Seneca Maatschappijleer 5e ed - Hoofdstuk 1 - Conflicten: ontstaan en oplossen oefentoetsen & antwoorden

Een belang is iets dat je wilt hebben of wilt bereiken voor je eigen geluk. Het levert je met name voordeel op op de korte termijn. Een waarde is iets dat je wilt bereiken voor de wereld, de maatschappij of voor een grotere groep in de maatschappij (en dus juist niet alleen voor jezelf). Het nastreven van een waarde betaalt zich vaak pas uit op de lange termijn. Een overheid is het hoogste gezag in een land: zij nemen belangrijke beslissingen (via wetten en regels) en zorgen dat deze beslissingen ook worden uitgevoerd (via de politie, via het geven van subsidies, het heffen van belastingen, etc.). Actoren kunnen mensen zijn, maar ook groepen van mensen. Ze willen dat er rekening wordt gehouden met hun belangen en ideeën. Ze houden zich vaak actief bezig met een maatschappelijk probleem.  Het gaat hier om een waarde: Lieke doet dit niet voor zichzelf, maar voor andere mensen, omdat ze het belangrijk vindt dat iedereen toegang tot voedsel heeft. Waarden die hierbij passen zijn bijvoorbeeld: rechtvaardigheid, zorgzaamheid, gelijkheid. Said doet dit puur voor zichzelf, het gaat dus om een belang. Het sparen levert een voordeel op voor hemzelf: hij houdt geld over zodat hij zijn fiets kan kopen. Andere mensen hebben geen voordeel hierbij. Je zou kunnen denken dat Sara het belangrijk vindt om haar broer niet te verraden en dat ze dit daarom doet vanuit de waarde betrouwbaarheid. Echter, Sara is vooral bang dat haar broer boos op haar wordt, ze heeft dus een duidelijk persoonlijk voordeel bij het niet vertellen van het geheim. Het gaat hier dus om een belang. Yashika heeft geen persoonlijk belang bij het opstaan in de tram, maar ze vindt het belangrijk om dit voor oudere mensen te doen. Het gaat hier om een waarde. Waardes die passen bij Yashikas gedrag zijn: vriendelijkheid, zorgzaamheid en respect (voor ouderen).  De goede antwoorden zijn: a, b, d, e, en g. Toelichting: Een overheid is het hoogste gezag in een land: zij nemen belangrijke beslissingen (via wetten en regels) en zorgen dat deze beslissingen ook worden uitgevoerd. Het gaat dus niet om privé/private personen, bedrijven of actoren zoals besturen van verenigingen, bewakers en directeuren van bedrijven.  Goede voorbeelden zijn:ambtenaren van de rijksoverheid in Den Haagpolitiemensenmilitairenleraren in het openbare onderwijsde belastingdienst Actor: de activisten van GreenpeaceActor: Frank Dales, de burgemeester van VelsenActor: Tata Steel medewerkersActor: OmwonendenStandpunt: Tata Steel moet meteen stoppen met de negatieve effecten op het klimaat, de natuur en de omwonendenStandpunt:Het is verboden om het terrein van Tata Steel te bezetten omdat dat gevaarlijk kan zijnStandpunt: - begrip voor de actievoerders omdat Nederland inderdaad moet stoppen met kolen, - de bezetting moet stoppen- de installaties in de fabrieken mogen niet worden beschadigdStandpunt:- sommige omwonenden: goed dat er actie wordt gevoerd- andere omwonenden: willen niet dat het actiekamp in de beeldentuin midden in de duinen staat.  Waarde: milieubeschermingWaarde: veiligheidWaarde: Een beetje: milieubeschermingWaarde: - sommige omwonenden: milieubescherming- andere omwonenden: bescherming van culturele voorzieningen en lokale natuur Belang: (eventueel:) niet weggestuurd worden Belang: Belang: door kunnen gaan met werken en geld verdienenBelang: een rustige leefomgeving zonder protestenEd, leidinggevende van een van de cokesfabrieken, heeft duidelijk een dilemma: hij vindt het aan de ene kant een goede actie, maar aan de andere kant is hij ook bang dat de fabriek beschadigd raakt. Zijn dilemma kan als volgt worden weergegeven:Actor: Ed, leidinggevende van een van de cokesfabriekenActor: Ed, leidinggevende van een van de cokesfabriekenStandpunt: Het is een goede actie omdat Nederland moet stoppen met energievoorziening uit vervuilende kolenStandpunt: De actievoerders moeten naar huis gaan zodat de fabrieken niet worden beschadigd. Waarde: milieubeschermingWaarde: Belang: Belang: het bedrijf Tata Steel kan zonder problemen verder draaien en de medewerkers kunnen aan het werk blijven en geld blijven verdienen Ed, leidinggevende van een van de cokesfabrieken, heeft duidelijk een dilemma: hij vindt het aan de ene kant een goede actie, maar aan de andere kant is hij ook bang dat de fabriek beschadigd raakt. Zijn dilemma kan als volgt worden weergegeven:Actor: Ed, leidinggevende van een van de cokesfabriekenActor: Ed, leidinggevende van een van de cokesfabriekenStandpunt: Het is een goede actie omdat Nederland moet stoppen met energievoorziening uit vervuilende kolenStandpunt: De actievoerders moeten naar huis gaan zodat de fabrieken niet worden beschadigd. Waarde: milieubeschermingWaarde: Belang: Belang: het bedrijf Tata Steel kan zonder problemen verder draaien en de medewerkers kunnen aan het werk blijven en geld blijven verdienen Op basis van de informatie uit de bron moet je redeneerschema er ongeveer zo uitzien:ProbleemMensen zijn onzeker over hun toekomst en hun levensonderhoud. Niet alleen mensen met een laag inkomen hebben deze problemen, maar ook mensen met een middeninkomen. OorzakenVoor veel Nederlanders zijn de kosten van basisbehoeften (zoals eten, huis en energie) te hoog. Bovendien zijn er niet voor iedereen voldoende huizen (onvoldoende beschikbaarheid van woningen). OplossingenDe coalitiepartijen willen dat mensen minder belasting gaan betalen (lastenverlichting) over hun salaris, dat ze minder eigen risico voor de zorgverzekering hoeven te betalen, dat mensen vaste contracten krijgen op hun werk, dat mensen met schulden worden geholpen, en dat dat kinderopvang gratis wordt.ResultaatAls deze plannen worden doorgevoerd dan hebben mensen meer geld voor hun basisbehoeften (zoals eten, huis en energie). Uit deze oplossingen blijkt niet een oplossing voor het probleem dat er te weinig huizen zijn.IdeaalUit de tekst van het coalitieakkoord lijkt te volgen dat het kabinet wil dat iedereen kan profiteren van het feit dat Nederland “één van de meest welvarende landen in de wereld” is, en dat er geen mensen zijn die onzekerheid hebben over hun inkomen of hun huis. Het is uit de tekst niet duidelijk of dit ideaal door de genoemde oplossingen ook werkelijkheid zal worden, dat moet in de toekomst nog blijken. Uit bron 2 blijkt dat de discussie over het eigen risico ging. Uit het hoofdlijnenakkoord (bron 1) blijkt dat het eigen risico een oplossing is voor het probleem dat mensen niet genoeg geld hebben voor hun basisbehoeften/levensonderhoud. Als mensen minder eigen risico hoeven te betalen dan houden ze immers meer geld over voor hun basisbehoeften zoals eten, huis en energie. Het meningsverschil/de discussie ging dus over de stap oplossing uit het redeneerschema. Uit bron 2 blijkt dat de PVV wilde dat het eigen risico helemaal werd afgeschaft, terwijl BBB wilde dat het eigen risico werd verlaagd, en VVD en NSC wilden juist dat het eigen risico gelijk bleef (niet verhoogd). Uiteindelijk hebben de partijen een compromis gesloten en wordt het eigen risico gehalveerd (de helft). Deze compromis is gesloten via debat en overleg (de laagste tredes van de escalatieladder).