Feniks 3e ed/LRN-line - Toets Tijdvak 4 - Tijd van steden en staten oefentoetsen & antwoorden

a) Ambacht: Beroep waarbij door handwerk een product wordt gemaakt. b) Burger: inwoner van een stad (in de Middeleeuwen). c) Centralisatie: streven van vorsten om hun land vanuit de hoofdstad te besturen. d) Handwerkgilde: samenwerkingsverband van ambachtslieden met hetzelfde beroep in een stad. e) Jaarmarkt: een afgesproken markt- of handelsperiode in een stad. f) Nijverheid: het produceren van goederen met de hand of eenvoudige gereedschappen. g) Particularisme: een groep mensen die strijden voor het behoud van hun privileges. h) Patriciër: rijke, grond bezittende burger. i) Schepenen: Aangewezen of gekozen bestuurder en rechter van een stad. j) Schisma: een afscheiding binnen de kerk. k) Stadsrechten: een document waarin de voorrechten van een stad en zijn inwoners zijn vastgelegd. l) Stedelingen: inwoners van een stad. m) Uniformering: streven van vorsten om in heel het land dezelfde wetten te laten gelden. 5-6-2-3-1-4Toelichting:5) Het Oosters Schisma ontstaat.6) Willem de Veroveraar verovert Engeland.2) De Eerste Kruistocht vindt plaats. 3) Einde Investituurstrijd.1) Begin Honderdjarige Oorlog.4) Het Groot Privilege wordt ondertekend. Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Het benoemen van de gevolgen van de veranderingen in de landbouw. Bijvoorbeeld: Door betere technieken steeg de productie. 2. Hoe dat leidt tot handel en nijverheid. Bijvoorbeeld: Daardoor waren er minder mensen nodig in de landbouw. Deze mensen konden gaan handelen / andere producten maken. Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Het benoemen van de internationale context. Bijvoorbeeld: In Noord-Frankrijk werd het onveiliger. 2. Hoe dat de groei van Antwerpen en Brugge bevorderde. Bijvoorbeeld: Daardoor voeren schepen direct naar Brugge en Antwerpen om te handelen. Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Hoe staatsvorming een einde maakt aan het feodale systeem. Bijvoorbeeld: Door centralisering wilde de koning de macht van de leenman beperken. 2. Hoe dat blijkt uit de Honderdjarige Oorlog. Bijvoorbeeld: Tijdens de Honderdjarige Oorlog bestrijd de Franse koning de macht van zijn Engelse leenman. Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een uitleg van wat deze burgers vinden. Bijvoorbeeld: Deze burgers verzetten zich tegen de centralisatiepolitiek van de Bourgondische vorsten. 2. Een uitleg waarom dit past bij de manier van besturen van de Vroege Middeleeuwen. Bijvoorbeeld: Dit past bij de Vroege Middeleeuwen omdat er toen ook geen centraal bestuur was. Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een uitleg waardoor de macht van de koning werd bedreigd. Bijvoorbeeld: Doordat de leenmannen hun leen erfelijk wilde maken, dreigde de koning zijn macht kwijt te raken. 2. Een uitleg wat het benoemen van bisschoppen betekende. Bijvoorbeeld: Bisschoppen kregen geen wettige kinderen. Daardoor konden zij hun leen niet erfelijk maken. Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een uitleg van de relatie tussen Oosterse kerk en de Arabische wereld. Bijvoorbeeld: Oprukkende Arabische legers vormden een bedreiging voor de Oosterse kerk. 2. Een uitleg hoe de daardoor de paus zijn aanzien kon vergroten. Bijvoorbeeld: Door de Oosterse kerk militaire bijstand te verlenen, zouden veel Oosterse christenen de paus gaan zien als een sympathiek man. a) Uit het antwoord moet blijken dat de steden geld betaalden voor stadsrechten. b) Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een algemene uitleg waarom stadrechten een bedreiging vormen voor de koning. Bijvoorbeeld: Door het verlenen van stadrechten, stond de koning een deel van zijn macht af. 2. Hoe dit blijkt uit de bron. Enkele voorbeelden: De koning beloofde in de bron: Burgers meer vrijheid. Geen belasting te hebben tegen de wil van de burgers. Burgers invloed op de rechtspraak. Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een uitleg van het begrip Investituurstrijd. Enkele voorbeelden: Tijdens de investituurstrijd streden paus en koning Om wie de hoogste macht had. Om wie de bisschop mocht benoemen. 2. Welke rol de kruistochten hierin spelen. Bijvoorbeeld: Als de koning de oproep van de paus zou volgen, liet hij zien dat de paus de hoogste macht had. Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een keuze. In dit geval: een kruisvaarder. 2. Een uitleg waaruit blijkt dat de kruisvaarder deze bron heeft geschreven. Bijvoorbeeld: Omdat de schrijver de verdedigers van de stad omschrijft als ‘snode vijanden’ die moeten worden ‘gedood’. Bron 1: De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden. Bron 2: De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden. Bron 3: Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.    Let op: volgens het examenprogramma mag je kenmerkende aspecten in je eigen woorden omschrijven. Een letterlijke omschrijving is natuurlijk altijd goed.