BuiteNLand 4.1 ed - Hoofdstuk 2 - AARDE Endogene en exogene processen oefentoetsen & antwoorden

Convergerend (beweging platen naar elkaar toe)Divergerend (bewegen twee aardplaten uit elkaar)Transforme ( bewegen twee aardplaten langs elkaar) Het verklaren van platentektoniek wordt gedaan aan de hand van het uitgangspunt van het actualiteitsprincipe. Dit principe gaat ervan uit dat processen in het verleden op dezelfde manier verliepen als processen in het heden. Explosieve erupties. Toelichting: Het magma heeft hier een erg hoge viscositeit en bevat veel gassen. Hoe meer gassen, hoe heftiger de explosie. Hotspots. Toelichting: Deze ontstaan op plekken op de aarde waar in de aardmantel pluimen van zeer heet magma opstijgen. De aardkorst boven de hotspot wordt zwak en breekt, waardoor lava naar buiten kan stromen. Bij een hotspot in zee ontstaat vaak een vulkanisch eiland). Gesteente dat ontstaat door het samenpersen van sedimenten.Marien sediment is ontstaan door afzettingen van schelpen in de zee; de schelpen zijn ontstaan op de oceaanbodem onder het zeeoppervlak  Aan de randen van convergerende platen staat het gesteente van de aardkorst onder grote druk omdat platen tegen elkaar botsen. Onder deze omstandigheden kan het gesteente buigen. In dit soort gebieden ontstaat meestal plooiingsgebergte zoals op de afbeelding.  In riftvalleien is de aardkorst meestal dunner dan in andere gebieden. Een dunnere aardkorst maakt het gemakkelijker voor magma om door te breken en vulkanen te vormen. Mechanische verwering. Toelichting: Dit is het verbrokkelen van gesteente door het bevriezen van water, temperatuurwisselingen of werking van wortels. In dit geval door temperatuurwisselingen)Woestijngebieden overheerst mechanische verwering, omdat gesteente in de woestijn te maken heeft met grote verschillen in temperatuur (door warmte overdag zet deze uit en tijdens ijskoude nachten krimpt het gesteente. De combinatie hiervan zorgt dat het gesteente op den duur gaat verweren.  Puinwaaier (een waaiervormige opeenhoping van zand, klei en grind aan de voet van een gebergte waar rivieren uittreden)Wanneer de rivier uit het gebergte komt daalt de snelheid sterk. Er vindt ophoping van meegevoerd materiaal plaats door rivieren die aan de rand van een gebergte uit de bergen zijn gekomen. Dit sediment wordt vervolgens waaiervormig in verschillende stroompjes neergelegd.  Kalksteen. Toelichting: ontstaan in ondiepe zeeën waar zich resten van kalkhoudende organismen, schelpen en koralen opstapelen.Sedimentgesteente. Dit type gesteente ontstaat doordat verweringsmateriaal of resten van planten en dieren zich ergens ophopen, bedekt raken, wegzakken en vervolgens samengeperst worden. In de Verenigde Staten ontstaan tornado´s (vooral in het voorjaar) wanneer warme vochtige lucht naar het noorden waait en botst tegen de koude lucht uit het noorden. Risicoperceptie (de manier waarop bewoners van gebieden met natuurrampen de gevaren ervaren).Voorbeelden van maatregelen:technische aanpassingen aan bouwwerkenhet aanleggen van een waarschuwingssysteemhet bouwen van schuilplaatsenhet opstellen van evacuatieplannenverzekeren tegen materiële schade  Midoceanische ruggen zijn aaneengesloten onderzeese gebergtes op de oceaanbodem. Dit kun je uit deze kaart afleiden doordat de plek waar deze ruggen liggen een stuk minder diep liggen dan de rest van de oceaan. Kijk voorbeeld naar de diepte midden in de Atlantische Oceaan. Deze is een stuk minder diep. A: Schildvulkaan. Bij een rustige uitbarsting stroomt vloeibaar lava over een groot oppervlak voordat het stolt en basalt vormt. Er ontstaat dan een brede vulkaan met een kleine hellingshoek; de schildvulkaan). Bij Midoceanische ruggen is in de aardkorst een scheur ontstaan waardoor magma omhoog stroomt. Het magma bij deze ruggen bestaat uit puur mantelmateriaal en kenmerkt zich doordat het vloeibaar en makkelijk naar buiten stroomt. Deze uitbarsting verloopt daarom rustig (effusief). Chemische verwering (het oplossen van gesteente door de inwerking van water, zuren en zuurstof)  vindt plaats onder warme en vochtige klimatologische omstandigheden, zoals in de tropen. Transportkracht ijs. Toelichting: Deze zorgt voor het ontstaan van dit U-dal. In de bergen kunnen gletsjers keien meenemen. Onder de enorme druk van gletsjers schuren de keien de vloer en de rotswanden niet alleen horizontaal, maar ook verticaal uit met als resultaat: de vorming van een u-dal. Delta (nieuw land dat ontstaat op de plaats waar een rivier in zee uitmondt en het sediment zich ophoopt)Omdat hier de stroomsnelheid van de rivier afneemt. Hierdoor vindt sedimentatie van zand en klei plaats wat zich ophoopt en daardoor nieuw land vormt. De rivier zoekt dan een andere uitweg waardoor een vlechtvormig (delta)patroon ontstaat. In vulkanisch actieve gebieden, zoals bij de Popocatépetl-vulkaan, is de kans op fossielen klein. Het gesteente wat hier ligt zal voornamelijk stollingsgesteente zijn. Stollingsgesteente ontstaat wanneer lava stolt. Wanneer lava vloeibaar is zal het zo heet zijn dat het alle, eventueel aanwezige fossielen, vernietigt. In het noordwesten van de Verenigde Staten vinden aardbevingen plaats als gevolg van een convergente plaatbeweging. De aardbeving ontstaat door het vrijkomen van opgebouwde spanning tussen de wegduikende plaat en de bovenliggende plaat (subductie).