De Geo LRN-line - Hoofdstuk 4 - Natuurrampen in Japan oefentoetsen & antwoorden

Wetenschapper die zich bezighoudt met het bestuderen van aardbevingen.Diepe kloof onder in de zee, ontstaan door subductie van een oceanische plaat.Vrije zachte steensoort die bestaat uit aan elkaar gekitte vulkanische as.Het plotseling naar beneden schuiven van grote hoeveelheden grond. Schaal van RichterConvectiestromenEpicentrumTsunamiToelichting:Deze schaal is bedacht door de Amerikaan Charles Richter. Hij was een seismoloog (iemand die aardbeving onderzoekt). Een aardbeving is bij elk getal hoger op de schaal 10x zo sterk, dat noem je ook wel een logaritmische schaal.Convectiestromen zijn stroperige stromingen in het aardmagma. Op deze vloeibare aardstromingen drijven eigenlijk de platen. De convectiestromingen zorgen er dus voor dat platen drijven en ten opzichte van elkaar bewegen.Midden in het epicentrum is de aardbeving het krachtigste en verder weg van het epicentrum neemt de kracht van een aardbeving af. Goed om te weten is dat recht onder het epicentrum, dus in de aarde, het hypocentrum ligt. Dit is de plek in de aarde waar de aardbeving ontstaat.Tsunami is een Japans woord. Tsu betekent ‘haven’ en nami betekent ‘golf’. Letterlijk dus een ‘golf in de haven’. Maar wij in Nederland noemen het ook wel een vloedgolf.Extra info: De aardkern is het binnenste van de aarde, vast en héél warm. Hier omheen zit de aardmantel die vloeibaar is (vanwege de hitte van de kern). Daarop drijft de aardkorst, die bestaat uit meerdere platen die als puzzelstukjes in elkaar passen. Dit kan zowel oceanische korst (oceanische platen) als continentale korst (continentale platen) zijn. platen kunnen naar elkaar toe bewegen (convergentie)platen kunnen van elkaar af bewegen (divergentie)platen kunnen langs elkaar af bewegen (transforme beweging)Toelichting: Begrijp ook wat de verschillende gevolgen zijn per plaatbeweging. Zware aardbevingen bij platen die naar elkaar toe of langs elkaar af bewegen.Zware vulkaanuitbarstingen bij platen die naar elkaar toe bewegen (Subductie).Langzaam uitvloeiende lava vind je juist bij platen die uit elkaar bewegen. Hot Springs.Omdat het geneeskrachtige werkingen zou hebben voor lichamelijke klachten (en omdat het vaak mooie natuurlijke plekken zijn).Geothermie.Toelichting:Geothermie betekent letterlijk aard (=geo) warmte (=thermie). Geothermie kan ook gebruikt worden om energie op te wekken, wat bijvoorbeeld veel op IJsland wordt gedaan. Wanneer het nog in de vulkaan (onder de grond) zit, noem je het magma. Zodra het uit de vulkaan komt en dus boven de grond is, noem je het lava.Vulkanische bodems zijn heel vruchtbaar, en bij vruchtbare bodems kan je makkelijk gewassen verbouwen (goed voor de landbouw).Toelichting bij b:Deze vruchtbaarheid komt omdat bij elke vulkaanuitbarsting lava en mineralen uitstromen over het land. Na honderden jaren is deze lava (door verwering) veranderd in vruchtbare aarde met veel voedingsstoffen voor gewassen De Aso-vulkaan is een caldeira. Dit wil zeggen dat het vroeger een stratovulkaan (kegelvulkaan) was, maar bij een heftige uitbarsting is de top van de vulkaan weggeschoten/ingestort en is er een grote krater achtergebleven: de caldeira. De magmakamer werd hierbij geleegd. Vele jaren later kan de magmakamer zich langzaam weer opnieuw vullen. Dit is gebeurd bij de Aso-caldeira. De magmakamer zal in de caldeira een nieuwe weg omhoog zoeken, en dit is de Nakadake vulkaan geworden die momenteel actief is en ligt in de Aso-krater. Een aardbeving ontstaat als volgt:Stap 1: aardbevingen ontstaan vooral bij platen die botsen (convergent) of langs elkaar af bewegen (transform). Normaal gesproken zitten twee platen klem, maar ze willen wel allebei bewegen.Stap 2: omdat het gesteente zo hard is, gaat deze beweging moeilijk. Er wordt heel veel spanning/druk opgebouwd tussen de aardplaten.Stap 3: als de druk/spanning/wrijving hoog genoeg is, zullen de platen losschieten van elkaar. Deze enorme schok zorgt voor trillingen die door de grond alle kanten op gaan: een aardbeving.De kans op zware aardbevingen is het grootst bij platen die naar elkaar toe bewegen (convergente plaatbeweging) of platen die langs elkaar af bewegen (transforme plaatbeweging).Toelichting bij b:Omdat bij deze plaatbewegingen er veel druk wordt opgebouwd omdat de plaatsen tegen elkaar aan duwen/drukken. Deze opgebouwde spanning schiet een keer los en dit is een aardbeving. Bij platen die uit elkaar bewegen, bouwt er ook geen spanning/wrijving/druk op. a. Een tsunami ontstaat als volgt:Stap 1: er ontstaat een zeebeving (aardbeving onder water) die het water in de oceaan laat trillen.Stap 2: De trillingen worden in het water omgezet in golven. Deze lage golven verspreiden zich over de oceaan met een hoge snelheid (700 km/u)Stap 3: dichter bij de kust is het water ondiep waardoor de watermassa wordt afgeremd. Het achteropkomende water haalt het voorste water in en er ontstaan nu metershoge golven die over de kust slaan.b.De grote Oost-Japanse ramp verwijst naar de zeebeving (aardbeving onder water) voor de kust van Fukushima, waarbij een tsunami (vloedgolf) ontstond die over de kust heen spoelde landinwaarts. Ook de kerncentrale van Fukushima werd getroffen, waarbij kernreactoren (om kernenergie mee te maken) beschadigd raakte. Hierbij kwam radioactief materiaal vrij (is heel gevaarlijk voor je gezondheid). Daarom moesten alle inwoners daar evacueren: het gebied verlaten omdat het er niet meer veilig is. Allebei, omdat de ene (oceaan)plaat onder de andere (land)plaat gaat, bouwt er spanning en wrijving op tussen de platen. Deze spanning schiet een keer los en je hebt een aardbeving. Dieper in de aarde smelt echter de oceaanplaat af. Dit warme magma drukt zich een weg omhoog en je krijgt een vulkaan.Subductie.Omdat de oceanische plaat zwaarder is dan de landplaat, en wat zwaarder is duikt eerder naar beneden/onder de ander. De schaal van Mercalli kijkt naar de schade die door een aardbeving is aangericht (aan bijvoorbeeld gebouwen), terwijl de schaal van Richter puur kijkt naar de kracht/magnitude van een aardbeving.De schaal van Beaufort geeft de gewone windkracht aan (van 1 t/m 12), terwijl de Saffir-Simpson schaal gebruikt wordt om orkanen te categoriseren (in vijf categorieën), waarbij orkaankracht 1 begint waar beaufort bij 12 eindigt. De aardbeving in San Francisco was 10 keer zo krachtig als de aardbeving in California.Toelichting: Als het goed is wist je dat elke stap hoger op de schaal van Richter betekent dat een aardbeving 10 keer zo sterk was. Besef dus dat het verschil tussen een aardbeving van 4 en een van 6 maar liefst 100 keer zo sterk is! (10x10 = 100). Zie basisboek B107. Pyroclastische stroom.Gloedwolk.Dit is een stroom/wolk vol hete gassen vermengd met stenen en as die bij een vulkaanuitbarsting met enorme snelheden de helling af rolt. Dit is niet voor te blijven, dus deze gloedwolk verbrand en dood alles wat hij op z’n pad tegenkomt. Hazard managementOpstellen van rampenplannen (evacuatieroutes)- Aanleg van waarschuwingssystemen: met waterdrukmeters en boeien in de oceaan die een zeebeving/tsunami oppikken en via satellieten doorgeven.- Bouwtechnische maatregelen: huizen steviger bouwen en op hoogte bouwen, zodat ze minder snel getroffen worden door hoog water.