Nieuw Nederlands 6e ed - Hoofdstuk Taalverzorging H3 en 4 - oefentoetsen & antwoorden

Drie van de volgende redenen:Als het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is. Bijv. Zonneschijn. Als het eerste woord een versterkende betekenis heeft. Bijv. ReuzegrootAls het eerste woord geen meervoud heeft. Bijv. RoggebroodAls het eerste woord (ook) een meervoud op -s heeft. Bijv. gemeentehuisAls het eerste woord geen zelfstandig naamwoord is. Bijv. rodekool Bijvoorbeeld:De docent verandert het leerwerk voor de toets.De docent heeft het leerwerk veranderd voor de toets.Toelichting:In jouw antwoord moet het verschil in werkwoordsvorm naar voren komen. Verandert is ik-vorm+t in tegenwoordige tijd. Veranderd is een voltooid deelwoord. In de eerste zin is er sprake van ik-vorm+t omdat de docent enkelvoud is. De zin is in tegenwoordige tijd.In de tweede zin zie je een vorm van hebben (heeft) en weet je daarom dat je te maken hebt met een voltooid deelwoord.Tip!Gebruik de regel van ‘t ex-fokschaap ook bij een voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden:Je start met de stam: veranderDe -r zit niet in ‘t ex-fokschaap, dus geldt: +d. Vervolgens gebruik je de ik-vorm: verander en plak je daarachter +d: veranderd. Mijn docent is vandaag erg ongeduldig. Deze zin staat in de tegenwoordige tijd (tt). Er staat maar één werkwoord in de zin, namelijk zijn en die staat in de tegenwoordige tijd. Hebben ze vorige week het dak gemaakt?Deze zin staat in de voltooide tijd (vd). Het hulpwerkwoord is hebben en het werkwoord maken staat in de voltooide tijd. Was die vrouw in de supermarkt jouw tante? Deze zin staat in de verleden tijd (vt). Er staat maar één werkwoord in de zin, namelijk zijn en die staat in de verleden tijd. Had hij die auto van zijn eigen spaarcenten gekocht?Deze zin staat in de voltooide tijd (vd). Het hulpwerkwoord is hebben en het werkwoord kopen staat in de voltooide tijd.  Stellende trapVergrotende trapOvertreffende trapDegelijkDegelijkerDegelijkstRozeRozerMeest rozeOrigineelOriginelerOrigineelstZuurZuurderZuurstChicChiquerChicstGrofGroverGroftstSchorSchorderSchorstGoedBeter BestToelichting: De standaard en dus meest voorkomende trappen van vergelijking zijn die waarbij het bijvoeglijk naamwoord in de vergrotende trap eindigt op -er en in de overtreffende trap op -st. Bijvoorbeeld: lang(e), langer, langst.Let op: bij zuur en schor komt in de vergrotende trap een d voor de -er.Er zijn ook bijzondere gevallen, hiervoor gelden een aantal regels. Bijvoeglijke naamwoorden die eindigen op een stomme -e:roze, rozer, meest roze.Bijvoeglijke naamwoorden die een spellingverandering krijgen.Chic, chiquer, chicst.Let op: hier verandert de q in chiq in de overtreffende trap in een c.Grof, Grover, Grofst.Let op: hier verandert grof in de vergrotende trap: de f wordt een v. Bijvoeglijke naamwoorden die onregelmatig zijn.Goed, beter, best.Veel, meer, meest. Verlote Aangebrande Verzette Omgespitte UitgezochteGestopteToelichting: Als het voltooid deelwoord gebruikt wordt als bijvoeglijk naamwoord, schrijf je het zo kort mogelijk.Als het voltooid deelwoord eindigt op een d of een t, dan krijgt het bijvoeglijk naamwoord meestal -e als uitgangNa een korte klank verdubbelen we de volgende medeklinker. Hele wwZinjuiste vervoegingrijdenDie chauffeur ______nooit te hard. Die chauffeur rijdt nooit te hard. wordendansenEr _____ die avond ook _____ Er wordt die avond ook gedanst. vinden_____ hij dat een goed idee? Vindt hij dat een goed idee? wennen_____je zusje al aan haar nieuwe school? Went je zusje al aan haar nieuwe school? aanbiedenDe heer Van der Veer ______gisteren zijn excuses___. De heer Van der Veer bood gisteren zijn excuses aan. vertellenDe docent ______ een spannend verhaal. De docent vertelt een spannend verhaal. betekenenWat _____ dat? Wat betekent dat? beantwoorden_______ jij altijd meteen de mailtjes?Beantwoord jij altijd meteen de mailtjes?verzamelenMartijn _______ etiketten. Martijn verzamelt etiketten. trekkenDe stoet ______vorige week de bergen in. De stoet trok vorige week de bergen in. leidenZo’n discussie ______vaak tot problemen. Zo’n discussie leidt vaak tot problemen. zich verbeeldenJij ______ ______ dat alleen maar. Jij verbeeldt je dat alleen maar. aanvaarden______ jij een excuus altijd? Aanvaard jij een excuus altijd? uitweidenDe directeur ______soms wel erg __ over zijn sportprestaties. De directeur weidt soms wel erg uit over zijn sportprestaties. zich opwindenWaarom _____Mariken _____daar zo over op? Waarom windt Mariken zich daar zo over op? zijnIk _____altijd heel voorzichtig, hoor.Ik ben altijd heel voorzichtig, hoor.zijn, zijnWij ____ altijd heel voorzichtig _____Wij zijn altijd heel voorzichtig geweest.zijnVroeger ____ik heel voorzichtig. Vroeger was ik heel voorzichtig.  mooi - als - stellende trap.Zaken zijn gelijkwaardig, dus gebruik je de stellende trap. Dan gebruik je als.duurste - overtreffende trap.Dit restaurant overtreft alle andere restaurants. Bij de overtreffende trap geldt: +st(e).kouder - dan - vergrotende trap.Zaken zijn niet gelijkwaardig, de winter is kouder dan de herfst. Bij de vergrotende trap gebruik je dan en geldt: +er.snelste - overtreffende trap.Deze renner overtreft alle andere teamleden. Bij de overtreffende trap geldt: +st(e).moeilijker - dan - vergrotende trap.Zaken zijn niet gelijkwaardig, zijn huiswerk is heftiger dan die van de rest.Bij de vergrotende trap gebruik je dan en geldt: +er.langer - dan - vergrotende trap.Zaken zijn niet gelijkwaardig, zij is langer dan de ik-persoon. Bij de vergrotende trap gebruik je dan en geldt: +er.  a) tomatensaus (Je gebruikt -en als tussenletters in een samenstelling als het eerste deel van het woord een meervoud heeft op -en. )b) boekenplank (Je gebruikt -en als tussenletters in een samenstelling als het eerste deel van het woord een meervoud heeft op -en. )c) personeelsbeleid (Je gebruikt -s als tussenletter in een samenstelling als je deze hoort in de uitspraak. )d) groepsgevoel (Je gebruikt -s als tussenletter in een samenstelling als je deze hoort in de uitspraak. )e) personeelschef (Je gebruikt -s als tussenletter in een samenstelling als je deze hoort in de uitspraak)f) groepssamenstelling (Je gebruikt -s als tussenletter in een samenstelling als je deze hoort in de uitspraak)g) stadsdeel (Je gebruikt -s als tussenletter in een samenstelling als je deze hoort in de uitspraak. )h) gedachtegang (Je schrijft geen tussen-n, wanneer het woord een meervoud op -en en -s heeft)i) beresterk (het eerste deel heeft een versterkende betekenis en wordt figuurlijk gebruikt, dus je schrijft geen tussen-n → het gaat hier om erg sterk. Het gaat niet om echte beren.)j) zonnebank (is er maar één van, dus geen tussen -n of -s)k) pannenkoek (Je gebruikt -en als tussenletters in een samenstelling als het eerste deel van het woord een meervoud heeft op -en. )Toelichting bij e en f: Let op: Soms hoor je de -s niet zoals hier, omdat het tweede deel van de samenstelling met een -s of s-klank begint. Verander dan de samenstelling om te kijken of je de -s hoort of niet. Als het tweede deel van een woord met een -s begint en je hoort ook een -s in het eerste deel, dan krijg je een dubbele -s. - personeel + chef = personeelschef (s-klank bij chef, verander naar personeelsbeleid)- groep + samenstelling = groepssamenstelling (s bij samenstelling, verander naar groepsgevoel) De onderzoekster die fouten met flitspalen onderzocht, heeft haar conclusies gepresenteerd. Die zijn overduidelijk: veel voertuigen worden niet geflitst, terwijl ze wel veel te hard rijden. Fieke bereidt de workshop voor en ik heb haar gevraagd om ook een enquête op te stellen. Die kunnen we dan uitdelen aan de deelnemers om te achterhalen wat zij ervan vonden.Het reisbureau heeft zijn medewerkers om uitstel van salarisbetaling gevraagd.  Dat had tot gevolg dat sommige medewerkers hun ontslag hebben ingediend.De film viel ontzettend tegen, wat we eigenlijk niet verwacht hadden. We hadden namelijk allemaal het boek gelezen, dat een jaar eerder was uitgebrachtDe winkel gaf hun het volledige aankoopbedrag terug, omdat de defecte laptop niet meer uit voorraad leverbaar was.Het beste festival dat elk jaar in Nederland wordt georganiseerd, is naar mijn mening Lowlands.Toelichting: Na een de-woord gebruik je het betrekkelijk voornaamwoord die.o   De school die vroeger in ons dorp stond, heette de Mariaschool.o   De man die jij gisteren gesproken hebt, is de heer Jansen. Na een het-woord gebruik je het betrekkelijk voornaamwoord dat.o   Het horloge dat ik op de kermis gewonnen heb, loopt nog steeds.o   Het meisje dat hier straks komt solliciteren, heeft bij jou op school gezeten.Tip! Wil je weten of een woord met de of het begint? Kijk dan op www.woordenlijst.org Mijn gedachten gingen terug naar de mooiste jaren van mijn lange leven.Mooiste: overtreffende trap van mooi(e). Lange: stellende trap. Ik maakte in die jaren veel kennis met jongere collega’s.Veel: stellende trap. Jongere: vergrotende trap van jong(e).  Op een dag kreeg ik onverwacht bericht dat één van mijn oude collega’s in een meer was verdronken.Onverwacht: stellende trap.Oude: stellende trap. Er bleek een vreselijk ongeluk te zijn gebeurd: hij was door een wak in het dunner wordende ijs gezakt, op de koudste dag van het jaar.Vreselijk: stellende trap. Dunner: vergrotende trap van dun(ne). Koudste: overtreffende trap van koud(e).