Geschiedeniswerkplaats Geloof en Verstand - Hoofdstuk 2 - Levensbeschouwingen in de industrialisatietijd (1800-1900) oefentoetsen & antwoorden

De leer van de ontwikkeling van de soorten van DarwinVrijzinnigheid, 19e eeuwse stroming in het christendom die het geloof wilde aanpassen aan de moderne wetenschap.Leer van Jezus ChristusOrganisatie van gelovigen in een plaatsStilstandOpvattingen van Marx en Engels dat de maatschappelijke ontwikkeling werd bepaald door de materiële omstandighedenChristen die het socialisme aanhangt.WereldlijkIemand de elke vorm van godsdienst afwijst Werkwijze:Dit lijkt een eenvoudige kennisvraag, maar het is het type vraag waar geschiedenisdocenten dol op zijn. Je moet namelijk informatie uit verschillende tijdvakken aan elkaar koppelen. Simpel zeggen ‘’toen kwam de grondwet er’’ is niet voldoende. Denk aan de volgende zaken:Waarom had de paus eigenlijk geen mogelijkheid om bisschoppen aan te stellen in de Nederlanden.Wat is er in 1848 dat de maatschappij van de Nederlanden enorm doet veranderen?Koppel de bovenstaande verbanden logisch aan elkaar.Antwoord:De paus mocht eeuwenlang geen bisschoppen aanstellen in de Nederlanden aangezien het katholieke geloof, al dan niet officieel, verboden was. Het werd eigenlijk gedoogd. In 1848 kreeg Nederland een grondwet, waarbij de religies gelijkwaardig aan elkaar werden gesteld. De paus ziet zijn kans dus schoon om meteen de bisschoppen weer aan te stellen, om een duidelijk signaal aan te geven dat die macht nog steeds bij hem ligt. Werkwijze: Begin met het uitleggen welke ideeën Spinoza had. Schrijf niet elk idee op die je kent, maar beperk je tot een tweetal ideeën die je vervolgens kan koppelen aan het christelijke geloof en het atheïsme. Zorg ervoor dat je jouw antwoord overzichtelijk en gestructureerd opschrijft.  Antwoord:Christenen, omdat Spinoza zelf een gelovig man was. Als je goed kijkt naar zijn antwoorden dan valt het op dat hij nooit zelf atheïstische uitspraken heeft gedaan. Hij geeft aan dat God wel bestaat, maar dat het samenviel met de wereld en de alomvattende natuur. God heeft dus wel een duidelijke rol in de wereld.Atheïsten kijken minder naar de specifieke uitspraken van Spinoza, maar naar zijn redenatie en denkwijze over de wereld en wetenschap. Aanhangers van Spinoza wilden mensen bevrijden van vooroordelen, kerkelijke bevoogding, dogma’s en schijnwaarden. Multatuli verwijst letterlijk naar het gedachtegoed van Spinoza bij zijn uitspraak: "De roeping van de mens is mens te zijn’’.     Werkwijze: Bedenk eerst voor jezelf wat secularisatie ook alweer is. Er wordt aan je gevraagd om dit punt mee te nemen in jouw argumentatie. Begin met een uitleg waarom Nederland christelijke en islamitische scholen kent.Een logische vervolgstap is dan om uit te leggen wat secularisatie is. Vervolgens kan je uitleggen hoe dat het debat over de type scholen in Nederland verandert. Als laatste kun je dan jouw eigen mening geven. Antwoord:In Nederland heb je, na lang gekibbel in de politiek (ook wel schoolstrijd genoemd), een financiële gelijkstelling tussen scholen. Alle scholen in Nederland krijgen dus geld van de overheid. Doordat steeds minder mensen in Nederland gelovig zijn, is er discussie of het wel terecht is dat scholen met een gelovige insteek wel geld krijgen van de overheid, zonder dat de overheid inspraak heeft over wat daar wordt geleerd. Persoonlijk ben ik van mening dat… (hier kan je jouw eigen mening invullen)  Werkwijze:Ga hier overzichtelijk te werk. Karl Marx heeft ontzettend veel theorieën en ideeën de wereld in gestuurd. Het is verleidelijk om heel veel op te schrijven, zodat het lijkt alsof je heel veel weet. Probeer je echt te focussen op hun visie betreffende het geloof. Ga systematisch te werk zodat je overzichtelijk houdt. Antwoord: Karl Marx is vrij stellig in zijn visie over het christelijke geloof. Hij ziet het als het opium van het volk. De belofte van een plaats in de hemel was vals. Het was vooral bedoeld om de armen te onderdrukken en ze af te houden van een, in zijn optiek, gerechtvaardigde opstand. De kerk droeg zo ontzettend bij aan de onderdrukking van armen door de rijken.  Werkwijze: Bij deze vraag moet je systematisch te werk gaan:Leg telkens eerst uit wat de eerste stroming inhoudt, om vervolgens de tweede stroming toe te lichten. Daarna kan je in een conclusie de tegenstrijdigheid van de stromingen aankaarten.Het kost je teveel tijd om de stromingen telkens in volledigheid te beschrijven. Dus richt je op de punten waarbij de verschillen tussen de twee gevraagde stromingen het duidelijkst naar voren komen!Antwoord:Liberalisme pleit voor vrijheid. In de 18e eeuw gaat dit vooral over vrijheid voor de welgestelden. Deze vrijheid zorgt voor een groeiende kloof tussen arm en rijk. De overheid moet een terughoudende rol spelen in de samenleving. Het socialisme staat voor gelijkheid tussen de burgers van een samenleving. Zij willen juist de kloof tussen arm en rijk dichten. Het socialisme doet dit het liefst via overheidsingrijpen. De twee stromingen botsen niet alleen met elkaar over de rol van de overheid, maar ook over het vraagstuk of er verschil in welvaart kan/mag zijn tussen mensen in de samenleving. Werkwijze:De eerste denkstap moet zijn welke revolutionaire ideeën er eind 18e en begin 19e eeuw waren. Je moet dan tot de conclusie komen dat het te maken heeft met de verregaande democratische veranderingen en de kleinere rol die vorsten spelen binnen de staat. Als je dat weet dan kun je veel gerichter naar de bron kijken en twee argumenten zoeken die hij tegen het democratiserende proces heeft. Zorg er ook voor dat je overzichtelijk antwoord geeft, dus gebruik een opsomming om de twee argumenten weer te geven. Lees de vraag ook goed. Je hoeft hier geen citaat uit de bron te halen, dus doe dat dan ook niet!Antwoord:Een eerste argument dat Da Costa aanhaalt is dat de vorst door God is aangesteld en dat de bevolking aan hem en aan zijn grondwet  moet gehoorzamen. Terwijl verlichters juist aangeven dat er geen vorm van absolutisme aanwezig zou moeten zijn. Een tweede argument is dat Da Costa niks moet hebben van de contracttheorieën, zoals verlichte denkers deze hadden opgesteld, want dat druist in tegen de macht van God.