Plein M 4e ed. deel 1A+1B - Hoofdstuk 7 - De wereld in handen oefentoetsen & antwoorden

WereldeconomieInvesterenDijkStuwwalLandschapInternationaalKleiTerpAbsolute macht Erosie is het uitschuren van materiaal door water, wind en ijs.  Dijken en terpen.Duinen.  RegentStaten-GeneraalStadhouder In de 17e eeuw ging het economisch erg goed met de Republiek. De republiek was het rijkste land van Europa. Daarom noemde mensen deze eeuw later de Gouden Eeuw.De economische welvaart was voor een groot deel te danken aan handelsbedrijven genaamd compagnieën. Handelaren investeerden in hun bedrijf om er winst mee te maken. Dit economische systeem noem je kapitalisme. De handel leverde veel werkgelegenheid op, er moesten namelijk veel schepen worden in en uitgeladen. Ook groeide de bevolking door welvaart en de komst van immigranten. Daardoor waren er meer huizen nodig.  1672 wordt het rampjaar genoemd omdat dat het jaar is dat Nederland werd aangevallen door meerdere vijanden. De Franse Koning Lodewijk XIV viel samen met Engeland en Duitsland de republiek aan.  Om concurrentie tegen te gaan besloten de Staten-Generaal dat de VOC (Verenigde Oost-Indische compagnie) de enige was die handel mocht drijven in Oost-Indië. Hierdoor kreeg de VOC het monopolie (alleenrecht) op handel in Oost-Indië en hierdoor was er geen concurrentie. Hierdoor bleven de prijzen hoger en werd er meer winst gemaakt.  ZwitserlandDuitslandNederlandVerweringErosieLaagvlakteGrote StenenGrindZand Spitse bergtoppenRivier stroomt rustigerKleiRivier stroomt snelRivier stroomt langzaamToelichting:Grind wordt ook nog in Nederland als door de rivier neergelegd, echter past het hier beter bij Duitsland omdat de rivier daar sneller stroomt. Hierdoor wordt grind wel neergelegd, en zand en klei nog meegenomen door de rivier. Wanneer de rivier rustiger gaat stromen in de laagvlakte, in Nederland, zakt ook zand en klei naar de bodem.  Op beide afbeeldingen zie je overblijfsels/sporen van de Gouden Eeuw. Op Afbeelding 1 zie je huizen op de grachtengordel in Amsterdam gebouwd in de Gouden Eeuw voor een rijke burger. Op afbeelding 2 zie je een jonge rijke burger die opdracht heeft gegeven om een schilderij van hem te laten maken. Beide afbeeldingen hebben te maken met de Gouden Eeuw, omdat er in de Gouden Eeuw een groep rijke burgers ontstond die grachtenpanden konden kopen en opdracht konden geven tot het maken van portretten. Toelichting:Door de Gouden Eeuw ontstond een nieuwe groep rijke burgers, voorheen hadden vooral mensen met adellijke achtergrond veel geld. De Gouden Eeuw veranderde dit en zorgde ervoor dat ook ‘gewone’ burgers, die veel geld verdiende in de handel, dure aankopen konden doen, zoals huizen en schilderijen. We zien een afbeelding van de driehoekshandel. Driehoekshandel is de handel tussen Afrika, Amerika en Europa. Op de afbeelding zie je dat vanuit Europa wapens en gereedschap naar Afrika wordt vervoerd, om dat daar te verkopen of te ruilen voor tot slaafgemaakte. De tot slaafgemaakte werden naar Amerika vervoerd om daar te verkopen of ruilen voor suiker, tabak en katoen, die vervolgens weer naar Europa werd vervoerd.In Amerika vind je plantages. De tot slaafgemaakte mensen uit afrika werden door Europeanen verkocht in Amerika. In Amerika moesten deze tot slaafgemaakte onder slechte omstandigheden werken op plantages. Op deze plantages werd bijvoorbeeld suiker of tabak verbouwd. Deze producten werden vervolgens weer verkocht aan de Europese handelaren die de producten terugbrachten naar Europa. Toelichting: Door de driehoekshandel hoefde schepen nooit leeg te varen. Dit was economisch erg voordelig. Afbeelding 1: dit is een jong gebergteAfbeelding 2: dit is een oud gebergte.Dit kun je zien aan het feit dat het gebergte op afbeelding 1 scherpe toppen heeft, en het gebergte op afbeelding 2 vlakke toppen. In jonge gebergte is meer reliëf. Reliëf is het hoogteverschil in het landschap. Je ziet dat het gebergte op afbeelding 1 meer reliëf heeft dan het gebergte op afbeelding 2.In het gebergte van afbeelding 2 heeft meer verwering plaatsgevonden. Verwering is het uiteenvallen van hard gesteente onder invloed van het weer en de werking van planten. Verwering zorgt ervoor dat bergtoppen afbrokkelen, daarom heeft afbeelding 2 vlakke toppen. In het gebergte op afbeelding 1 zal vooral verwering door water voorkomen. Verwering kan gebeuren door water of door plantenwortels. Je ziet dat er geen planten en bomen groeien op de bergtoppen op afbeelding 1. Dat komt omdat de hoge toppen hoger dan de bomengrens zijn. Daarom zal verwering in het gebergte op afbeelding 1 vooral door het in en uitzetten van water komen. Zo’n landschap noem je een natuurlandschap.Nee, Nederland bestaat vooral uit ingericht landschap. In Nederland zie je immers overal de invloed van de mens terug. Toelichting:Deze vraag toets veel begrippen uit paragraaf drie. Maak je hier nog fouten in, lees dan paragraaf drie goed door. Je ziet hier een afbeelding van hoe Nederland er uit zou zien wanneer er geen dijken zouden zijn die het water tegenhouden. Half Nederland zou dan onder water liggen.Het blauwe deel van Nederland noemen we Laag-Nederland. Het groene deel noemen we Hoog-Nederland. We noemen Laag-Nederland zo omdat het onder Normaal Amsterdams Peil (N.A.P.) ligt/ omdat het onder de gemiddelde hoogte van het zeeniveau ligt. Het groene deel ligt 1 meter boven N.A.P./ ligt 1 meter boven de gemiddelde hoogte van het zeeniveau. Het groene deel werd als eerste bewoond, want daar is en was het altijd droog. In het blauwe deel vind je meer veen. Veen vormt zich in meren en plassen achter duinen.Op de bodem van deze plassen stapelen dode plantenresten zich op.Door een tekort aan zuurstof verrotten deze plantenresten niet en op de boden van het meer ontstaat veen. Omdat veen ontstaat in duinen vlak bij de zee vind je meer veen in het blauwe deel van Nederland. Toelichting:Zonder bescherming zou half Nederland onder water liggen. Het is voor de toets belangrijk dat je weet waar welke grondsoorten voorkomen en waarom. Zo moet je op de toets kunnen uitleggen hoe veen of duinen ontstaan.