De Wereld Van MAX - Hoofdstuk 2 - Endogene en exogene krachten oefentoetsen & antwoorden

a) Een langerekte diepte in de oceaan, parallel aan de convergente plaatgrens b) Alle verplaatsingen van water over de aarde c) De sterkte van de trillingen bij een aardbeving d) Kegelvormige puinhelling die ontstaat op een plotselinge overgang in reliëf e) Wanneer de zwaardere oceanische plaat, door de dalende convectiestroom, onder de lichtere continentale plaat zakt f) Het uitschuren van een gesteente door water, wind of ijs, met behulp van verweringsmateriaal en het transporteren van verweringsmateriaal g) Het hele gebied dat wordt ontwaterd door een rivier Onder het actualiteitsbeginsel wordt verstaan dat de fysische processen die momenteel op aarde plaatsvinden, in het verleden op dezelfde manier hebben plaatsgevonden. Toelichting: een voorbeeld hiervan is platentektoniek. We kunnen het niet helemaal met zekerheid zeggen, maar we gaan er vanuit dat de processen die ervoor zorgen dat platen vandaag de dag bewegen, hier in een ver verleden ook voor hebben gezorgd.      1. Carboon Moeras steenkool Tropisch klimaat NL 2.Perm steenzout pangea Droog klimaat in NL 3.Kwartair klei, zand en löss stuwwallen Huidig klimaat in NL 4. Precambrium Vulkanisch landschap geen levensvormen De drie manieren waarop platen ten opzichte van elkaar kunnen bewegen zijn:1. Convergent - de platen bewegen naar elkaar toe2. Divergent -  de platen bewegen van elkaar af/uit elkaar3. Transform/Transversaal -  de platen bewegen langs elkaar De zwaarste aardbevingen mag je verwachten bij B, de Pacifische plaat & Filipijnse plaat. Hier bewegen de platen convergent, waardoor er veel koppeling en spanning/druk kan worden opgebouwd. Bij A bewegen de platen divergent, waardoor er nauwelijks druk wordt opgebouwd en bij C bewegen de platen transform/transversaal waardoor er wel druk opgebouwd kan worden, maar minder dan bij B. Daarom vinden we bij B waarschijnlijk de zwaarste aardbevingen. a) Uit je antwoord moet blijken dat er hier sprake is van een breukgebergte. Door convectiestromen vindt er extensie/uitrekking plaats. Hierdoor scheurt de aardkorst en ontstaan er hogere (horsten) en lagere (slenken) delen in het landschap  b) Het gaat om schildvulkanen, omdat het magma door de scheuren/ relatief dunne aardkorst makkelijk kan doorbreken en aan het oppervlakte kan komen. Er vinden effusieve erupties plaats/het magma vloeit rustig uit, waardoor er schildvulkanen ontstaan. a) De rivier heeft door zijn relatief hoge stroomsnelheid gezorgd voor veel erosie. Hiermee heeft de rivier een steeds dieper v-dal uitgesleten (de kloof) en is dus lager in het landschap komen te liggen. b) Het gaat hier om vorstverwering. De hoogteligging duidt er op dat water in kiertjes kan bevriezen, vervolgens uitzet en gesteente kan afbreken. Toelichting: Verwering als gevolg van temperatuurverschillen (krimpen/uitzetten van gesteente) mag ook goed gerekend worden. Biologische verwering is ivm de hoogteligging fout, want op deze hoogte groeien geen bomen meer. Enkel mechanische verwering noemen is fout: het moet een specifieke vorm van verwering zijn.  a) De drie hoofdgroepen zijn: Stollingsgesteenten, Sedimentgesteenten, Metamorfgesteenten,       b) Het gesteente in Krka National Park is kalksteen.  Dit gesteente kan -afhankelijk van je uitleg- onder zowel de chemisch sedimentgesteente, als onder de organogeen sedimentgesteente worden geplaatst. Indien je chemisch sedimentgesteente hebt gekozen, moet het in je uitleg gaan over kalk dat eerst oplost en daarna neerslaat uit water (zoals in kalksteengrotten) Indien je voor organogeen sedimentgesteente hebt gekozen, moet het in je uitleg gaan over het feit dat kalk vooral uit schelpen/skeletjes van zeediertjes (levende organismen) is gevormd. Beide antwoorden zijn goed, zolang het maar correspondeert met de juiste uitleg.   In de bronnen vinden we aanwijzingen voor chemische verwering:Veel vegetatie (plantensoorten) die zuren kunnen afgeven via de wortelsVeel vocht/neerslagToelichting: Uit je antwoord moet blijken dat je snapt dat het hier vooral om chemische verwering gaat. Hoge temperaturen, veel vocht en een combinatie met vegetatie kan dit proces van oplossen versterken. De temperaturen zijn door het jaar heen niet enorm hoog, wel valt er veel neerslag en wordt in de tekst over de Krka veel vegetatie genoemd.  Oorzaak: In de periode okt-nov-dec valt de meeste neerslag, waardoor de rivier meer/extra veel water zal moeten afvoeren dan in de rest van het jaar.Gevolg: De rivier zal krachtiger zijn en dus meer erosieve kracht kennen, waardoor het kalksteen meer zal worden uitgesleten.Toelichting: Er moet een duidelijke oorzaak-gevolgredenatie in je antwoord terug te vinden zijn. Het meest duidelijk is het om je antwoord te formuleren als in de uitwerking. Neerslag en waterafvoer is de oorzaak, de erosieve kracht van de rivier is het gevolg. Uit je antwoord moet blijken dat de monding van de rivier een estuarium is. Bij vloed zal het zoute water verder stroomopwaarts/tot bij Šibenik komen. Bij eb zal de rivier zoet water kunnen afvoeren richting zee. Toelichting: Aan de vorm van de monding kun je herkennen dat het gaat om een estuarium, bovendien staat er bij de introductie van de vraag dat de zeedieren in zowel zoet als zout water kunnen leven. Er moet dus brak water aanwezig zijn, dus is er sprake van een estuarium.