Nieuw Nederlands 6e ed/FLEX - Hoofdstuk 2 - Lezen oefentoetsen & antwoorden

informeren - opiniëren - overtuigen - activeren - amuserenHieronder de tekstdoelen met enkele bijbehorende tekstsoorten: informeren: (achtergrond)artikel, bijsluiter, column (soms), familiebericht, folder, gebruiksaanwijzing, handleiding, instructie, nieuwsbericht, notulen, rapport, recensie, recept, studieboek, uiteenzetting, verslagopiniëren: beschouwing, column (soms), discussiestuk, recensie (soms)overtuigen: betoog, column (soms), ingezonden brief, recensie (soms), redactioneel commentaaractiveren: advertentie, affiche/poster, betoog (soms), brochure, column (soms), direct mail, flyer, recensie (soms), reclamefolderamuseren: column (soms), gedicht, mop, roman, strip, verhaalEen betoog is een overtuigend artikel. De schrijver heeft een duidelijke mening en wil dat jij - na het lezen van het artikel - zijn mening overneemt. Bij een beschouwing is de mening van de schrijver minder/niet belangrijk. De schrijver laat de verschillende kanten / argumenten zien, zodat jij - na het lezen van het artikel, kunt beslissen welke kant / mening het beste bij jou past.  Het verband tussen hoofdgedachte, tekstdoel en tekstsoort:Bij een uiteenzetting is de hoofdgedachte vaak een constatering.Een betoog heeft als hoofdgedachte altijd een mening (standpunt).Bij een beschouwing is de hoofdgedachte meestal dat er over het onderwerp meer oplossingen/antwoorden/meningen enz. (mogelijk) zijn.Een activerende tekst heeft als hoofdgedachte dat de lezer iets moet gaan doen of ergens mee moet ophouden.De functies van tekstgedeelte en de tekstsoort/het tekstdoel: Veel uitleg of toelichtingen zijn een aanwijzing voor uiteenzetten/informeren.Argumenten of bewijzen duiden meestal op betogen/overtuigen.Verschillende meningen, oplossingen, kanttekeningen of nuanceringen betekenen vaak dat de tekst een beschouwend/opiniërend karakter heeft.Aansporingen aan de lezer wijzen vaak op activeren.Een voorbeeld van betogende tekst met uiteenzettende elementen is een artikel waarin de schrijver zijn lezers wil overtuigen van het standpunt dat multitasken – ondanks de nadelen die eraan kleven – een steeds waardevollere vaardigheid is. Daarvoor is het nodig dat hij veel uitleg geeft over de praktische gevolgen van deze vaardigheid en van de voordelen die multitasken oplevert. De meeste lezers kunnen dat misschien niet goed beoordelen.Een voorbeeld van een uiteenzettende tekst met betogende elementen is een artikel waarin de schrijver de lezer wil informeren over een recent uitgebracht literair boek en de lezer wil overtuigen dat het een interessant en prettig boek is om te lezen.  De schrijver doet dit door een opvallende uitspraak van minister Van Bijsterveldt van Onderwijs weer te geven en daar reacties op te verwoorden. De mening van minister Van Bijsterveldt is dat ouders weleens wat meer tijd aan opvoeding zouden kunnen besteden, desnoods door minder te gaan werken. Het tegenargument wordt als volgt verwoord: Zo zou zij onder andere de klok vijftig jaar terug willen draaien naar de tijd dat moeders thuis met de thee klaarzaten als de kinderen uit school kwamen. Dat is in deze tijd een onredelijke eis: moeders hebben banen buitenshuis om de hypotheek en de steeds hogere materiële eisen van het gezin te helpen betalen. Het signaalwoord is: zo. Zo zou zij onder andere de klok vijftig jaar terug willen draaien is een voorbeeld bij veel geërgerde en verontwaardigde reacties.  De kern van een goed antwoord is:Na de Tweede Wereldoorlog zagen ouders onderwijs als middel om materieel en maatschappelijk vooruit te komen / als sleutel tot een welvarender leven / als een economisch goedNu denkt niemand meer dat er verband is tussen onderwijs en materiële welvaart / Nu gelooft niemand dat onderwijs iets te maken heeft met zorgen om het materiële bestaan. De kern van een goed antwoord is een van de onderstaande voorbeelden: Deze vergelijking maakt duidelijk dat welvaart als vanzelfsprekend wordt gezien en dat is fictie. Deze vergelijking maakt duidelijk dat men welvaart als een vaststaand gegeven ziet en dat is het niet. Deze vergelijking maakt duidelijk dat men ervan uitgaat dat welvaart er altijd zal zijn.  Voorbeelden van foute antwoorden zijn: Je hebt geen scholing nodig om welvaart te bereiken. Welvaart is vanzelfsprekend.  Dat de school niet meer een middel is tot maatschappelijke en economische vooruitgang, vinden we niet meer nodig.  Het aspect dat onderbelicht blijft is de inhoud.  D. We moeten weer beseffen hoe belangrijk onderwijs is voor onze welvaart, anders gaat ons dat geld kosten. Dit is de belangrijkste boodschap van de tekst.  A. Het onderwijs is in ons land te veel gericht op de ontwikkeling van het individu en te weinig op het economische en algemene belang en als dat zo doorgaat, zal onze welvaart afnemen. Probeer bij deze vraag eerst alle kernzinnen te markeren/onderstrepen. Als je deze bij elkaar zet en vervolgens samenvat tot 1 zin, kom je uit op de hoofdgedachte.  De tekst heeft een overtuigend doel en is dus een betoog. Kijk naar de titel (stelling / mening), naar de kern van alinea 12 (vraag 10) en naar de hoofdgedachte van de tekst (vraag 11).