Pincode 7e ed/FLEX - Hoofdstuk 6 - Wat doet de overheid oefentoetsen & antwoorden

Ambtenaren zijn werknemers die in dienst zijn van de overheid.De regering in Nederland wordt gecontroleerd door de Eerste en Tweede Kamer.De bestuurders van een gemeente zijn de burgemeesters en wethouders (college van B en W). Ze worden gecontroleerd door de gemeenteraad. Collectieve voorzieningen zijn voorzieningen waarvan iedereen gebruik mag maken en die worden betaald door de overheid.Let op: het is belangrijk dat je beide kenmerken noemt. Een parkeergarage bij IKEA mag iedereen gebruik van maken, maar wordt niet betaald door de overheid. Een dienstauto voor Tweede Kamerleden wordt betaald door de overheid, maar mag niet iedereen gebruik van maken.Voorbeelden van collectieve voorzieningen:WegenFietspadenDijkenDe politieHet legerStraatverlichtingRechtspraakSociale zekerheidOnderwijsGezondheidszorgEtc……..Let op: Er zijn heel veel voorbeelden van collectieve voorzieningen te noemen. Als jouw voorbeelden niet in bovenstaand rijtje staan, hoeven ze niet fout te zijn. Als ze maar aan de kenmerken in het antwoord op de vorige vraag beantwoorden.  Het laten aanleggen van dijkenTaak van de overheidHet laten rondrijden van taxi'sGeen taak van de overheidHet opbouwen van de weekmarkt in het dorpGeen taak van de overheidHet bepalen waar dorpen en steden mogen uitbreidenTaak van de overheidHet vaststellen van hoeveel belasting iedereen moet betalenTaak van de overheidHet onderhoud van het groen in je tuinGeen taak van de overheidZorgen dat de bestellingen op tijd in de winkel zijnGeen taak van de overheidVerantwoordelijk voor schoolgebouwen en rioleringTaak van de overheidHet laten aanleggen van dijkenRijksoverheidHet bepalen waar dorpen en steden mogen uitbreidenProvincieHet vaststellen van hoeveel belasting iedereen moet betalenRijksoverheidVerantwoordelijk voor schoolgebouwen en rioleringGemeenteTaken Rijksoverheid:Zorgen voor politie en het leger.Het aanleggen van autosnelwegen en spoorwegen.Het maken van wetten.Het onderwijs.Taken provincie:Het regelen van het openbaar vervoer en drinkwatervoorziening in de provincie.Bepalen waar natuur- en recreatiegebieden komen.Verantwoordelijk voor een deel van de infrastructuurTaken gemeente:Uitgifte van paspoorten, identiteitskaarten en rijbewijzen.Beslissen over nieuwbouw, speelvoorzieningen en sportparken.Verantwoordelijk voor jeugd- en ouderenzorg.Het ophalen van huisvuil.       Let op: je hoeft van elk van de drie overheden maar één taak te noemen. Afbeelding 1: collectieve sectorAfbeelding 2: particuliere sectorAfbeelding 3: collectieve sectorAfbeelding 4: particuliere sectorDit verschil gaat niet altijd op, omdat de particuliere sector ook bestaat uit burgers die niet naar winst streven, maar waarvan de kostwinners van de gezinnen waar ze deel van uitmaken in loondienst werken en daarvoor loon/salaris ontvangen.Of:Dit verschil gaat niet altijd op, omdat de particuliere sector ook bestaat uit organisaties die niet naar winst streven, zoals een voetbalvereniging of het Wereld Natuur Fonds. De rijksoverheid regelt de subsidie op elektrische auto’s. De rijksoverheid regelt zaken die voor het hele land belangrijk zijn. Dat kan niet worden gedaan door provincie of gemeente.De belangrijkste reden waarom deze subsidie werd verstrekt is om mensen te stimuleren over te stappen op een elektrische auto, omdat het beter is voor het milieu. Bij het gebruik van elektrische auto’s in plaats van auto’s die op brandstof rijden wordt de CO2-uitstoot kleiner. Verschillende soorten belastingen:loonbelasting; als je werknemer bent, houdt de werkgever deze belasting in op je loon en maakt het over aan de overheid.Inkomstenbelasting; iedereen met een inkomen betaalt deze belasting.Btw; betaalt iedereen die producten en diensten koopt (percentage van de verkoopprijs).Vennootschapsbelasting; betalen alle ondernemingen die winst maken. Wegenbelasting; alle mensen die met een auto of motor gebruik maken van de wegen betalen deze belasting. Accijns; betaal je over producten die slecht zijn voor je gezondheid of het milieu.Hondenbelasting, betalen bezitters van een hond.Directe of indirecte belasting.Loonbelasting: directe belasting. De belastingbetaler maakt (via de werkgever) de loonbelasting rechtstreeks over aan de overheid.Inkomstenbelasting: directe belasting. De belastingbetaler maakt de inkomstenbelasting rechtstreeks over aan de overheidBtw: indirecte belasting. De btw betaal je aan de winkelier of webshophouder en die maakt het weer over aan de overheid.Vennootschapsbelasting: directe belasting. De ondernemer maakt de vennootschapsbelasting rechtstreeks over aan de overheid.Wegenbelasting: directe belasting. De bezitter van een auto of motor maakt de wegenbelasting rechtstreeks over aan de overheid.Accijns: indirecte belasting. De accijns betaal je aan de winkelier, webshophouder of pomphouder en die maakt het weer over aan de overheid.Hondenbelasting: directe belasting. De bezitter van een hond maakt de hondenbelasting rechtstreeks over aan de gemeente.Andere voorbeelden van niet-belastingopbrengsten zijn boetes en schoolgeld. De AOW-uitkering stijgt met 1,5%Met procenten een getal berekenen doe je in drie stappen:Stap 1: Maak van de vraag een som.1,5% van € 1.569,75 = …Stap 2: Maak van het percentage een decimaal getal.1,5 : 100 = 0,015Stap 3: Vermenigvuldig het decimale getal met de bruto-AOW-uitkering.0,015 x € 1.569,75 = € 23,55             De AOW-uitkering voor een alleenstaande stijgt met € 23,55.             Om de nieuwe maandelijkse uitkering uit te rekenen tellen we dit bedrag op bij             de oude maandelijkse uitkering. Dus € 1.569,75 + € 23,55 = € 1.593,30.Kevin verdient minder dan het maximale bedrag waarover hij een AOW-premie moet betalen. Hij betaalt dan 17,9% over zijn inkomen en niet over het maximale bedrag. De AOW-premie die Kevin in een jaar moet betalen is 17,9% over € 20.748.Met procenten een getal berekenen doe je in drie stappen:Stap 1: Maak van de vraag een som.17,9% van € 20.748 = …Stap 2: Maak van het percentage een decimaal getal.17,9 : 100 = 0,179Stap 3: Vermenigvuldig het decimale getal met de verdiensten van Kevin.0,179 x € 20.748 = € 3.713,89De AOW-premie die Kevin in een jaar moet betalen is € 3.713,89.Astrid verdient meer dan het maximale bedrag waarover zij AOW-premie moet betalen. Zij betaalt dan 17,9% over het maximale bedrag en niet over haar inkomen. De AOW-premie die Astrid in een jaar moet betalen is 17,9% over € 38.098.Met procenten een getal berekenen doe je in drie stappen:Stap 1: Maak van de vraag een som.17,9% van € 38.098 = …Stap 2: Maak van het percentage een decimaal getal.17,9 : 100 = 0,179Stap 3: Vermenigvuldig het decimale getal met het maximale bedrag.0,179 x € 38.098 = € 6.819,54De AOW-premie die Astrid in een jaar moet betalen is € 6.819,54. Verschil tussen btw en accijns: btw betaal je over alle producten en accijns betaal je over enkele producten (alcohol, brandstof en tabak).Overeenkomst tussen btw en accijns: btw en accijns zijn beide verplichte betalingen aan de overheid op producten die je koopt.De totale prijs van een glaasje bier is € 1,74 + € 0,08 + € 0,38 = € 2,20.De vraag is: hoeveel procent van de totale prijs van een glaasje bier bestaat uit accijns?Om deze vraag te beantwoorden gebruiken wij drie stappen.Stap 1: maak van de vraag een som.€ 0,08 = …% van € 2,20Stap 2: Deel het bedrag dat je in procenten wil uitdrukken door de totale prijs.€ 0,08 : € 2,20 = 0,036363636Stap 3: Vermenigvuldig de uitkomst met 100, rond het af op één decimaal en zet het %-teken erachter.0,036363636 x 100 = 3,6%Accijns is 3,6% van de totale prijs van een flesje bier.Van de prijs van een flesje bier gaat € 0,08 + € 0,38 = € 0,46 naar de overheid.De vraag is hoeveel procent van de totale prijs van een glaasje bier gaat naar de overheid.Om deze vraag te beantwoorden gebruiken wij drie stappen.Stap 1: maak van de vraag een som.€ 0,46 = …% van € 2,20Stap 2: Deel het bedrag dat je in procenten wil uitdrukken door de totale prijs.€ 0,46 : € 2,20 = 0,209090909Stap 3: Vermenigvuldig de uitkomst met 100, rond het af op één decimaal en zet het %-teken erachter.0,209090909 x 100 = 20,9%Van de totale prijs van een flesje bier gaat 20,9% naar de overheid. Dit overzicht is een rijksbegroting. In een rijksbegroting staan de verwachte inkomsten en uitgaven van het Rijk voor het komende jaar. In de miljoenennota staat uitgelegd hoe ze tot de keuzes zijn gekomen die in de rijksbegroting zijn verwerkt. De miljoenennota is dus een toelichting op de rijksbegroting.De regering verwacht een begrotingstekort. De uitgaven (€ 457 miljard) zijn groter dan de inkomsten (€ 425,1 miljard). Het verschil is een tekort van € 425,1 miljard - € 457 miljard = € 31,9 miljard.In 2025 wordt het meeste geld uitgegeven aan sociale zekerheid, namelijk € 114,9 miljard.De directe en indirecte belastingen samen is € 155,7 miljard + € 121,6 = € 277,3 miljard. Als je met miljarden en miljoenen rekent is het handig als je de miljarden eerst omrekent naar miljoenen.Dit gaat als volgt: € 277,3 miljard x 1.000 = € 277.300 miljoen (een miljard is 1.000 keer zo groot als een miljoen).Vervolgens deel je het totale bedrag aan belasting door het aantal inwoners.€ 277.300 miljoen : 18 miljoen = € 15.405,56.De belasting per inwoner in 2025 is gemiddeld € 15.405,56.De regering kan voorkomen dat de staatsschuld groeit door:Te bezuinigen op de uitgavenDe belastingen te verhogen.            Let op: het antwoord “minder lenen” wordt niet altijd goed gerekend. Als je                      volgend jaar minder leent dan afgelopen jaar, heb je toch iets geleend waardoor                   de staatsschuld nog hoger wordt. Een beter antwoord is “niet lenen” (of meer                  aflossen dan lenen) en dat lukt alleen als de regering kan bezuinigen en/of de             belastingen verhoogt.