Pincode 7e ed/FLEX Katern 7 Goede tijden, slechte tijden - Hoofdstuk 2 - Overheidsingrijpen oefentoetsen & antwoorden

Het overheidstekort kan door een recessie toenemen, want de belastingontvangsten van de overheid kunnen tegenvallen als de groei van het nationale inkomen afneemt.Ook kunnen de overheidsuitgaven toenemen als door een stijgende werkloosheid extra beroep op de sociale zekerheid wordt gedaan.Twee manieren waarop een overheid conjunctuurbeleid kan voeren om de economische groei te stimuleren zijn:De belastingen verlagenDe overheidsuitgaven verhogenBestrijding van een recessie met anticyclische begrotingspolitiek leidt tot een toename van het overheidstekort, want de bestedingen worden gestimuleerd door extra overheidsuitgaven en verlaging van de belastingontvangsten.Een conjunctuurbeweging is onwenselijk, omdat de conjunctuurbeweging onzekerheid veroorzaakt. Niet alleen in een periode van laagconjunctuur met werkloosheid, maar ook in een periode van hoogconjunctuur bij hoge inflatie. Een conjunctuur is ook constant aan verandering onderhevig. Een bedrijf dat tijdens een periode van hoogconjunctuur een grote investering doet in capaciteitsuitbreiding komt bedrogen uit als zijn extra productie op de markt komt op het moment dat er weer sprake is van een laagconjunctuur. Medewerkers die in tijden van hoogconjunctuur hun baan opzeggen om op zoek te gaan naar beter werk, blijven misschien werkloos als er weer een laagconjunctuur is. Flexibilisering van de arbeidsmarkt is een ontwikkeling in de arbeidsmarkt waarbij het aantal vaste contracten minder wordt en er meer mensen een tijdelijke of flexibele aanstelling krijgen.Monetair beleid is het beleid waarmee de centrale bank prijsstabiliteit probeert te bereiken.Refi-rente is het percentage dat de ECB in rekening brengt als de banken geld van de ECB lenen. Snel investeren in het spoor in de gegeven situatie zou goed passen in een anticyclisch begrotingsbeleid, omdat er laagconjunctuur verwacht wordt en dat een anticyclisch begrotingsbeleid in dat geval voorschrijft dat de overheid haar bestedingen verhoogt / het overheidstekort laat oplopen. Werkloosheidsverzekeringen:In tijden van laagconjunctuur / recessie verliezen sommige mensen hun baan, waardoor het inkomen wegvalt. Werkloosheidsuitkeringen vangen deze terugval (gedeeltelijk) op, waardoor de bestedingen minder sterk zullen afnemen (in vergelijking met een situatie waarin er geen uitkeringen zouden zijn).Progressieve belastingen:In een laagconjunctuur / recessie kunnen inkomens dalen bij verlies van baan / bij loonsverlagingen. Door de progressieve tariefstructuur van het belastingstelsel zal voor deze inkomens de gemiddelde belastingdruk dalen, waardoor het besteedbaar inkomen en daarmee de bestedingen (van deze groep mensen) minder sterk zullen afnemen (in vergelijking met een situatie waarin er sprake zou zijn van proportionele belastingtarieven).Volgens Wellink is het nu niet het juiste moment voor de hypotheekrenteaftrek, omdat de hogere belastingafdrachten zullen leiden tot een verlaging van de besteedbare inkomens (van woningeigenaren), hetgeen in tijden van laagconjunctuur de daling van de bestedingen versterkt en dus procyclisch is. Verlaging van het minimumloon heeft volgens de onderzoekers een negatief effect op de werkgelegenheid, want de invoering van het minimumloon leidt tot een afname van de bestedingen en deze afgenomen bestedingen leiden tot een lagere productie, die kan leiden tot een lagere werkgelegenheid.Bij (A) 3. De lonen nemen meer af dan de arbeidsproductiviteit.Bij (B) 4. De loonkosten per product dalen.Bij (C) 1. Bedrijven gaan meer mensen aannemen.Bij (D) 2. De internationale concurrentiepositie verbetert. Bedrijfstakken die nadeel hebben bij de corona crisis:TaxivervoerSportscholenDetailhandel / horecaBioscopen / theatersBedrijfstakken die voordeel hebben bij de corona crisis:Pakketbezorgers, zoals PostNL. Er wordt meer online gekocht dat geleverd moet worden.Online winkels, zoals Amazon, Bol.com, en Coolblue die het juist moeten hebben van online aankopen. Online aanbieders van online content, zoals Netflix en YouTube. Mensen verruilen theater- en bioscoopbezoek voor het bekijken van online content.Fabrikanten van bordspelletjes en puzzels. Om thuis de tijd door te komen.Uitgeverijen van boeken. Om thuis de tijd door te komen.Een voorbeeld van een economische kettingreactie als gevolg van de veiligheidsmaatregelen:Sportscholen moeten sluiten, medewerkers van sportscholen komen thuis te zitten, leveranciers van koffie etc. hoeven niet te komen, investeringen in nieuwe speeltoestellen worden uitgesteld, onderhoud aan de ruimte van sportscholen (binnen en buiten) wordt uitgesteld (geen schilderwerk), enzovoort.Let op: uit jouw voorbeeld moet duidelijk blijken dat een verbod op een economische activiteit ervoor zorgt dat allerlei andere activiteiten ook stoppen.De steunpakketten hebben een anti-cyclisch effect. Anticyclisch beleid van de overheid is beleid dat tegen de economische cyclus ingaat. Dit betekent dat de overheid tijdens de corona crisis juist extra geld gaat besteden om de economie te stimuleren.Het begrotingstekort is toegenomen tijdens de corona crisis, omdat de overheidsuitgaven heel hoog waren vanwege de steunmaatregelen, terwijl de belastinginkomsten, zoals btw, loonheffing en vennootschapsbelasting, afnam. De consumenten gaven minder geld uit aan consumptiegoederen en bedrijven stelden hun investeringen uit.De overheidsschuld kan niet ongehinderd door blijven groeien. De omvang van de Nederlandse overheidsschuld is gebonden aan Europese regels. Die staan in het “groei- en stabiliteitspact”. Volgens die regels mag de schuld van de Nederlandse staat niet groter zijn dan 60% van het bbp. Bij een belastingverlaging kan de kans op loonkosteninflatie afnemen, omdat de lagere loonbelasting zorgt voor een stijging van de nettolonen. Door hogere nettolonen zullen vakbonden lagere looneisen stellen. Hierdoor kan de loonkostenstijging worden beperkt en de kans op loonkosteninflatie afnemen.Een belastingverlaging leidt tot minder overheidsontvangsten, maar wordt deels terugverdiend doordat mensen een hoger besteedbaar inkomen hebben. Dit hogere besteedbare inkomen leidt tot meer bestedingen en dus hogere btw-inkomsten voor de overheid maar ook tot extra productie en daarmee extra inkomen voor bedrijven en werknemers. Hierover wordt ook belasting betaald. De oorspronkelijke belastingverlaging leidt dus tot een stijging van de belastingontvangsten.Extra overheidsbestedingen vergroten rechtstreeks de totale bestedingen, terwijl van de toename van het netto inkomen ten gevolge van de verlaging van de loonbelasting een deel kan worden gespaard en/of wegvloeit vanwege import. De ECB heeft besloten om de rente aan te passen, omdat wij in bovenstaande situatie te maken hebben met een langdurige hoge inflatie die ver boven de 2% ligt.Nadelen van de renteverhoging door de ECB.Een renteverhoging is nadelig voor landen met hoge schulden. Over die schulden moeten zij dan een hogere rente betalen.Door een hogere rente wordt er minder geleend en meer gespaard, waardoor de bestedingen afnemen en de economische groei minder wordt.Door een renteverhoging stijgt ook de rente op hypothecaire leningen. Over een hypothecaire schuld moet meer rente worden betaald. Door een lagere kredietverlening neemt de kans op deflatie toe, want door minder leningen nemen de bestedingen af, waardoor de productie afneemt. Hierdoor raakt de productiecapaciteit onderbezet en zal er deflatie kunnen ontstaan.Let op: het noemen van lage bestedingen en daardoor een onderbezette productiecapaciteit is essentieel voor een goed antwoord.Deflatie kan leiden tot een economische recessie, omdat bij dalende prijzen consumenten kunnen denken dat prijzen in de (nabije) toekomst nog verder dalen, waardoor ze (grote) aankopen gaan uitstellen. Hierdoor neemt de vraag af, waardoor de productie afneemt en de economie kan gaan krimpen.In de gegeven conjuncturele situatie zal de ECB de rente verlagen, omdat de ECB door een renteverlaging de kredietverlening en daarmee de bestedingen zal stimuleren, waardoor de deflatie wordt voorkomen. De politieke onafhankelijkheid van de ECB is van essentieel belang voor verwezenlijking van haar hoofddoel: het handhaven van prijsstabiliteit. Als overheden directe zeggenschap zouden hebben over centrale banken, zouden politici in de verleiding kunnen komen de rente in hun voordeel te veranderen om zo op de korte termijn een hoogconjunctuur te creëren of centrale bankgeld te gebruiken om populaire beleidsmaatregelen te financieren. Dit zou echter op de lange termijn de economie ernstige schade toebrengen.Het effect van een renteverlaging op de bestedingsinflatie in het eurogebied is dat bij een lagere rente er minder wordt gespaard / meer wordt geleend waardoor de bestedingen stijgen en er overbesteding kan ontstaan.Een oplopende inflatie leidt tot een afname van de werkgelegenheid, omdat oplopende inflatie tot hogere looneisen en hogere loonkosten (per product) leidt, waardoor ondernemers arbeid gaan vervangen door machines.