MEMO MAX 2021 deel A+B - Hoofdstuk 1 - De Eerste Wereldoorlog oefentoetsen & antwoorden

a) centralen (3) = In de Eerste Wereldoorlog de benaming voor de landen die aan de zijde van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije vochten. b) fascisme (4) = ideologie die in Italië opkwam in de jaren 1920, die streefde naar een sterke staat onder leiding van een sterke leider en die tegen de democratie was. c) inflatie (4) = het stijgen van de prijzen van producten en diensten, waardoor het geld minder waard wordt. d) loopgravenoorlog (3) = oorlog waarin soldaten greppels graven en daarin bescherming zoeken tegen de vijand. e) neutraliteitspolitiek (4) = het streven van een land om in een conflict of oorlog geen partij te kiezen f) Verdrag van Versailles (3) = de belangrijkste vredesovereenkomst na afloop van de Eerste Wereldoorlog, gesloten in 1919 De juiste combinaties zijn:- a-5 - b-1 - c-4 - d-2Je houdt 3 over. Gavrilo Princep = Servisch nationalist die op 28 juni 1914 de Oostenrijkse troonopvolger Franz Ferdinand doodschiet waarmee de Eerste Wereldoorlog begint. Benito Mussolini = leider van het Italiaans fascisme. Mussolini was in Italië van 1922 tot 1943 aan de macht en had als titel il Duce. George Clemenceau = Frans staatsman die bij de onderhandelingen voor het Verdrag van Versailles Duitsland de schuld van de Eerste Wereldoorlog gaf. De juiste volgorde is: 3 - 5 - 1 - 4 - 6 - 2  In een moderne massasamenleving spelen vervoersmiddelen een belangrijke rol. De oprichting van automerken, zoals Citroën in 1919, hoort daarbij. In de industrie werden allerlei uitvindingen gedaan die het productieproces versnelden, zoals de in de fabriek van Citroën de puntvormige tandwieltjes. Tip: Redeneer altijd terug naar wat je geleerd hebt! In de leertekst staat geen duidelijk rijtje met kenmerken van een moderne massasamenleving. Wel weet je uit de tekst dat vervoersmiddelen een belangrijke rol spelen en dat er uitvindingen in de industrie werden gedaan. Verwijs daar duidelijk naar terug. Het Ottomaanse Rijk verloor gebieden op de Balkan. Oostenrijk-Hongarije (vanuit het Noord-Westen) en Rusland (vanuit het Noord-Oosten) probeerden die gebieden in te pikken. Daarom ontstond er tussen deze twee landen politieke spanningen. Tip: als het om de Eerste Wereldoorlog gaat moet je goed weten waar de Balkan ligt, wat dat is. Kijk hiervoor goed op een landkaart van Europa in 1900. Kijk dan ook waar de grenzen van het Ottomaanse Rijk, Oostenrijk-Hongarije en Rusland lopen. Je ziet dan dat de Balkan tussen die grootmachten zit ingeklemd. a) een aanleiding is een directe oorzaak b) noem twee van de volgende: nationalisme / modern imperialisme / bondgenootschappen (met wapenwedloop) Tip: Een directe oorzaak (aanleiding) is meestal een gebeurtenis die dieper liggende oorzaken (indirecte oorzaken) activeert, of wakker schudt. In dit geval: de moord op Franz Ferdinand activeert de bondgenootschappen en de politieke spanningen als gevolg van nationalisme en modern imperialisme. Politieke problemen: 1) Duitsland was niet gewend aan een democratie (voorheen nam de keizer de besluiten) 2) de regering was niet stabiel, er waren veel rellen en opstanden 3) veel mensen waren ontevreden over het Verdrag van Versailles dat de regering had ondertekend. Economische problemen: 1) Duitsland moest herstelbetalingen doen, waardoor het de eigen economie niet kom opbouwen. 2) in 1923 stegen de prijzen enorm en werd het geld snel minder waard (= inflatie) Dit is een voorbeeld van een abstract schilderij. Die stroming kwam op na de uitvinding van de film en fotografie. Dat zijn uitvindingen die horen bij het ontstaan van de moderne massasamenleving. Kunstenaars zochten andere manieren om de werkelijkheid vorm te geven. Deze afbeelding past dus bij het onderzoek. Tip: Gebruik bij toepassingsvragen (met een plaatje of tekst) een vast stappenplan. Je ziet die dikgedrukt in het antwoord staan:  1) wat heb ik geleerd? → dat een cultureel gevolg van de moderne massasamenleving de opkomst van abstracte kunst was. 2) wat zie ik in de bron? → je ziet een abstract schilderij waarbij de kunstenaar de werkelijkheid op een andere manier probeert vorm te geven. 3) en dus (de conclusie)? → de afbeelding past dus bij het onderzoek a) Wat heb ik geleerd? → In Europa rond 1900 waren er o.a. politieke spanningen tussen Duitsland en andere landen. Wat zie ik? → Op de prentbriefkaart gaat het over de Duitse vloot. Op dat vlak waren er spanningen tussen Duitsland en Engeland. En dus? → Deze prentbriefkaart is geschikt om politieke spanningen in Europa rond 1900 te laten zien. b) Wat heb ik geleerd? → Modern imperialisme gaat over de race tussen Europese landen om zoveel mogelijk kolonies te veroveren. Wat zie ik? → Op de prentbriefkaart gaat het over de Duitse vloot. Marineschepen zijn nodig om kolonies te veroveren.  En dus? → Deze kaart laat zien dat Duitsland meedoet in de race om kolonies. Tip: Soms moet je de eerste twee stappen van het stappenplan omdraaien. Bij vraag 10a is het logischer om eerst vast te stellen dat de prentbriefkaart over Duitsland gaat. Daarna kun je zeggen welke landen problemen met Duitsland hadden. Dit gedicht geeft een goede beschrijving van het karakter van de Eerste Wereldoorlog, omdat:(Gebruik twee van de volgende argumenten): Het gedicht gaat over een gasaanval en dat is kenmerkend voor de Eerste Wereldoorlog. Het gedicht beschrijft vrij precies wat het gevolg is van de gasaanval. Het gedicht is tijdens de Eerste Wereldoorlog geschreven door iemand die zelf aan het front diende. Het is dus een ervaring van hemzelf. Tip: het woord “karakter” in de vraagstelling is een beetje vaag. Als je twijfelt over de betekenis van een woord, kijk dan kort naar het onderwerp van de bron (hier: gedicht over gasaanval) en grijp terug op wat je geleerd hebt (hier: tijdens de Eerste Wereldoorlog werden allerlei nieuwe wapens gebruikt, zoals gasgranaten). De boodschap van de tekenaar is dat de minister de kracht / macht van het Nederlandse leger veel groter maakt dan het in werkelijkheid is. Dat zie je aan (twee van de volgende onderdelen): De Nederlandse leeuw die wordt opgeblazen De minister van oorlog die de fietspomp gebruikt De generaal die de minister om kalmte maant (zegt dat hij niet moet overdrijven). Tip: Als je de boodschap van een spotprent moet weergeven, neem dan altijd de volgende stappen:  Geef aan waar de tekenaar het niet mee eens is (wat bespot de tekenaar) → hier: de minister maakt de kracht van het Nederlandse leger veel groter dan die in werkelijkheid is. Geef aan op welke manier de tekenaar zijn ongenoegen uitbeeldt (wat tekent hij om te laten zien dat hij het er niet mee eens is) → hier: de opgezwollen leeuw, de fietspomp, de sussende generaal. Algemeen: een tekenaar maakt een spotprent altijd uit verontwaardiging, boosheid, verbazing. Hij of zij is het dus per definitie ergens niet mee eens of vindt iets belachelijk. De boodschap of mening draait om de vraag wàt de tekenaar precies belachelijk vindt, waarover hij boos is.