Pincode 7e ed/FLEX - Hoofdstuk 2 - De rol van geld oefentoetsen & antwoorden

Het ruilen van goederen of diensten tegen andere goederen of diensten. De waarde van het geld is gebaseerd op vertrouwen. Giraal en chartaal geld in handen van gezinnen, bedrijven en overheid. Inflatie (stijging van het gemiddelde prijspeil) die ontstaat doordat er veel vraag is naar een product / doordat er veel bestedingen zijn. De hoeveelheid goederen en diensten die je kunt kopen met je inkomen.  Ruilmiddel: je kunt geld ruilen voor producten of diensten. Rekenmiddel: je kunt de waarde van een goed of dienst in geld uitdrukken. Spaarmiddel: je kunt geld opsparen. De extrinsieke waarde is de waarde die op een munt of bankbiljet staat. De intrinsieke waarde is de waarde van het materiaal van een munt of bankbiljet. Nominaal inkomen is het inkomen uitgedrukt in geld. Reëel inkomen is het nominaal inkomen gecorrigeerd voor de inflatie.  Er is sprake van directe ruil, want Jan en Petra ruilen goederen voor goederen (zonder tussenkomst van geld). Met geld zou Petra direct bij smid Klaas het hek kunnen kopen, zonder eerst iemand te moeten zoeken die aardappelen wil ruilen voor haar eieren. Dat komt omdat geld algemeen aanvaard wordt. Toelichting:Bij directe ruil is het nodig om iemand te vinden die jouw product A wil hebben voor zijn product B (en af te stemmen hoeveel producten A worden geruild tegen hoeveel producten B). Als iedereen geld accepteert als ruilmiddel, is dat niet meer nodig. Dat scheelt veel tijd en moeite.  Dit is chartaal geld, want de schelpen zijn tastbaar / je kunt ze aanraken. Ja, er is hier sprake van fiduciair geld. De waarde is gebaseerd op vertrouwen, niet op intrinsieke waarde / materiaalwaarde van de schelpen. Toelichting:Omdat schelpen uit de natuur komen, zijn er geen echte materiaalkosten om een intrinsieke waarde te bepalen. De mensen moeten er hier op vertrouwen dat ze voor 5 schelpen een kilo vlees kunnen krijgen. Drie van de vijf onderstaande antwoorden: Het moet algemeen aanvaard zijn: ja, als de gemeenschap gezamenlijk besluit om schelpen te gebruiken, dan worden ze door iedereen aanvaard. Het moet deelbaar zijn: twijfelachtig, als er bijvoorbeeld met grote en kleine schelpen gewerkt wordt, dan wordt hier wel aan voldaan. Het moet moeilijk na te maken zijn: ja, een schelp komt uit de natuur en is moeilijk na te maken. Het moet hanteerbaar zijn: ja, schelpen zijn niet zwaar, dus gemakkelijk mee te nemen. Het moet duurzaam zijn / niet bederven: twijfelachtig, want schelpen kunnen misschien gemakkelijk stuk gaan.  Rekenmiddel Ruilmiddel Spaarmiddel Ruilmiddel Rekenmiddel Toelichting:Het verschil tussen rekenmiddel en ruilmiddel is misschien soms lastig. Bij de functie van ruilmiddel moet duidelijk zijn dat geld gebruikt wordt in ruil voor spullen: bij uitspraken b en d zijn boodschappen en een jas betaald met geld. Bij de functie van rekenmiddel wordt de waarde van iets uitgedrukt in geld, maar wordt het dus (nog) niet geruild voor geld. Bij uitspraken a en e is de waarde van de auto en reparatie uitgedrukt in geld, maar er staat niet dat de auto of reparatie ook daadwerkelijk betaald zijn met geld.  Er is sprake van kosteninflatie: bedrijven rekenen de hogere kosten voor energie door in de verkoopprijzen van voedsel en andere levensmiddelen. Mogelijke antwoorden zijn: Hogere lonen betekent hogere loonkosten voor bedrijven, die ze weer doorrekenen in de verkoopprijzen. (kosteninflatie) Hogere lonen betekent dat consumenten meer kunnen kopen. De vraag naar producten neemt toe / de bestedingen nemen toe, waardoor de prijzen verder stijgen. (bestedingsinflatie) 90 + 500 + 250 = € 840 miljard. Toelichting: De maatschappelijke geldhoeveelheid bestaat uit al het chartale en girale geld dat gezinnen, bedrijven en overheid direct kunnen gebruiken om mee te betalen. Ook munten en bankbiljetten bij banken tellen niet mee. Tegoeden op spaarrekeningen tellen niet mee, omdat je er niet direct mee kunt betalen. 90 / 840 x 100% = 10,7% Toelichting: Munten en bankbiljetten zijn het enige chartale geld in deze opgave. De banktegoeden zijn giraal geld.  Indexcijfer omzet 2023 = 814.000 / 765.000 x 100 = 106,4 Indexcijfer omzet 2024 = 818.000 / 765.000 x 100 = 106,9 Toelichting: Indexcijfer in een jaar = getal in gevraagd jaar / getal in het basisjaar x 100  Indexcijfer omzet 2023 = 226.000 / 213.000 x 100 = 106,1 Indexcijfer omzet 2024 = 239.000 / 213.000 x 100 = 112,2 De omzet van product A is met 6,9% gestegen in de periode 2022-2024, terwijl de omzet van product B met 12,2% is gestegen in dezelfde periode. De omzet van product B stijgt procentueel dus meer (en misschien is het dus juist goed om extra in product B te investeren).  103,5 / 98 x 100 = 105,697,5 / 99 x 100 = 98,5106 x 97 / 100 = 102,8 105,3 / 102 x 100 = 103,2 120 / 110 x 100 = 109,1 Toelichting: De ‘basisformule’ is hier RIC = NIC / PIC x 100. Deze is direct bruikbaar bij (a) en (d), omdat hier het indexcijfer nominaal inkomen (NIC) en het indexcijfer prijzen (PIC) gegeven zijn. Bij de andere vragen is het nodig om de formule eerst om te schrijven. Het kan lastig zijn om te zien wat je met die 100 moet doen. Tip: laat die 100 dan eerst ‘even’ weg. Je krijgt RIC = NIC / PIC en dat kun je omschrijven naar NIC = RIC x PIC en naar PIC = NIC / RIC. Daarna zet je de 100 weer terug met als stelregel: na het delen van twee indexcijfers door elkaar volgt vermenigvuldigen met 100 ; en na het vermenigvuldigen van twee indexcijfers met elkaar volgt delen door 100.  Mogelijke berekeningen zijn: 1.500 x 1,032 = € 1.548 1500 / 100 x 103,2 = € 1.548 1500 x 103,2 / 100 = € 1.548 1500 / 100 x 3,2 = 48 en 1.500 + 48 = € 1.548Toelichting: Om de koopkracht gelijk te houden, moet de nominale uitkering met evenveel procent stijgen als de prijzen. Hier dus met 3,2%. 102,5 / 103,2 x 100 = 99,3 → de koopkracht daalt met 0,7% / er is een koopkrachtverlies van 0,7%. Toelichting: Koopkracht = nominaal inkomen / prijzen. Omdat er procentuele veranderingen gegeven zijn van het nominaal inkomen (+2,5%) en de prijzen (+3,2%) gegeven zijn, is de procentuele verandering van de koopkracht / het reële inkomen te berekenen met behulp van indexcijfers (“RIC = NIC / PIC x 100”). 102 x 103,2 / 100 = 105,3 → de nominale uitkering moet met 5,3% stijgen. Toelichting: Omdat nu de procentuele verandering van de prijzen (+3,2%) en de (gewenste) procentuele verandering van de koopkracht (+2%) bekend zijn, is het nodig om ‘de formule’ eerst om te schrijven: RIC = NIC / PIC x 100 wordt NIC = RIC x PIC / 100. (Zie hiervoor ook de toelichting bij opgave 9)