Memo MAX 2021 deel A+B - Hoofdstuk 1 - De Eerste Wereldoorlog oefentoetsen & antwoorden

a) centralen (3) = In de Eerste Wereldoorlog de benaming voor de landen die aan de zijde van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije vochten. b) fascisme (4) = ideologie die in Italië opkwam in de jaren 1920, die streefde naar een sterke staat onder leiding van een sterke leider en die tegen de democratie was. c) inflatie (4) = het stijgen van de prijzen van producten en diensten, waardoor het geld minder waard wordt. d) loopgravenoorlog (3) = oorlog waarin soldaten greppels graven en daarin bescherming zoeken tegen de vijand. e) neutraliteitspolitiek (4) = het streven van een land om in een conflict of oorlog geen partij te kiezen f) Verdrag van Versailles (3) = de belangrijkste vredesovereenkomst na afloop van de Eerste Wereldoorlog, gesloten in 1919 De juiste combinaties zijn a-5 / b-1 / c-4 / d-2. Je houdt 3 over. a) Gavrilo Princep = Servisch nationalist die op 28 juni 1914 de Oostenrijkse troonopvolger Franz Ferdinand doodschiet waarmee de Eerste Wereldoorlog begint. b) Benito Mussolini = leider van het Italiaans fascisme. Mussolini was in Italië van 1922 tot 1943 aan de macht en had als titel il Duce. c) George Clemenceau = Frans staatsman die bij de onderhandelingen voor het Verdrag van Versailles Duitsland de schuld van de Eerste Wereldoorlog gaf. De juiste volgorde is: 3 - 5 - 1 - 4 - 6 - 2 (Ik weet dat …) In een moderne massasamenleving spelen vervoersmiddelen, industriële producten en uitvindingen een belangrijke rol. (Ik lees in de info dat…) De enorme toename van het aantal patenten wijst op de groei van het aantal (industriële) uitvindingen. (En dus…) Het is dus kenmerkend voor een moderne massasamenleving. Tip: Je ziet schuingedrukt tussen haakjes vaste zinnetjes (formuleringen) die je kunt gebruiken bij vragen met een stukje tekst als informatie of bron. Stap 1 is opschrijven wat je al weet / geleerd hebt (over de politieke islam). Stap 2 is duidelijk verwijzen naar de informatie of bron. Stap 3 is de conclusie. Je laat daarbij een stukje van de vraag in je antwoord terugkomen. Het Ottomaanse Rijk verloor gebieden op de Balkan. Oostenrijk-Hongarije (vanuit het Noord-Westen) en Rusland (vanuit het Noord-Oosten) probeerden die gebieden in te pikken. Daarom ontstond er tussen deze twee landen politieke spanningen. Tip: als het om de Eerste Wereldoorlog gaat moet je goed weten waar de Balkan ligt, wat dat is. Kijk hiervoor goed op een landkaart van Europa in 1900. Kijk dan ook waar de grenzen van het Ottomaanse Rijk, Oostenrijk-Hongarije en Rusland lopen. Je ziet dan dat de Balkan tussen die grootmachten zit ingeklemd. a) Het gevolg was dat de leden van de twee bondgenootschappen elkaar de oorlog gingen verklaren en er een Europese (Wereld-) oorlog uitbrak. b) Noem twee van de volgende: nationalisme / modern imperialisme / wapenwedloop / militairisme Tip: Een directe oorzaak (aanleiding) is meestal een gebeurtenis die dieper liggende oorzaken (indirecte oorzaken) activeert, of wakker schudt. In dit geval: de moord op Franz Ferdinand activeert de bondgenootschappen en de politieke spanningen als gevolg van nationalisme en modern imperialisme. (Ik weet dat…) De politieke situatie in Duitsland na de Eerste Wereldoorlog gespannen was: de mensen waren niet gewend aan een democratie, de regering was niet stabiel en veel mensen waren het niet eens met het Verdrag van Versailles. De economische situatie was onzeker, omdat Duitsland veel geld kwijt was aan herstelbetalingen en er in 1923 hyperinflatie ontstond. (Ik lees dat…) De titel van het boek geeft aan dat de waarheid er op donderdag zo uitziet. Dat betekent dat het vrijdag weer anders is en zaterdag weer anders. Dat komt overeen met de politieke en economische problemen in Duitsland. (En dus …) Deze boektitel past dus goed bij de situatie in Duitsland na de Eerste Wereldoorlog. Tip: 1) Je ziet weer de vaste formuleringen met de drie stappen (zoals bij vraag 5)  2) In de vraag wordt naar de politieke en economische situatie gevraagd. Markeer (onderstrepen, ieder op aparte regel met bulletpoint) die in je antwoord, zodat je ze allebei laat terugkomen. 3) In de titel van het boek valt direct het woord donderdag op. Dat doet de schrijver natuurlijk met opzet, zodat je direct invult dat het er op vrijdag en zaterdag weer anders uitziet. a) Dit is een voorbeeld van een abstract schilderij.  b) Die stroming kwam op na de uitvinding van de film en fotografie. Dat zijn uitvindingen die horen bij het ontstaan van de moderne massasamenleving. Kunstenaars zochten andere manieren om de werkelijkheid vorm te geven. a) Wat heb ik geleerd? → In Europa rond 1900 waren er o.a. politieke spanningen tussen Duitsland en andere landen. Wat zie ik? → Op de prentbriefkaart gaat het over de Duitse vloot. Op dat vlak waren er spanningen tussen Duitsland en Engeland. En dus? → Deze prentbriefkaart is geschikt om politieke spanningen in Europa rond 1900 te laten zien. b) Wat heb ik geleerd? → Modern imperialisme gaat over de race tussen Europese landen om zoveel mogelijk kolonies te veroveren. Wat zie ik? → Op de prentbriefkaart gaat het over de Duitse vloot. Marineschepen zijn nodig om kolonies te veroveren.  En dus? → Deze kaart laat zien dat Duitsland meedoet in de race om kolonies. Tip: Soms moet je de eerste twee stappen van het stappenplan omdraaien. Bij vraag 10a is het logischer om eerst vast te stellen dat de prentbriefkaart over Duitsland gaat. Daarna kun je zeggen welke landen problemen met Duitsland hadden. a) De titel stelt dat het zoet en mooi is om voor het vaderland te sterven. Dat is een uiting van vaderlandsliefde en dus een voorbeeld van nationalisme. b) In werkelijkheid was er niets zoets en moois aan als iemand door een gasaanval overlijdt. De dichter verwoordt zijn afkeer door (twee van de volgende): vertwijfeld krijsen als een dier in nood snotgroene zee kokhalsend snakken naar adem Tip: a) gebruik de informatie die bij een bron staat. De vertaling van de titel van het gedicht helpt je een eind op weg bij onderdeel A. b) bij deze vraag gaat het niet om een interpretatie van de woorden. Houd je dan ook aan de feiten en geef voorbeelden die letterlijk in de tekst staan. Geef niet ineens je eigen opvatting hierover. Als dat moet, staat het wel in de vraag.   a) Nederland was neutraal. b) De boodschap van de tekenaar is dat de minister de kracht / macht van het Nederlandse leger veel groter maakt dan het in werkelijkheid is. Dat zie je aan (twee van de volgende onderdelen): De Nederlandse leeuw die wordt opgeblazen De minister van oorlog die de fietspomp gebruikt De generaal die de minister om kalmte maant (zegt dat hij niet moet overdrijven). Tip: Als je de boodschap van een spotprent moet weergeven, neem dan altijd de volgende stappen:  1. Geef aan waar de tekenaar het niet mee eens is (wat bespot de tekenaar) → hier: de minister maakt de kracht van het Nederlandse leger veel groter dan die in werkelijkheid is. 2. Geef aan op welke manier de tekenaar zijn ongenoegen uitbeeldt (wat tekent hij om te laten zien dat hij het er niet mee eens is) → hier: de opgezwollen leeuw, de fietspomp, de sussende generaal. Algemeen: een tekenaar maakt een spotprent altijd uit verontwaardiging, boosheid, verbazing. Hij of zij is het dus per definitie ergens niet mee eens of vindt iets belachelijk. De boodschap of mening draait om de vraag wàt de tekenaar precies belachelijk vindt, waarover hij boos is.