Geschiedeniswerkplaats Historisch Overzicht 2e ed - Tijdvak 4 - Tijd van steden en staten oefentoetsen & antwoorden

a) Aanbod: wat iemand wil verkopen. b) Burgerij: alle inwoners van een stad (in de Middeleeuwen). c) Centralisatie: streven van vorsten om hun land vanuit de hoofdstad te besturen. d) Gilde: samenwerkingsverband van ambachtslieden met hetzelfde beroep in een stad. e) Inquisitie: kerkelijke rechtbank. f) Keurvorsten: Duitse hoge edelen en bisschoppen die de koning kiezen. g) Parlement: vergadering van de drie standen. h) Privilege: voorrecht. i) Schepen: Aangewezen of gekozen bestuurder of rechter van een stad. j) Soevereiniteit: hoogste macht. k) Standenmaatschappij: maatschappij waarin de bevolking is verdeeld in standen met eigen rechten. l) Wisselbrief: brief waarmee handelaren kunnen betalen. m) Universiteit: instelling voor wetenschappelijk onderwijs.   5-3-6-1-2-4   Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Het benoemen van een verandering. Bijvoorbeeld: Het werd veiliger in Europa. 2. Hoe dat leidt tot handel en nijverheid. Bijvoorbeeld: Men hoefde niet meer bang te zijn om te worden beroofd.   Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Het benoemen van de internationale context. Bijvoorbeeld: In Noord-Frankrijk werd het onveiliger. 2. Hoe dat de groei van Antwerpen en Brugge bevorderde. Bijvoorbeeld: Daardoor voeren schepen direct naar Brugge en Antwerpen om te handelen.   Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Hoe staatsvorming een einde maakt aan het feodale systeem. Bijvoorbeeld: Door centralisering wilde de koning de macht van de leenman beperken. 2. Hoe dat blijkt uit de Honderdjarige Oorlog. Bijvoorbeeld: Tijdens de Honderdjarige Oorlog bestrijd de Franse koning de macht van zijn Engelse leenman.   Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een uitleg van wat deze burgers vinden. Bijvoorbeeld: Deze burgers verzetten zich tegen de centralisatiepolitiek van de vorst. 2. Een uitleg waarom dit past bij de manier van besturen van de Vroege Middeleeuwen. Bijvoorbeeld: Dit past bij de Vroege Middeleeuwen omdat er toen ook geen centraal bestuur was.   Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een uitleg waardoor de macht van de koning werd bedreigd. Bijvoorbeeld: Doordat de leenmannen hun leen erfelijk wilde maken, dreigde de koning zijn macht kwijt te raken. 2. Een uitleg wat het benoemen van bisschoppen betekende. Bijvoorbeeld: Bisschoppen kregen geen wettige kinderen. Daardoor konden zij hun leen niet erfelijk maken.   Juiste antwoorden gaan in op het feit dat de koning de paus gehoorzaamt en dus de paus erkent als machtigste. Bijvoorbeeld: Als de koning de paus gehoorzaamde, erkende hij dat de paus machtiger was dan de koning.   a) Uit het antwoord moet blijken dat de steden geld betaalden voor stadsrechten. b) Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een algemene uitleg waarom stadrechten een bedreiging vormen voor de koning. Bijvoorbeeld: Door het verlenen van stadrechten, stond de koning een deel van zijn macht af. 2. Hoe dit blijkt uit de bron. Enkele voorbeelden: De koning beloofde in de bron: Burgers meer vrijheid. Geen belasting te hebben tegen de wil van de burgers. Burgers invloed op de rechtspraak.   Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een uitleg van het begrip Investituurstrijd. Enkele voorbeelden: Tijdens de investituurstrijd streden paus en koning Om wie de hoogste macht had. Om wie de bisschop mocht benoemen. 2. Welke rol de kruistochten hierin spelen. Bijvoorbeeld: Als de koning de oproep van de paus zou volgen, liet hij zien dat de paus de hoogste macht had.   Een juist antwoord bestaat uit de volgende elementen: 1. Een keuze. In dit geval: een kruisvaarder. 2. Een uitleg waaruit blijkt dat de kruisvaarder deze bron heeft geschreven. Bijvoorbeeld: Omdat de schrijver de verdedigers van de stad omschrijft als ‘snode vijanden’ die moeten worden ‘gedood’.   Bron 1: De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden. Bron 2: De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden. Bron 3: Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.    Let op: volgens het examenprogramma mag je kenmerkende aspecten in je eigen woorden omschrijven. Een letterlijke omschrijving is natuurlijk altijd goed.