De Geo LRN-line - Hoofdstuk 2 - Spanje en Nederland vergeleken oefentoetsen & antwoorden

De verdeling van neerslag in een bepaald gebied. Extra grote waterafvoer in de rivieren, beken en riolen. Een piekafvoer is een tijdelijk verschijnsel.Het verschil tussen de hoeveelheid neerslag min de hoeveelheid verdamping in een gebied. Landbouwgrond besproeien, of via kanaaltjes en sloten voorzien van water. Gassen in de atmosfeer die de warmte van de aarde binnen de atmosfeer houden. Een ander woord voor atmosfeer is dampkring. Voorbeelden van broeikasgassen zijn koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4).Het stijgen van de zeespiegel door het smelten van ijs op de noordpool en het smelten van gletsjers.Het droger worden van gebieden zodat de woestijn zich kan uitbreiden. Het komt voornamelijk door verdroging en erosie.Waarin er bij alles wat er wordt gedaan rekening wordt gehouden met de leefomgeving en waarin hier weinig of geen schade aan toegebracht wordt.  Stelling 1: Juist Stelling 2: onjuistStelling 3: juistToelichting:Stelling 1 is juist omdat er bij een hogedrukgebied een dalende luchtbeweging is. De lucht wordt daardoor warmer, kan meer vocht vasthouden en hierdoor lossen de wolken op. Zonder wolken kan er ook geen neerslag zijn. Het gevolg is dat het droog en zonnig weer is. Stelling 2 is onjuist. Er zijn in Spanje maar liefst vijf verschillende klimaten te vinden: het gematigd zeeklimaat (in het noorden), een landklimaat (binnenland van Spanje), Middellands Zeeklimaat (aan de Middellandse Zee), een hooggebergteklimaat (centraal en in het noorden) en een steppeklimaat (binnenland en zuiden).Stelling 3 is juist omdat dit inderdaad kenmerken zijn van een Middellands Zeeklimaat. Er zijn twee verschillende landbouw/veeteelt bedrijven:De eerste is intensieve veeteelt. Intensieve veeteelt is dat er veel dieren zijn, op weinig grond. Dit is vooral te vinden in gebieden waar voldoende neerslag valt. Dit is in het noorden en in het centraal/zuidelijke deel van Spanje. De tweede soort is extensieve landbouw/ extensieve veeteelt. Dit houdt in dat er weinig dieren zijn op veel grond. Dit is vooral te vinden in de drogere gebieden van het binnenland. Toelichting:Intensief wil eigenlijk zeggen dat er véél van iets is, op een klein stukje grond.Extensief wil zeggen dat er weinig van iets is, op veel grond. Naast de veeteelt is er in Spanje ook sprake van intensieve landbouw. Dat betekent dat er veel geld en kennis wordt gebruikt om een hogere opbrengst te behalen.  Drie van de volgende verschijnselen: extremer weer (temperatuur en neerslag), klimaatverandering, het smelten van gletsjer- en landijs en de zeespiegelstijging. Extremer weer: In de zomer wordt het in Europa gemiddeld warmer. Extreme hoge temperaturen komen in de toekomst steeds vaker voor.Klimaatverandering: de neerslag in Europa gaat in de winter toenemen. In de zomer zal de neerslagintensiteit toenemen, maar het regent minder vaak. Gletsjers en landijs zullen door de temperatuurstijging meer en sneller smelten. Dit water komt in zee terecht en hierdoor stijgt de zeespiegel.De zeespiegel gaat ook stijgen omdat oceaan- en zeewater warmer worden en hierdoor gaat uitzetten. Het krijgt dan meer volume en de zeespiegel stijgt dus. Toelichting:Om deze vraag te kunnen beantwoorden is het belangrijk om te weten wat het natuurlijke en het versterkte broeikaseffect is. De gevolgen van het versterkte broeikaseffect worden in paragraaf 3 beschreven. Bij deze paragraaf zijn de kaarten ook erg belangrijk. Die geven verschillende scenario’s weer over het thema ‘temperatuurstijging’.  Voorbeelden van maatregelen in Nederland: Langs de rivieren moet meer ruimte worden gemaakt voor het stromende water;Er moete grote wateropvangbekkens aangelegd worden die mogen overstromen;Dijken moeten worden verhoogd en verbreed;De Nederlandse kust moet worden beschermd.Voorbeelden van maatregelen in Spanje: Er moet veel actie worden ondernomen om de landbouwsector minder water te laten gebruiken;Er moet veel druppelirrigatie worden toegepast;Er zal veel geïnvesteerd moeten worden in ontziltingsinstallaties (waar van zout water zoet water wordt gemaakt);Veel grote waterreservoirs moeten zijn aangelegd zoals stuwdammen in rivieren.Toelichting:Per land kunnen de gevolgen van klimaatverandering anders zijn. Elk land en elk gebied moet daarom zijn eigen maatregelen treffen om de effecten van klimaatverandering te verminderen. De voorbeelden die zijn genoemd worden toegepast om water meer ruimte te geven of om juist zuiniger om te gaan met het water.  Op plek C.Omdat de witte kleur ervoor zorgt dat er meer zonlicht wordt gereflecteerd en hierdoor is de temperatuur in huis vaak lager.  Toelichting:Bij deze vraag is het als eerste van belang om de juiste locatie te kiezen. Je hoeft vaak niet precies de klimaten te weten, maar je moet wel weten:Op locatie A ligt een gebergte (de Pyreneeën). Op plaats B is er sprake van een landklimaat. Plaats C ligt het zuidelijkst en daar is dan ook een Middellandse Zeeklimaat. De zon schijnt er veel en in de zomer kunnen hoge temperaturen worden bereikt.  Daarnaast moet je weten dat de witte kleur zonlicht kan weerkaatsen. De temperatuur in de huizen blijft hierdoor lager dan wanneer de huizen een donkere kleur zouden hebben.  Geïnspireerd op vraag 7 uit het examen aardrijkskunde vmbo 2019-2 De klimaatverandering en de waterschaarste (gegeven uit de bron), zorgen ervoor dat de natuurgebieden minder water kunnen krijgen. Hierdoor verandert de vegetatie. De kans op natuurbranden neemt hierdoor toe.  Toelichting:In de bron staat dat er wereldwijd een groot probleem ontstaat: een groeiende waterschaarste. Dat betekent dat er minder water beschikbaar is voor de natuurgebieden. Er ontstaat dus meer droogte in bijvoorbeeld de meren, in de gebergten, de rivieren en in de beken. De vegetatie kan hierdoor veranderen. Zo kan bijvoorbeeld altijd groene vegetatie veranderen in steppevegetatie of woestijngebied. De kans op bosbranden wordt hierdoor groter.  San Sebastian: Klimaatgrafiek PBarcelona: Klimaatgrafiek RMurcia: Klimaatgrafiek Q Toelichting:Om deze vraag juist te beantwoorden is het van belang om te weten dat er in het noorden van Spanje de meeste neerslag valt. Hier ligt een berggebied en de temperatuur is hier dus niet al te hoog (in de winter het laagst). Daarom hoort grafiek P bij San Sebastian. Hoe zuidelijker je komt, hoe hoger de temperatuur over het algemeen wordt. Daarom hoort klimaatgrafiek Q, met de hoogste temperaturen en de minste neerslag, bij de zuidelijkste stad: Murcia. Automatisch blijft Barcelona dan over; hier zijn de wintermaanden vaak zacht en is het in de zomer koeler dan bij Murcia.  Tip: In paragraaf §2.1 staat een stukje over het klimaat in Spanje. In paragraaf §2.2 wordt er een stukje uitgelegd over de neerslag. Lees deze beide paragrafen nog een keertje goed door als je deze vraag niet helemaal goed hebt gedaan. Deze vraag is gebaseerd op een vraag uit examen aardrijkskunde vmbo 2021-1. Een eerste gevolg is verzilting. Dit kan ontstaan doordat grondwater wordt opgepompt in irrigatiegebieden; Een maatregel die kan worden getroffen is om landbouwgronden te irrigeren.Verzilting kan ook optreden aan de kustgebieden omdat zout zeewater daar via de ondergrond het land binnendringt.Een maatregel die kan worden genomen is zoveel mogelijk zoet water vasthouden in het kustgebied. Een tweede gevolg is verwoestijning.Verwoestijning kan ontstaan als het gebied droog is, er veel erosie is, er bosbranden zijn en er niet duurzaam wordt omgegaan met het grondwater;Een maatregel die kan worden genomen is dat erosie wordt voorkomen, dat er duurzaam wordt omgegaan met het grondwater, en dat bosbranden worden tegengegaan. Dan is de kans op verwoestijning het kleinst.  Toelichting: Doordat het op de wereld steeds warmer wordt, gaat ook (vaak) het neerslagpatroon veranderen. Dit heeft invloed op de verdroging, verzilting en de verwoestijning (de drie V’s). Deze drie hebben een andere oorzaak en daarom moeten er ook andere maatregelen worden getroffen om de gevolgen te beperken.   In stedelijke gebieden is het over het algemeen warmer dan in landelijke gebiedenDoordat het warmer is, zal de lucht opstijgen en vindt condensatie plaats (waardoor de kans op neerslag toeneemt).  Toelichting: In stedelijke gebieden is het eigenlijk altijd warmer dan in landelijke gebieden. Dat komt omdat de gebouwen in de stedelijke gebieden de warmte vasthouden.  Er ontstaat meer neerslag omdat de warme lucht opstijgt. Door de opstijging gaat deze lucht afkoelen en kan het minder waterdamp vasthouden. Daarna gaat de lucht condenseren en ontstaat er neerslag. Deze vraag is gebaseerd op een vraag uit examen aardrijkskunde vmbo 2021-2. Maatregelen die huishoudens kunnen nemen, zijn: meer groene energie (zonne-energie, windenergie)betere isolatie van woonhuizenmeer op duurzame elektriciteit overgaanmeer spaarlampen / led-verlichting gebruikenafbouw fossiele brandstoffen zoals aardgas in het huishoudenminder vlees consumeren meer kiezen voor het openbaar vervoer in plaats van de auto te gebruiken Voorbeelden van een juiste maatregel die de landbouw kan nemen, zijnverwarming van kassen en stallen op duurzame energieoverschakelen op biobrandstoffen in landbouwwerktuigen in plaats van diesel Toelichting: Om minder CO2 uit te stoten kan iedereen op zijn eigen manier een steentje bijdragen. Er worden twee ‘sectoren’ gevraagd; de huishoudens en de landbouw.Om te bedenken wat er in de huishoudens aan CO2 bespaard zou kunnen worden, kun je direct denken aan alles wat er qua energie in en om het huis wordt gebruikt. Zo kom je dus op maatregelen uit die gaan over het aanleggen van zonnepanelen of  het consumeren van minder vlees. Om maatregelen voor de landbouw te bedenken, kunnen de maatregelen bijvoorbeeld gaan over de verwarming van de kassen of over het overschakelen op biobrandstoffen in plaats van diesel (een fossiele brandstof).  Deze vraag is gebaseerd op een vraag uit examen aardrijkskunde vmbo 2021-2.