De Wereld Van MAX - Hoofdstuk 3 - Actuele vraagstukken in Zuid-Amerika oefentoetsen & antwoorden

Ontginning. Preventieve maatregelen (natuurrampen voorkomen)Curatieve maatregelen (gevolgen van natuurrampen verminderen) Het begrip urban sprawl.Toelichting:Op onderstaande afbeelding zie je een luchtfoto van een stad. Wat opvalt is de enorme omvang van de stad en het feit dat overal op de foto bebouwing zichtbaar is. Wanneer de stad geen grens lijkt te hebben en eindeloos door lijkt te gaan spreken we ook wel over urban sprawl. De gini-coëfficiënt. Toelichting:Het is een veelgebruikte eenheid om met een getal aan te geven hoe het is gesteld met de ongelijkheid tussen mensen in een gebied. Hoe groter het getal, hoe groter de mate van ongelijkheid. Wanneer een volk integreert passen zij zich weliswaar aan aan de dominante cultuur van een land, maar wel met behoud van eigen kenmerken (identiteit). Bijvoorbeeld de eigen religie of taal blijft overeind. Bij assimilatie is er sprake van het volledig opgaan van een volk in de dominante cultuur, waarbij alle eigen kenmerken (identiteit) volledig verdwijnen. In je antwoord is het dus belangrijk om in te gaan op het verschil tussen behoud van eigen kenmerken (identiteit) ten opzichte van het volledig verdwijnen van deze eigen kenmerken/identiteit. Toelichting:Je antwoord volstaat ook als je twee duidelijke voorbeelden netjes uitwerkt, zoals in het uitwerk voorbeeld ook het voorbeeld met taal of religie (godsdienst) wordt benoemd. Ondanks dat je dan niet de definitie van beide begrippen geeft, laat je met een voorbeeld wel duidelijk merken dat je het verschil tussen beide begrippen beheerst en dat is het belangrijkste om de volledige scorepunten te krijgen.  In Peru zijn er sinds 2006 presidenten aan de macht die het belang van inheemse bevolkingsgroepen ondergeschikt maken aan de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen. In Suriname is er meer sprake van een overlegcultuur waarin de overheid de macht heeft om gebieden aan te wijzen als beschermd natuurgebied. Toelichting:Het is belangrijk om bij de juiste beantwoording van deze vraag de leertekst van §8 goed door te nemen en de rode draad van het verhaal goed te doorgronden. De belangrijkste informatie staat in de tussenkopjes ‘Territoriale conflicten in Peru’ en Territoriale conflicten in Suriname’. Wanneer je beide stukjes goed samenvat en de essentie uit de tekst haalt zie je dat in Suriname heel anders wordt omgesprongen met de rechten van de inheemse bevolking dan in Peru. Uit het antwoord moet blijken dat:Politieke dimensie: Voor de overheid het geen prioriteit heeft / het niet mogelijk is om op tijd of überhaupt huizen te bouwen voor alle arme bevolkingsgroepen. Economische dimensie: Projectontwikkelaars kunnen weinig verdienen aan armen en dus zullen geen huizen voor hen zullen bouwen. De bewoners zullen daardoor noodgedwongen zelf aan de slag moeten. Toelichting:Belangrijk om bij de beantwoording van deze vraag duidelijk te antwoorden vanuit de twee verschillende dimensies. Het helpt vaak om beide dimensies ook op te schrijven op je antwoordblad zodat je ook duidelijk aangeeft dat het twee verschillende antwoorden zijn. Bedenk dat een antwoord uit de politieke dimensie altijd te maken moet hebben met politieke beslissingen van (in dit geval) in een lokale overheid en een economische dimensie altijd in moet gaan op economische beslissingen of het armer/rijker worden van een bedrijf, persoon of gebied. Uit het antwoord moet blijken dat:door ontbossing kunnen minder bomen de hoeveelheid (regen)water opnemen waardoor water sneller wordt afgevoerd /vertragingstijd afneemt en er na een tropische stortbui relatief snel lokale overstromingen ontstaan met gevaar voor de lokale bevolking. Toelichting:In eerdere hoofdstukken heb je al geleerd over het waterhoudend vermogen van bomen/bossen. In deze opgave word je gevraagd naar de gevolgen van het weghalen van deze bomen. Je moet het verband leggen tussen het weghalen van bomen en mogelijke overstromingen. Het is logisch dat als je zaken weghaalt die water opnemen dat dit water ergens anders heen moet en dus over het oppervlak afstroomt. Dit zorgt voor hogere waterstanden en dus mogelijke overstromingen. Juiste aanwijzingen zijn: de kegelvorm, de steile hellingen, de aanwezigheid van rook/aswolken die duiden op mogelijke explosieve erupties. Toelichting:De kennis over stratovulkanen neem je mee uit een ander hoofdstuk. Zoals wel vaker in dit hoofdstuk pas je de kennis over ‘Aarde’ en ‘Wereld’ toe op het gebied Zuid-Amerika. Kijk naar de afbeelding van de vulkaan en bedenk welke kenmerken van stratovulkanen je hebt geleerd in het hoofdstuk over ‘Aarde’. Dit moet je richting het goede antwoord sturen. Uit het antwoord moet blijken dat:In Peru indianen het grootste deel van de bevolking uitmakenTerwijl in de overige landen van Zuid-Amerika de indianen in de minderheid zijn.Toelichting:Bij deze vraag moet je de juiste informatie van een bladzijde uit de atlas halen waarop meerdere deelkaarten zijn weergegeven. Het komt erop neer dat je eerst goed de inleidende tekst van de vraag moet lezen, zodat je specifiek weet naar welke informatie je op zoek bent. De inleidende tekst van de vraag gaat vooral over de bevolkingssamenstelling en de verhouding tussen de inheemse en niet-inheemse bevolking per land. Deze informatie kun je het beste uit kaart B (Etnische samenstelling van de bevolking) halen. Uit deze kaart kun je duidelijk halen dat in Peru een veel groter deel van de bevolking nog inheems is. Dit betekent dat deze bevolkingsgroep ook een veel grotere invloed zal hebben op bijvoorbeeld politieke besluitvorming dan in andere landen waar de inheemse bevolking maar een heel klein deel van de totale bevolking uitmaakt. Stelling 1: Waarschijnlijk werkt maar een deel van de beroepsbevolking in de mijnbouw, en daar zullen ze meer verdienen dan hun dorpsgenoten die bijvoorbeeld in de primaire sector werken. Stelling 2: Maar het geld dat de mijnwerkers verdienen zullen ze (gezien de geringe mobiliteit) veelal uitgeven in de dorpen zodat er secundaire werkgelegenheid ontstaat voor de andere inwoners die daardoor indirect profiteren van de goudindustrie.Toelichting:Bij deze vraag zit de complexiteit in twee stellingen die eigenlijk tegengesteld aan elkaar zijn maar beiden een kern van waarheid bevatten. In de eerste stelling gaat het erom dat je de tegenstelling uitlegt dat mensen die wel profiteren van de werkgelegenheid in de goudindustrie ten opzichte van de mensen die niet werkzaam zijn in de goudindustrie (maar waarschijnlijk in een sector die minder oplevert). Bij de tweede stelling moet je, ondanks het feit dat je in de eerste stelling een ongelijkheid hebt uitgelegd, toch uitleggen waarom het hele dorp kan profiteren. Dit komt door de indirecte werkgelegenheid die de extra inkomsten van de goudindustrie oplevert. Het juiste gevaar is: lahar / vulkanische modderstroom. Een juiste uitleg is: Lahars ontstaan doordat vulkanisch as op de rand van de vulkaan in beweging kan worden gebracht door water en in El Niño-jaren valt er meer neerslag dan normaal. Toelichting:Bij deze lastige toepassingsvraag moet je meerdere dingen combineren. Een vulkaanuitbarsting is al een behoorlijk gevaar voor de lokale bevolking, maar je moet verder redeneren en bedenken welke gevolgen een dergelijke uitbarsting nog meer kan hebben voor de lokale bevolking. In paragraaf 3 heb je geleerd over lahars / vulkanische modderstromen en wat hiervoor nodig is om dit te veroorzaken. Bekijk nogmaals de inleiding van deze vraag. De inleiding geeft als extra hint dat het te maken heeft met een El-Nino-jaar. Je hebt geleerd dat El Nino in plaats van droogte aan de westkust van Zuid-Amerika juist veel neerslag geeft. De combinatie van neerslag en vulkanische as leidt mogelijk tot het ontstaan van een lahar / vulkanische modderstroom. De weg zorgt ervoor dat het regenwoud beter bereikbaar wordt. Houtkapbedrijven zullen langs zijwegen beginnen met houtkap en eventueel mijnbouw waardoor het bos verder wordt versnipperd.Toelichting:De oorzaak van een fenomeen is al gegeven in deze vraag. Er wordt alleen gevraagd om een reden te geven voor het gevolg van versnippering. Eigenlijk zorgt de aanleg van deze weg voor een kettingreactie van versnippering en de aanleg van nog meer infrastructuur waardoor een proces in gang wordt gezet waarbij steeds meer bos verloren gaat. Bij sociale segregatie gaat het erom dat verschillende sociale klassen vooral naast elkaar leven en niet met elkaar. Bijvoorbeeld arm naast rijk en niet arm tussen rijk.Bij ruimtelijke segregatie gaat het erom dat verschillende sociale klassen ook ruimtelijk gezien niet met elkaar wonen, dus in aparte wijken. Beide situaties gaan op in Zuid-Amerika. Arme mensen hebben vaak alleen contact met dezelfde sociale klasse omdat ze ook met deze sociale klasse in dezelfde wijk (favela) wonen. De hogere sociale klasse woont vaak op de betere plekken en soms zelfs in gated communities.ToelichtingBij deze vraag moet je twee begrippen met elkaar combineren en het verband tussen beiden aantonen.Een goed antwoord begint in ieder geval met het uiteenzetten wat beide begrippen betekenen en wat het verschil tussen beide begrippen is. Vervolgens probeer je het verband te zoeken tussen naast elkaar leven en apart van elkaar wonen in de verschillende wijken. Zo combineer je op een juiste manier beide begrippen en toon je het verband tussen beiden aan.