Talent MAX - Hoofdstuk 1 - Algemeen - Is dat een sport? oefentoetsen & antwoorden

De overeenkomst is dat beide informatie willen delen met de lezer. Een verschil is dat een informerende tekst heel neutraal is (objectief en houdt zich aan de feiten). Een amuserende tekst wil daarnaast grappig overkomen en je aan het lachen wil maken.  De informatie is dus niet nieuwsgerelateerd, terwijl een informerende tekst dat vaak wel is. Een amuserende tekst hoeft niet objectief te zijn, want de tekst hoeft zich niet aan de feiten te houden. Vaak is het een persoonlijk verhaal van de schrijver. Het vertelt vaak een leuk verhaal dat helemaal verzonnen kan zijn.Toelichting: Het grote verschil tussen informeren en amuseren zit hem in de feitelijkheid:Een informerende tekst is objectief: de mening van de schrijver krijg je niet te lezen. De tekst is vaak saai en zakelijk, maar wel betrouwbaar en correct.Bij een amuserende tekst draait het juist om de mening van de schrijver en die is vaak niet feitelijk, maar erg subjectief. Een amuserende tekst is vaak niet betrouwbaar, maar wel grappig.  Een betoog is het meest subjectief en een uiteenzetting is het meest objectief. Een beschouwing zit qua subjectiviteit er tussenin. In een betoog geef je je mening en die onderbouw je met argumenten. In een beschouwing heb je ook met meningen te maken, maar dat zijn meningen van anderen die naast elkaar worden gezet. In een uiteenzetting komen alleen feiten aan de orde: zoals kenmerken van iets, of een verklaring van een verschijnsel. In een betoog wordt je mening in een bepaalde richting geleid. De schrijver van een betoog wil dat je zijn of haar mening overneemt. Drie kenmerken van een betoog zijn: de mening van de schrijver, subjectief en overtuigend.In een beschouwing wordt je minder gestuurd en mag je zelf je mening vormen over het vraagstuk. Drie kenmerken van beschouwing zijn: meningen van anderen, tussen subjectief en objectief in, en opiniërend. In een uiteenzetting is er helemaal geen sprake van een mening vormen. Het is een opsomming van feiten, een verklaring, een toelichting en daarover wordt geen mening gevraagd. Drie kenmerken van een uiteenzetting zijn: feitelijk, objectief en informerend. Toelichting: Een betoog is subjectief, een mening met argumenten waarbij je naar een bepaalde overtuiging wordt geleid, namelijk de overtuiging van de schrijver van het betoog. Deze probeert van zijn mening jouw mening te maken door met goede argumenten jou te overtuigen van zijn gelijk. In een beschouwing heeft de schrijver ook een mening, maar hij verschuilt zich achter de meningen van anderen die hij naar voren haalt. Juist door deze meningen te kiezen, maakt hij ook een keuze en is hij niet helemaal objectief. De schrijver wil je aan het denken zetten zodat je een mening, een opinie, vormt. Daarom is een beschouwing ook opiniërend. In een uiteenzetting is de schrijver zo objectief mogelijk. Het is namelijk puur informerend en het verhaal moet kloppen, dus er worden alleen feitelijkheden aangedragen. Het zijn vaak leerboeken die in de vorm van een uiteenzetting geschreven zijn. Verklaringen van verschijnselen zoals de platentectoniek bij aardrijkskunde, de stelling van Pythagoras bij wiskunde, of de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog in je geschiedenisboek.  op-sommendtegen-stellendoorzakelijkver-gelijkendsamen-vattendtem-poreelreden-gevendbovendientevenstochevenwelzodathierdooreveneenszoalskortommet andere woordenwanneerintussennamelijkwaaromToelichting:Zonder context is het moeilijk om de signaalwoorden goed van elkaar te onderscheiden, maar ‘redengevend’ en ‘oorzakelijk’ zijn altijd goed uit elkaar te houden, omdat: redengevend is je eigen keus is;oorzakelijk buiten jouw schuld om gebeurt;‘Eveneens’ zou ook in een ander verband bij ‘opsommend’ terecht kunnen komen. Tekst A heeft een onderzoeksstructuur.Tekst B heeft een probleem-oplossingsstructuur.Tekst C heeft een stelling-argumentenstructuur.Tekst D heeft een verklaringsstructuur. Toelichting:In tekst A wordt een vraag neergelegd waar de schrijver een antwoord op gaat formuleren. Hij gaat dit onderzoeken en daarom is het een onderzoeksstructuur. In een onderzoek heb je vaak een hoofdvraag en deelvragen die op hun beurt de hoofdvraag weer beantwoorden. In tekst B wordt er een probleem geschetst waar de schrijver een oplossing voor probeert te vinden. In tekst C wordt er een mening gegeven met argumenten en er wordt een conclusie getrokken. Het lijkt heel erg betogend omdat er een standpunt wordt ingenomen en er argumenten worden aangedragen. In tekst D wordt er een verklaring gegeven voor een weersverschijnsel: onweer.  Tandenpoetsen is erg belangrijk en draagt bij aan een gezond gebit en een frisse adem. Onderzoek van professor dr. K. König heeft uitgewezen dat de toevoeging van fluoridetabletten, of het los innemen van deze tabletten, ervoor kan zorgen dat je gebit een stuk gezonder is.         Het gebruik van fluoride als supplement, of in de tandpasta, is dus goed voor je. Volgens professor König is het aantal gaatjes afgenomen met 50 procent sinds het gebruik van fluoride. Het is een onschadelijke toevoeging volgens hem. Daarnaast is er ook nog een andere werking ontdekt van fluoride. Het zorgt namelijk voor het tegengaan van botontkalking.       Nu wil het geval dat de belgische minister van Volksgezondheid fluoride wil verbieden. De tabletten moeten uit de verkoop worden gehaald. Blijkbaar zijn ze daar niet op de hoogte van de positieve effecten van fluoride.       Misschien is het mogelijk dit onder de aandacht te brengen via een publicatie van het onderzoek van professor Dr. K. König. Ook kan de consumentengids misschien worden ingeschakeld.  tekst, Daniëlle Diemel, september 2023Toelichting:Belangrijk om in een tekst als deze de ik-vorm weg te laten om zo objectief mogelijk over te komen. Ook spreektaal hoort niet in een objectieve tekst thuis. Dus niet direct de lezer aanspreken, maar een voorstel doen voor wat er nodig is. Daarnaast niet een mening geven over de zaken, maar houd je aan de feiten. Zo maak je een tekst objectiever.  Leren lenen (1) De afgelopen jaren hebben we in de politiek heel wat meesterlijke omdraaiingen van betekenissen de revue zien passeren zoals: bezuinigingen die ‘hervormingen’ of ‘ombuigingen’ worden genoemd, of oorlogen die plots doorgaan voor ‘wederopbouw-’ of ‘vredesmissies’, het afbouwen van de verzorgingsstaat onder het motto ‘participatiesamenleving’. Aan dit rijtje mag nu weer een nieuwe term worden toegevoegd: het ‘sociaal  leenstelsel’. (2) Jarenlang is schuld het alfa en omega van alle ellende in de wereld geweest. Amerikaanse huizenbezitters die massaal hun hoofd in de hypotheekstrop staken en zo de bankensector naar de rand van de afgrond duwden. Overheden die de begrotingstekorten tot ongekende hoogten opstuwden om de financiële sector overeind te houden. Zuid-Europese landen die op het randje van faillissement balanceerden door bloedrode cijfers in de huishoudboekjes. Op de pof gebouwde vastgoedprojecten die als zeepbellen uit elkaar spatten. Consumenten die  zichzelf de schuldhulpverlening in hielpen door op kosten van Dirk Scheringa & Co hun te dure keukens en vakanties voor te financieren. Als er, kortom, één les te trekken is uit zeven jaar crisis, dan is het wel: na schuld volgt boete. (3) Sterker nog, schulden zijn zo gevaarlijk gebleken dat sinds 2009 op iedere lening verplicht van overheidswege een waarschuwing dient te worden afgegeven, zoals op ieders sigarettenpakje ook moet worden vermeld hoe dodelijk tabak is. ‘Let op! Geld lenen kost geld.’ Het uitroepteken staat er immers niet voor niets, zou je zeggen, en ook het logo dat naast deze waarschuwing prijkt, is weinig dubbelzinnig: een mannetje met een euroteken geketend aan zijn enkel. Laat er geen misverstand over bestaan, wil uw overheid er maar mee zeggen: schulden zijn kortom een moderne vorm van slavernij. De voetboei van het 21ste-eeuwse kapitalisme.(4) Flash forward naar juni 2014: dag ‘schuld is slavernij’, hallo ‘sociaal leenstelsel’. Let op! Geld lenen, je kunt er vroeg genoeg mee beginnen. Bijvoorbeeld als je net achttien bent, je brein nog een kleine zes jaar onderontwikkeld is en je langetermijnplanning ongeveer zo ver strekt als die van een eendagsvlieg.Laat deze brave burgers in de dop, die zichzelf over een jaar of tien ook al massaal in de schulden zullen steken voor een dak boven hun hoofd, alvast maar wennen aan het idee: de komende dertig jaar zal je leven in het teken staan van het afbetalen van je verleden. Niet dat je daar met je puberbrein de implicaties al van doorgrondt. Bovendien zul je wel moeten als je straks nog enige kans wilt maken op de arbeidsmarkt, maar toch. Leren is leren lenen. (5) Nu zullen voorstanders zeggen: “Overdrijf niet zo, Rob, de voorwaarden van de lening zijn uiterst coulant, hoor: als je te weinig verdient, hoef je niets af te betalen, de rente is hartstikke laag en de afbetalingstermijn ontzettend lang.” Allemaal waar. Toch is mijn antwoord daarop: “Spare me the details” . Het gaat hier niet om de voorwaarden, het gaat hier om het principe: dat je leven, nog voordat het goed en wel begonnen is, al gepaard gaat met het opbouwen van een schuld. Dat het onderwijs, het meest fundamentele onderdeel van een beschaafde samenleving, datgene wat de criminaliteit bestrijdt, de economie draaiende houdt en de vooruitgang waarborgt, voortaan op afbetaling komt. Dat er rente zit op onze toekomst. (6) Onbegrijpelijk is het, en vooral: hypocriet. “Onderwijs als motor van de kenniseconomie”, oreert de PvdA in haar partijprogramma. “Nederland moet uitmunten in wetenschap en beroepsonderwijs”, vindt D66. En: “Schulden maken mag nooit lonen!”, orakelde de VVD onlangs nog in een persbericht. Behalve als het om de toekomst der natie gaat, kennelijk. Dan wordt het zelfs aangemoedigd.Voor wie uit een niet al te bevoordeeld milieu komt: min of meer verplicht gesteld. Dat het onderwijs er substantieel ontoegankelijker door wordt, dat doorstuderen enorm wordt ontmoedigd, dat de kloof tussen de haves en have nots zo alleen maar groter wordt: we nemen het op de koop toe. Geld lenen, wie is er niet groot mee geworden? (7) Kortom, zo begint de werkelijke droom van dit kabinet zich langzaam maar zeker te ontvouwen, want we hebben een land vol gehoorzame, hardwerkende, belastingbetalende burgers die hun hele werkzame leven geketend zijn aan een overheid waarbij ze al vanaf hun achttiende levensjaar in het krijt staan. De schuld kan, als je een beetje ambitieuze leerling bent, zelfs oplopen tot wel dertigduizend euro: op je 22ste meer dan een jaarsalaris. Voor de toekomstige advocaten en accountants al geen pretje, laat staan voor de loodgieters en lassers in spe. (8) Noem dat maar sociaal.aangepaste examen tekst 2, havo, 2018,  tijdvak 1,  NederlandsToelichting:De signaalwoorden zijn herkenbaar doordat ze bijvoorbeeld een tegenstelling geven: dan weet je dat je maar, echter, of toch kunt invullen. Alinea 1: als, nuals = vergelijkingnu = tijdalinea 2: zo, om , als, kortom, danzo = vergelijkingom = doel, middelals = vergelijkingkortom = samenvattend, opsommenddan = tijdalinea 3: zoals, ook, immers, ook, kortomzoals = vergelijkingook= opsommendimmers= argumentatie, voorbeeldook = opsommendkortom = samenvattend, opsommendalinea 4: bijvoorbeeld, als, maarbijvoorbeeld = voorbeeldgevendals= voorwaardemaar = tegenstellingalinea 5: nu, toch, omnu = tijdtoch = tegenstellingom= doel/middelalinea 6: als, behalve alsals = vergelijkingbehalve als= voorwaarde/vergelijkingalinea 7: kortom, wantkortom= samenvattend/ opsommendwant= redengevend Het standpunt luidt: ‘Meer Engels in Nederland kan nooit kwaad’. De drie argumenten daarbij zijn: het geeft toegang tot verschillende soorten kennis;er is een grote afzetmarkt voor eigen ideeën;het dient de emancipatie.Toelichting:Je kunt makkelijk voor de zin: ‘Meer Engels in Nederland kan nooit kwaad’ , zetten: ik vind dat…Daarnaast kun je de drie argumenten allemaal met ‘want’ laten beginnen waardoor je weet dat het argumenten zijn. Deze argumenten kan je ook steeds met ‘dus’ terug naar het standpunt.