Sprekend Verleden 7e ed - Hoofdstuk 5 - Veranderingen in de Nieuwe Tijd (Europa ca. 1500-1800) oefentoetsen & antwoorden

Handel tussen de verschillende werelddelen. Vorm van kapitalisme, waarbij de winst door middel van de handel gemaakt werd.  'Wedergeboorte': periode van de nieuwe belangstelling voor de Grieks-Romeinse cultuur. Onderzoek gebaseerd op waarneming, ervaring en experiment. Kunststroming die de harmonie (de juiste verhoudingen) in de kunst van de Oudheid waardeert Afspraak die inhield dat de vorst het geloof van zijn onderdanen bepaalde. Regeringsvorm waarin de vorst alle macht in handen heeft (autocratie). Werkwijze:De vier G’s staan nergens letterlijk in je boek, maar je bent ze toch zeker tegengekomen. Bedenk goed waar de verschillende kopjes in het hoofdstuk over gaan. Kun je een aantal redenen bedenken waardoor mensen op ontdekkingsreis gaan? Antwoord:Goud: Men ging naar de nieuwe wereld omdat ze daar ontzettend veel waardevolle edelmetalen konden halen en dit leverde rijkdom op. Glorie: Voor de avonturiers die op ontdekkingsreis gingen was er vaak een persoonlijk motief: eeuwige roem en je naam in de geschiedenisboeken. Geloof: Het katholicisme was behoorlijk wat macht verloren door de reformatie. Zij wilden hun geloof verspreiden in de nieuwe gebieden. Gebied: De verschillende Europese staten wilden hun eigen gebieden uitbreiden, ook in de nieuwe wereld. Een groot koloniaal rijk gaf veel aanzien.  Werkwijze:De vraag geeft je duidelijk sturing. Je mag namelijk een revolutionaire verandering niet benoemen. Begin door zijn ontdekkingen te benoemen. Het is verstandig om na te denken over de methodiek van Copernicus, aangezien je daar ook over geleerd hebt. Antwoord:- De eerste ontdekking van Copernicus was dat de zon een vaste ster is, een vast middelpunt omringd door planeten die rond haar wentelen. - Hij ontdekte ook dat er naast hoofdplaneten nog secundaire planeten zijn die rond de hoofdplaneten draaien en samen met hen rond de zon. - Verder kwam Copernicus tot de conclusie dat de aarde een van de hoofdplaneten is. Dit was ontzettend revolutionair, aangezien het in ging tegen datgene wat ieder mens met gezond verstand zelf kon voelen en zien. De aarde beweegt niet en de zon maakt dagelijks een omloop om de aarde.  Werkwijze:Er komen op het eindexamen vaak vragen waarbij je stukken tekst of bronnen moet verklaren met kenmerkende aspecten (KA) of dat je ze hieraan moet koppelen.Je hoeft in dit geval niet het hele kenmerkende aspect op te schrijven. Je moet hier uitleggen of Luther zijn doel was de kerk te splitsen of niet. Onderbouw je antwoord duidelijk.Antwoord:Luther had nooit de intentie om de christelijke kerk te splitsen. Hij had zeker veel aanmerkingen op de werking van de kerk, dat blijkt bijvoorbeeld aan zijn stellingen, maar hij wilde de kerk van binnenuit hervormen. Het feit dat de splitsing uiteindelijk heeft plaatsgevonden is vanuit Luthers standpunt gezien een onbedoeld gevolg.  Werkwijze:De eerste vraag is een verwijzing naar iets wat je al eerder in het jaar hebt geleerd. In de bovenbouw kan dit nog nadrukkelijker voorkomen. Je bespreekt de stof intensiever en je komt erachter dat zaken met elkaar te maken hebben. Daardoor kan het weleens voorkomen dat je een vraag over een vorig thema krijgt. In dit geval is deel a een kennisvraag die je kort en bondig moet beantwoorden. Het tweede deel vraagt om een begrip wat je vervolgens moet uitleggen.Ga stapsgewijs te werk zodat je makkelijk terug kan zien of je iets bent vergeten. Antwoord:a. De macht van de vorst werd in eerste instantie beperkt door de machtige steden die aan het eind van de middeleeuwen opkwamen. Deze steden verloren vaak de strijd van de koning, waardoor deze kon centraliseren.b. De vorst riep zich op het recht van Droit Divin, ofwel het goddelijk recht. Hierbij zeiden ze dat ze door God zijn aangesteld om te regeren. Het volk mocht daar niet tegen in opstand komen, want dan gaan ze tegen Gods wil in.  Werkwijze:Bedenk eerst goed welke landen dit kunnen zijn. Werk als eerste het land uit dat je het beste kan verwoorden.Wellicht helpt de uitleg van jouw eerste antwoord je ook bij het tweede antwoord. Benoem de landen kort en geef concreet aan waardoor zij uniek zijn. Ga niet een te grote brei aan tekst schrijven. Antwoord:- Een eerste uitzondering is de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Zij hebben namelijk helemaal geen vorst, maar werken met regenten en stadhouders. - Een tweede uitzondering is Engeland. Daar was wel een vorst, Willem III, maar door de Bill of Rights werd zijn macht beperkt. Dit gebeurde na een burgeroorlog waarbij het Parlement won. Werkwijze:Er wordt in de vraag duidelijk vermeld dat je naar een tekstelement moet verwijzen. Doe dit ook. Je kan hiernaar verwijzen door een deel tussen aanhalingstekens te plaatsenJe moet alleen twee argumenten geven waarom Columbus niet de ontdekker van Amerika is. Hou het ook bij twee argumenten. Antwoord:- Het eerste argument is dat de ontdekte eilanden ‘’bewoond zijn door talloze mensen’’. Het is gek om te zeggen dat hij een nieuw stuk gebied heeft ontdekt als er al mensen wonen. - Verder staat er ook dat ‘’de indianen noemden het eiland Guanaham’’. Dus ook daarbij is het duidelijk dat hij niet het eiland ontdekt, want de indianen wisten al van het bestaan ervan.  Werkwijze:Als je de vraag goed leest zie je dat je twee dingen moet doen. Je moet eerst uitleggen welk gevolg je op de bron ziet. Doe dit door goed naar de bron te verwijzen in jouw antwoord. Vervolgens moet je nagaan wat er allemaal veranderde in Amerika qua bevolkingssamenstelling. Denk goed na over welke gebeurtenissen er nog meer plaatsvonden rond deze tijd. Werk alle punten systematisch uitAntwoord:Het gevolg van de ontdekking van Amerika wat je op de bron ziet is het meebrengen van ziektekiemen. Veel van de inheemse volkeren waren niet bestand tegen de ziekten die de Europeanen meebrachten. Dit zorgde ervoor dat de samenstelling in Amerika enorm veranderde. Er kwamen meer Europeanen, minder inheemse volkeren en uiteindelijk brengen de Europeanen ontzettend veel slaven naar Amerika toe om daar op de plantage te werken.  Werkwijze:Je moet hier drie dingen doen!Allereerst moet je nog een typisch middeleeuws kunstelement benoemenVervolgens moet je twee kenmerken voor renaissancekunst benoemen.Noem niet alleen drie kenmerken, maar maak er een mooi vloeiend antwoord van, waarbij je kort uitlegt wat het kenmerk is. Antwoord:Een typisch middeleeuws kunstelement is dat de thematiek van het schilderij christelijk is. Je ziet namelijk Maria, Jezus en Lucas. Toch zie je ook kenmerken van de Renaissance terug. Deze kunstenaars gingen met menselijk lichaam precies uitbeelden en kregen ook voor perpectief. Op het schilderij zie je diepte/perspectief en dat de personen realistisch zijn afgebeeld. Werkwijze:De vraag geeft al een goede handleiding voor de opbouw van jouw antwoord. Zorg ervoor dat je actief in de bron gaat zoeken naar de manieren waarop katholieken de protestantse reformatie willen tegengaan. Bedenk dat tegengaan niet per se betekent dat ze er tegen vechten, ze kunnen ook standpunten accepteren.Antwoord:De katholieke kerk wil op twee manieren de protestantse reformatie tegengaan. Allereerst geven zij aan dat de verkoop van aflaten wel degelijk geaccepteerd is, iets waar de protestantse kritiek zich op richtte. Toch geven ze aan dat ze zich wel moeten matigen bij de verkoop, dus ze nemen een deel van de kritiek wel ter harte.  Werkwijze:Probeer eerst te noteren wat het Droit divin inhoudt. Beschrijf vervolgens hoe de bron dit idee zou kunnen ondersteunenDe naam Zonnekoning staat niet letterlijk in je boek, maar de kenmerken van zijn bestuur wel. Hier zal je dus historisch moeten redeneren om tot je antwoord te komen.Antwoord: Lodewijk XIV liet zich afbeelden als Apollo, de Griekse god van de zon en het licht, om het idee van goddelijk recht te versterken. Door zich als een god te laten afbeelden, wilde hij laten zien dat zijn macht van God kwam en dat hij boven iedereen stond, net zoals Apollo een god was.Lodewijk werd de "Zonnekoning" genoemd omdat hij, net als de zon, het middelpunt van het universum wilde zijn. Hij regeerde met absolute macht en liet alles in zijn koninkrijk om hem draaien. Zoals de zon alles verlicht, zo wilde Lodewijk alles en iedereen in zijn koninkrijk controleren en beïnvloeden. Werkwijze:Je kan het beste hier beginnen door uit te leggen wat verlicht absolutisme inhoudt. Als je dit doet dan heb je namelijk een aantal kenmerken van het begrip opgeschreven. Het enige wat je daarna moet doen is aantonen dat in de bron er een voorbeeld staat wat past bij de kenmerken die je hebt genoemd. Op deze wijze heb je jouw antwoord mooi vormgegeven en meteen goed onderbouwd. Antwoord:Een verlicht absoluut vorst is een vorst(in) die wel de absolute macht bezit, waardoor ze alles zelf mag bepalen, maar ze regeren op een wijze dat het belang van het volk voorop staat. In de bron kan je dit zien doordat Catharina de Grote een opdracht geeft om nieuwe gebouwen te bouwen. Deze gebouwen worden de academie voor Wetenschappen en de Academie voor Schone kunsten, waarmee ze het volk wilt onderwijzen. Dit hoort bij de verlichting.