Nieuw Nederlands 6e ed/FLEX - Hoofdstuk 5 - Woordenschat oefentoetsen & antwoorden

Zoek in de context naar: een synoniem; in de buurt van het woord geneugten staat bijvoorbeeld ‘genietingen’ of ‘genoegens’; een tegenstelling; vlak bij het woord achterdochtig staat bijvoorbeeld ‘goedgelovig’; een voorbeeld; bij het woord gilde staat ‘zoals de vakvereniging van schoenmakers’; een omschrijving of definitie; bij kapitalisme staat ‘maatschappelijk systeem waarbij bedrijven in het bezit van mensen zijn en niet van de staat, met alle economische effecten daarvan’; een afbeelding; bij keurmerk staat een plaatje van zo’n keurmerk, bijvoorbeeld het ‘Beter leven’-logo.Woorddelen: Het moeilijke woord bevat een bekend woorddeel. In het woord accentueren herken je het woord accent (nadruk); accentueren is ‘benadrukken’. Tip: op je eindexamen zal niet letterlijk naar deze woordraadstrategieën gevraagd worden. Toch is het goed om ze te kennen en jezelf aan te wennen ze te gebruiken.Het examen is namelijk zo opgebouwd dat alle moeilijke woorden met behulp van een van de woordraadstrategieën te verklaren zijn. Daarnaast wordt er op het examen (bij alle vakken) vanuit gegaan dat je een grote woordenschat hebt. Leer dus de moeilijke woorden die je tegen bent gekomen in dit hoofdstuk, want dit zijn woorden die in examens van de afgelopen jaren zijn voorgekomen. Ook helpt het om regelmatig de krant te lezen; vaak komen de artikelen op het examen uit een van de grote kranten. Zo wen je vast aan het taalgebruik en breid je je woordenschat uit. audi(o)- : geluidgeo- : aardemicro- : klein macro- : groot, langpost- : nainter- : tussenintra- : binnen, inintro- : (naar) binnenco- : met (z’n tweeën), tegelijkertijdcontra- : tegenover, omgekeerd De betekenis van de woord(delen) en uitdrukkingen:trans- : overheenbio- : leven anti- : tegen - de- / des- : niet fysio-: lichaam -theek: bewaarplaats-oniem: naamhomo- : hetzelfdeVeni Vidi Veci: ik kwam, ik zag, ik overwonMomento Mori: gedenk te stervenCarpe Diem: pluk de dagTip: leer de woord(delen) en voorvoegsels goed. Dit zal je helpen je woordenschat uit te breiden. Bedenk maar eens hoeveel woorden je kent met bijvoorbeeld het voorvoegsel ex-. Iedere keer voegt dit voorvoegsel dezelfde betekenis toe aan het woord. Hieronder wordt de betekenis van het voor- of achtervoegsel gegeven en een voorbeeld van een woord dat je kunt gebruiken in een zin. Let op: per voor- of achtervoegsels kunnen meerdere woorden gevormd worden. Dit zijn enkel voorbeelden van mogelijkheden. a) -manie/ -maan  Betekenis: waanzin / geestdrift Voorbeeld: kleptomaan, pyromaanb) -fobie Betekenis: angst voor Voorbeeld: spinnenfobie, xenofobiec) theo-Betekenis: god Voorbeeld theologie, theocentrischd) -pathie / pathosBetekenis: pijn / lijden / gevoel Voorbeeld: apathiee) bio-Betekenis: leven Voorbeeld: biologie, bio-energie, bio-industrief) -logie / -loogBetekenis: leer / wetenschap / wetenschapper Voorbeeld: psycholoog, neuroloog, g) ortho- Betekenis: rechtVoorbeeld: orthodontisth) -scoop / =scopieBetekenis: kijken (naar) / kijker Voorbeeld bioscoop, horoscoop, telescoopi) -potent-Betekenis: kunnen / vermogen Voorbeeld: impotent, potentiej) -didact-Betekenis: leren Voorbeeld: autodidact, didactiek Hoon: beledigende woorden - uit de combinatie met de woorden spot en woede kun je opmaken dat dit woord een negatieve betekenis heeft. demissionair: het voorvoegsel de- betekent niet/uiteen. In dit geval gaat het om een staatssecretaris die al ontslag heeft genomen (dus niet meer als staatssecretaris werkt) maar nog wel de lopende zaken afhandelt.vitaliteit: energie, levenskracht - Vita betekent leven, denk aan vitale organen.supersized: de betekenis van het Latijnse voorvoegsel super is over, boven, of veel. Sized is een Engels woord en betekent maat. Een overgrote maat frisdrank, veel frisdrank dus.aannemelijk: geloofwaardig, betrouwbaar. Denk aan de uitspraak je neemt aan dat het waar is.consumeren: eten of drinken. Zie de zin ervoor.illustreert: met voorbeelden verduidelijken: het experiment/voorbeeld wordt in de zinnen na dit woord uitgelegd/verduidelijkt.voortdurend: constant. Het laatste deel van deze zin zodat de kom niet leeg raakte legt uit wat dit woord betekent.voldaan: bevredigd, niet langer de behoefte hebben meer te willen poortwachter: letterlijk:iemand die de entree van een gebouw bewaakt en de deur opendoet. In deze tekst: iemand die het eetgedrag bepaalt. Zie alinea ervoor.exploitant:  uitbater, iemand die een bedrijf runt en hiermee verdient. In deze tekst: de eigenaar van de snackautomaten.een effect hebben: invloed hebben, zie de zin erna.betutteling: ongevraagd bepalen wat iemand moet doen en kleine wijzigingen aanbrengen. Let goed op het tegenstellend signaalwoord maar: dit geeft aan dat er het tegenovergestelde bedoeld wordt van de zin ervoor.onverteerbaar: letterlijk: niet te verteren, oneetbaar. Figuurlijk: saai, vervelend. Beide betekenissen passen hier in de tekst.geringer: kleiner Tip: vraag aan je docent wat de regels zijn rondom het gebruik van een woordenboek. Op het examen mag je namelijk een Nederlands woordenboek erbij houden. Let op: een woord opzoeken in een woordenboek kost veel tijd en zorgt ervoor dat je de focus en de rode draad van de tekst kan verliezen. Het is dus goed om de woordraadstrategieën te kennen/kunnen gebruiken en om te werken aan het uitbreiden van je woordenschat!