.Economisch surplus in miljoenen euro’sFabrikant BType lType llFabrikant AType l(50, 70)(20, 10)Type ll(10, 20)(80, 40)Zie onderstaande opbrengstenboom:Als fabrikant A kiest voor type l, zal fabrikant B een keuze moeten maken tussen een surplus van 70 of een surplus van 10. Fabrikant B kiest dan voor een surplus van 70.Als fabrikant A kiest voor type ll, zal fabrikant B een keuze moeten maken tussen een surplus van 20 of een surplus van 40. Fabrikant B kiest dan voor een surplus van 40.Fabrikant A vergelijkt het surplus dat wordt behaald als fabrikant B voor type l kiest (50) met het surplus dat wordt behaald als fabrikant B voor type ll kiest (80). Fabrikant A behaalt het hoogste surplus bij het kiezen voor type llHet Nash-evenwicht is { type ll, type ll }.c. Zie onderstaande opbrengstenboom:Als fabrikant B kiest voor type l, zal fabrikant A een keuze moeten maken tussen een surplus van 50 of een surplus van 10. Fabrikant A kiest dan voor een surplus van 50.Als fabrikant B kiest voor type ll, zal fabrikant A een keuze moeten maken tussen een surplus van 20 of een surplus van 20. Fabrikant A kiest dan voor een surplus van 80.Fabrikant B vergelijkt het surplus dat wordt behaald als fabrikant A voor type l kiest (70) met het surplus dat wordt behaald als fabrikant A voor type ll kiest (40). Fabrikant B behaalt het hoogste surplus bij het kiezen voor type lHet Nash-evenwicht is { type l, type l }.d. Fabrikant A heeft al veel onderzoek gedaan naar type II. Dat heeft veel geld gekost, wat niet op een andere manier terugverdiend kan worden. Fabrikant A probeert het economiespel ermee in zijn voordeel te beïnvloeden, maar als er na het doen van de investering nog onderhandeld moet worden, kan de investering worden geroofd. Daarbij gebruikt fabrikant B het gegeven dat de investering alleen van waarde is bij bepaalde acties en dat het verzonken kosten zijn.