Economie Integraal 2e ed deel 1+2 - Hoofdstuk 8 - Onderhandelen oefentoetsen & antwoorden

Verzonken kosten zijn gemaakte kosten die niet meer terugverdiend kunnen worden zou een project of samenwerking niet doorgaan. Verzonken kosten zorgen voor een minder sterke positie bij onderhandelingen, doordat de andere partij weet dat jij deze gemaakte kosten dan kwijt bent en niet meer kunt terugverdienen. Het berovingsprobleem houdt in dat bij het opzeggen van een samenwerking de ene partij meer nadeel heeft dan de andere partij. De andere partij kan jouw verzonken kosten als troef inzetten bij de onderhandelingen en zal eerder dreigen om de samenwerking stop te zetten, waardoor het berovingsprobleem toeneemt. De andere partij weet dat jij meer te verliezen hebt door de verzonken kosten.     Een individuele arbeidsovereenkomst is een overeenkomst tussen één werkgever en één werknemer. De gemaakte afspraken kunnen verschillen tussen verschillende medewerkers, bijvoorbeeld op basis van ervaring en/of opleidingsniveau. De gemaakte afspraken moeten wel altijd minimaal voldoen aan de afspraken vanuit de CAO én de wettelijke bepalingen. Een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) is een overeenkomst gemaakt tussen werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties (vakbonden). Deze bepalingen gelden als minimumbepalingen voor alle individuele arbeidsovereenkomsten van alle werknemers die werkzaam zijn binnen de branche waaronder de CAO valt. Deze cao’s hebben een geldigheidsduur van één tot maximaal vijf jaar.  Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (vast contract).Deze overeenkomst heeft geen einddatum. Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd (tijdelijk contract). Deze overeenkomst heeft wel een einddatum. Wanneer deze overeenkomst na de einddatum niet wordt verlengd dan wel omgezet in een vast contract eindigt het dienstverband van de werknemer. Arbeidsovereenkomst op oproepbasis of nul-urencontract. Bij deze overeenkomst spreken werkgever en werknemer geen vast aantal arbeidsuren af, maar kan de werknemer worden opgeroepen indien nodig. Wanneer de werknemer niet wordt opgeroepen ontvangt deze (meestal) geen salaris. Min-max arbeidsovereenkomst Bij deze overeenkomst garandeert de werkgever een bepaald aantal minimumuren per periode aan de werknemer. Werkt de werknemer meer uren, krijgt deze uiteraard ook meer uren uitbetaald.  De vraag naar arbeid is afkomstig vanuit de werkgevers (bedrijven). Zij vragen werknemers die arbeid kunnen leveren. In ruil voor deze arbeid bieden zij salaris (loon). Hierbij maken we onderscheid tussen vervulde vraag (werkenden) en onvervulde vraag (vacatures). Het aanbod van arbeid is afkomstig van werknemers. Zij bieden hun arbeid aan op de arbeidsmarkt in ruil voor salaris (loon). Het totale aanbod kunnen we verdelen in vervuld aanbod (werkenden) en onvervuld aanbod (werklozen: mensen zonder werk en actief op zoek).  Kenmerken van een markt van volledige mededinging/volkomen concurrentie: Er zijn veel vragers en veel aanbieders.Er is sprake van een homogeen product. Het betreft een vrije en transparante markt.  In de praktijk voldoet de arbeidsmarkt hier niet aan, want:Er is wel sprake van veel vragers en aanbieders. Maar er is geen sprake van een homogeen product. Niet elke vorm van arbeid is hetzelfde. Het ene beroep (metselaar) is het andere niet (economieleraar) en vraagt andere kennis en vaardigheden. Het betreft geen vrije markt. De marktprijs (loon) komt niet automatisch tot stand door vraag en aanbod, maar ligt vast in cao’s. Daarnaast bemoeit de overheid zich met deze markt door een minimumloon in te stellen en beschermt ontslagrecht de positie van werknemers. Het betreft geen transparante markt. Werkgevers kunnen op voorhand niet beoordelen van welke kwaliteit de arbeid van de werknemers is bij het aangaan van een dienstverband.  a)De hoogte van de lonen liggen vast in de CAO. Deze CAO heeft een bepaalde looptijd (zie vraag 2). Door de CAO zijn de lonen op korte termijn star. Ze kunnen niet van de ene op de andere dag veranderen. In een situatie waarin er veel inflatie is (een sterke algemene prijsstijging) zullen werknemers hun loon graag zien stijgen. Dit kan echter pas op het moment dat de vakbonden weer gaan onderhandelen met de werkgeversorganisaties. Tot dit moment liggen de lonen vast en kunnen ze niet meebewegen met de inflatie. b)De hoogte van de lonen liggen vast in de CAO. Deze CAO heeft een bepaalde looptijd (zie vraag 2). Door de CAO zijn de lonen op korte termijn star. Ze kunnen niet van de ene op de andere dag veranderen. In een situatie van economische onzekerheid, waarbij bestedingen van consumenten dalen, hebben bedrijven minder omzet. Werkgevers zouden dan graag de lonen willen laten dalen om kosten te besparen. Dit kan echter pas op het moment dat de vakbonden weer gaan onderhandelen met de werkgeversorganisaties. Tot dit moment liggen de lonen vast en kunnen ze niet meebewegen met de economische onzekerheid.  a)Een stijging van het minimumloon zorgt voor een stijging van loonkosten voor werkgevers (bedrijven). Werkgevers zouden daarom kunnen overgaan tot het ontslaan van mensen en/of mensen vervangen door machines.De vraag naar arbeid zal dan dalen. b)Een stijging van het minimumloon zorgt voor een hoger inkomen bij gezinnen. Dit hogere inkomen bij gezinnen zal leiden tot hogere bestedingen. Hogere bestedingen betekent meer omzet voor bedrijven.  Meer omzet betekent meer productie. Meer productie betekent meer werkgelegenheid. De vraag naar arbeid zal dan stijgen. c)Een stijging van het minimumloon kan een prikkel zijn voor mensen die zich nu niet aanbieden op de arbeidsmarkt om zich wel aan te gaan bieden op de arbeidsmarkt. Het financiële verschil tussen niet werken (met een uitkering) en werken voor het minimumloon wordt nu namelijk groter, waardoor meer mensen bereid zijn zich aan te bieden op de arbeidsmarkt.  Hierdoor stijgt het aanbod van arbeid. d)Op een markt van volledige mededinging komt de evenwichtsprijs volgens het marktmodel tot stand via het prijsmechanisme. Vraag en aanbod komen samen bij het marktevenwicht.Op de arbeidsmarkt is de prijs voor arbeid loon. De evenwichtsprijs zou dus het evenwichtsloon zijn. Wanneer het minimumloon echter hoger ligt dan dit evenwichtsloon, zorgt dit voor een aanbodoverschot 🡪 Het aanbod van arbeid (Qa) ligt hoger dan de vraag naar arbeid (Qv). Zo zorgt een minimumloon dus voor werkloosheid.   a)bij (1) positief bij (2) niet bij (3) niet bij (4) meeliftgedrag bij (5) collectieve dwangb)Doorberekening van de daling van de loonkosten in de verkoopprijzen kan leiden tot versterking van de internationale concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven, waardoor de productie kan stijgen en de werkgelegenheid kan toenemen. De vraag naar arbeid zal stijgen. a)bij (1) dalen bij (2) gevraagde hoeveelheid bij (3) arbeidsintensiever bij (4) aangeboden hoeveelheidb)Voorbeelden van een juist antwoord zijn: Vrije prijsvorming: loonvorming op de arbeidsmarkt wordt vaak gereguleerd door de overheid (bijvoorbeeld minimumloon) of door werkgevers- en werknemersorganisaties (loonafspraken). Homogeen ‘product’: arbeid is niet homogeen, want er zijn verschillen in scholing, ervaring en vaardigheid. Vrije toetreding: arbeidskrachten kunnen niet vrij toe- en uittreden, omdat ze gebonden zijn aan de woonplaats of kwalificaties dan wel werkvergunningen nodig hebben om toe te treden. Transparantie: vragers en aanbieders beschikken niet over volledige informatie over wie, wat, waar, wanneer vraagt en aanbiedt op de arbeidsmarkt.c)Grafiek 3Toelichting:Bij grafiek 1 daalt het aanbod bij een economische crisis. Dit is niet correct. Het is niet zo dat minder werknemers zich aanbieden op de arbeidsmarkt tijdens een economische crisis. Bij grafiek 2 stijgt het aanbod bij een economische crisis. Dit is niet correct. Het is niet zo dat meer werknemers zich aanbieden op de arbeidsmarkt tijdens een economische crisis.  Bij grafiek 3 daalt de vraag. Dit is correct. Bij een economische crisis wordt er minder geconsumeerd door consumenten en geproduceerd door bedrijven, waardoor de vraag naar arbeid vanuit bedrijven daalt. In deze situatie is het aanbod van arbeid groter dan de vraag naar arbeid. Er is dus werkloosheid. Bij grafiek 4 stijgt de vraag. Dit is niet correct. Tijdens een economische crisis stijgt de productie niet. Er is dus geen stijgende vraag naar aanbod vanuit de bedrijven.  a)De invoering van het minimumloon leidt tot een toename van de bestedingen en deze toegenomen bestedingen leiden tot een hogere productie, die kan leiden tot een hogere werkgelegenheid.Let op dat productie altijd genoemd moet worden!!!!b)Bij (1) prijsregulering Bij (2) marktmechanisme Bij (3) de vraag naar arbeidc)Bij (G)   3   De lonen nemen meer toe dan de arbeidsproductiviteit. Bij (H)   4   De loonkosten per product stijgen. Bij (I)     1   Bedrijven gaan automatiseren en/of mechaniseren. Bij (J)     2   De internationale concurrentiepositie verslechtert.d)Bij (1) K Bij (2) L / M / N Bij (3) O / P