Feniks 2e ed - Hoofdstuk 1 - Varen voorbij de Horizon oefentoetsen & antwoorden

a) zijderoute Handelsroute tussen Azië – vooral China – en Europa, vernoemd naar de zijden stoffen die per karavaan (groep handelsreizigers) werden aangevoerd. Vooral de de kooplieden uit het Midden-Oosten verdienden aan deze handel omdat verschillende handelaren op een deel van de route verdiende aan de producten. Naarmate ze in Europa aankwamen waren ze een stuk duurder. b) factorij Bewaakte handelspost in een ander (overzees) land. c) handelkapitalisme Een systeem waarin kooplieden in handel met verre gebieden investeren om zoveel mogelijk winst te maken. Deze handelaren worden ook wel ‘De nieuwe Rijken’ genoemd van die tijd. d) reconquista Herovering van het Iberisch schiereiland op de moslims, door de christenen. De Spaanse koning hield zich hiermee bezig en toen de herovering een feit was, ging ook Spanje overzeese gebieden veroveren. e) Verdrag van Tordesillas Verdrag uit 1494 waarbij Portugal en Spanje de onontdekte wereld in tweeën verdeelden: alles wat westwaarts van de Kaapverdische eilanden (bij de westkust van Afrika) ontdekt zou worden kwam de Spanjaarden toe, alles wat oostwaarts ontdekt zou worden hoorde bij het Portugese koninkrijk. f) Enconmienda De succesvolste Conquistadores en legerofficieren die zich in Spaans Amerika vestigden, kregen een leen van de Spaanse koning, encomienda genoemd. Zo’n encomienda bestond uit een groot stuk grond met de onderworpen indianen daarop.  g) Mestizering De vermenging van indianen, Spanjaarden en Afrikanen. Uit de relaties die de mannen en vrouwen aangingen, ontstond een mengcultuur. Dit vermengen noemen we mestizering.    a)  Een goed antwoord bevat de volgende elementen: Hernán Cortéz was een Spaanse militair en veroverde het huidige Mexico b) Een goed antwoord bevat de volgende elementen: Christopher Columbus was een Italiaan in Spaanse dienst en vond de weg vanuit Europa naar Amerika. c) Een goed antwoord bevat de volgende elementen: Karel V was koning van het Spaanse wereldrijk en  was ook heer van de Nederlanden d) Een goed antwoord bevat de volgende elementen: Montezuma was koning van de Azteken en tijdens zijn regering werd het Azteken rijk veroverd door de   Spanjaarden.   a) Het begin van de Europese expansie in overzeese gebieden. b)  De Portugezen vonden als eersten de kusten van Afrika en zo een zeeroute naar India.  De Spanjaarden ontdekten Amerika (met als eerste Columbus), waar ze kolonies stichtten.   a) Azteken b) Inca’s   Nieuwe kolonies Wereldhandel Kennis van de wereld en scheepvaart nam snel toe.  De kennis van werelddelen, landen en oceanen toe. Hierdoor kwamen er steeds betere kaarten. Men ging ook globes, ronde wereldkaarten maken, die de nieuw ontdekte gebieden aan de andere kant van de wereld lieten zien. Het wereldbeeld veranderde: Niet langer werden alleen de bijbel en de kerk gezien als  belangrijk(ste), maar de mens zelf werd steeds belangrijker; kritisch denken.   a) Periode van economische en sociale stabiliteit in de gebieden die behoorden tot het Osmaanse Rijk (wereldrijk dat bestuurd werd vanuit Istanbul) in de 16e en 17e eeuw. b) Het was rustig in het Midden-Oosten en rond de Middellandse Zee waardoor het drijven van handel makkelijk ging.  c) Europeanen moesten weerstand bieden tegen de oprukkende Osmaanse legers en Europese handelaren betaalden hoge prijzen voor de exotische goederen. Daarom hoopten Europese kooplieden zelf nieuwe handelsroutes te vinden.   a) Kraak b)  Astrolabium Het kwadrant Het kompas Tip: Om aan de hand van de sterrenhemel, de zon en windrichtingen te kunnen navigeren   Columbus dacht dat hij in India was. Toen hij daar de oorspronkelijke bevolking tegenkwam noemde hij ze Indianen, naar het land.   De Spanjaarden hadden veel betere wapens dan de Azteken. De Azteken dachten dat god Quetzalcoatl ooit zou terugkeren bij de Azteken. Omdat ze diep onder de indruk waren van Cortés en dachten dat hij misschien wel de verwachte godheid was, ontvingen ze hem heel hoffelijk.   De zonnegod Inti.   a) Om de toevoer van goederen en geld zeker te stellen en om greep te houden op de ontwikkelingen in Amerika. b)  Mexico, Noord-Amerika, het Caraïbisch gebied en de Filipijnen. c) de rest van Zuid-Amerika.   Een voorbeeld van een juist antwoord: De christelijke kerk steunde de Europese expansie omdat zij zo de bewoners van de nieuwe gebieden christelijk kon maken (religieus gaat over wat mensen geloven). Let op: Het is belangrijk om je af te vragen welk belang de kerk had bij de expansie. Een religieuze reden gaat om op het christelijk geloof.     Voorbeeld van een goed antwoord: Economie: producten uit het Oosten leverden veel geld op. Politiek: grondgebied uitbreiden (= expansie) voor meer macht. Techniek: nieuwe ontwikkelingen (kompas) maakte het reizen gemakkelijker. Kennis: door nieuwe wereldkaarten. Kennis uit de klassieke oudheid was weer beschikbaar.   Betekenis = Een conquistador is een (Spaanse) veroveraar. Uitleg = De Portugezen gaan niet op reis om nieuwe gebieden te veroveren/ Portugezen ontdekken slechts nieuwe gebieden om te kunnen handelen.   1. De culturen van deze volken werden vernietigd en vervangen door een Spaanse katholieke cultuur; 2. Ze raakten hun zelfstandigheid kwijt en kwamen onder Spaans bestuur 3. Er stierven veel indianen door de geïmporteerde ziektes uit Europa.   Zijn Koninkrijk werd aan alle kanten aangevallen en hij had veel geld nodig om dit te beschermen met zijn leger. De enorme hoeveelheden zilver uit Amerika hielpen deze kosten te dekken en zo zijn rijk in stand te houden.    Franse koning Frans I Osmanen   Focus op landbouw en het innen van belasting daarop. De maatschappij was vastgelegd (iedereen was geteld) en was onder controle van het keizerrijk (iedereen had een erfelijke status).  Privéhandel naar het buitenland was verboden. Er zijn twee redenen waarom dit schilderij (waarschijnlijk) geen betrouwbare informatie geeft: 1. Een schilder heeft als doel om een mooi schilderij te maken en niet om dingen zo betrouwbaar mogelijk te schilderen. Een schilderij geeft dus eigenlijk nooit betrouwbare informatie over wat er gebeurde in het verleden. 2. Dit schilderij is veel later geschilderd. Vaak geldt: als iets na langere tijd wordt geschilderd of opgeschreven gaat dat ten koste van de betrouwbaarheid: er kunnen in de loop van de tijd allerlei dingen worden bij verzonnen.  Bij deze vraag is voldoende als je één reden kunt noemen.   Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een antwoord op de vraag: Ja 2. Een verwijzing naar de brief. Bijvoorbeeld: In de brief geeft de koning van de Azteken aan dat de Spaanse koning zijn leider is.  3. Een toelichting zodat de lezer snapt waarom deze verwijzing bijdraagt aan nieuwe veroveringen. Bijvoorbeeld: Dit betekent dat hij gelooft dat de Spaanse koning de baas is. Als de verovering van nieuwe gebieden zo makkelijk is, zullen de Spanjaarden denken dat zij makkelijk nieuwe gebieden kunnen veroveren.   a) Atlantische driehoekshandel. Toelichting: Equiano was slaaf. Hij vertelt over de overtocht in het ruim van het schip. De overtocht van slaven heet Atlantische driehoekshandel. b) Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: Een reden waarom Equiano geloofwaardig is. Bijvoorbeeld: Omdat Equiano het zelf heeft meegemaakt.  Een korte toelichting waarom Equiano daarom betrouwbaar is. Bijvoorbeeld: hij vertelt zijn eigen ervaringen, want hij was er zelf bij.   a) In eerste instantie was het verdrag het gunstigst voor Portugal omdat alle toen bekende gebieden waar winst uit te verwachten was (Zuidoost-Azië) in het Portugese deel lagen. b) Op den duur was Spanje beter af, toen bleek dat Amerika (dat in het Spaanse deel lag) heel uitgestrekt was en grote verraden edelmetaal had.