BuiteNLand 3e ed - Hoofdstuk 1 - Wereld: Wereldbeeld oefentoetsen & antwoorden

Koopkracht Levensverwachting % Analfabeten   de Verenigde Staten Rusland / (voormalige) Sovjet Unie / USSR   De prijs van grondstoffen is minder snel gestegen dan de prijs van eindproducten (de afgelopen 50 jaar). De prijs van grondstoffen stijgt en daalt veel sterker dan die van eindproducten.    De verhouding tussen het niet-actieve deel van de bevolking en het actieve deel van de bevolking. (Met niet-actieve deel wordt de niet werkende bevolkingsgroep bedoeld; de leeftijdscategorie 0-15 jaar en boven de 65. Het actieve deel is het werkende deel van de bevolking en is tussen de 15 en 65 jaar oud.)   ‘In arme landen is de verstedelijkingsgraad laag en het verstedelijkingstempo hoog. “   1. Complementariteit (landen moeten elkaar aanvullen) 2. Transporteerbaarheid (goederen moeten tegen een redelijke tijd en binnen een redelijke tijdsduur van A naar B worden vervoerd) 3. (Geen) tussenliggende mogelijkheden.    Dit is een voorbeeld van noodhulp. (Dit vanwege het feit dat de hulp eenmalig wordt geboden naar aanleiding van een gebeurtenis). Regionale ongelijkheid Sociale ongelijkheid   Een voorbeeld van een goed antwoord is: Bij ideale natuurlijke omstandigheden valt er in ieder geval voldoende neerslag en/of er is voldoende aanwezigheid van zoet water. Ook antwoorden die ingaan op vruchtbare bodems, een vlak landschap of een landschap zonder grote hoogteverschillen zijn goed.   Doordat vrouwen in de (semi-)periferie tot 10-20 jaar geleden nog erg veel kinderen kregen, zorgen deze kinderen zullen op hun beurt ook weer voor nageslacht (nieuwe kinderen).  Dit zullen er weliswaar minder zijn dan 10-20 jaar geleden, maar dit zorgt ervoor dat de wereldbevolking op korte termijn nog wel verder stijgt.    Een relatief grote groep van de bevolking bestaat uit mensen tussen de 18 en 25 jaar oud. Deze leeftijdsgroep heeft nog een lang werkzaam leven voor zich wat bijdraagt aan de economische groei van een land.  Als er voor deze leeftijdsgroep niet voldoende banen zijn dan ontstaat grote werkloosheid, wat tot protesten en/of opstanden kan leiden.    a) Fase 1 b) Fase 4 c) Fase 2 d) Fase 3   Toelichting op de fases:  Fase 1 kenmerkt zich door enorm hoge geboorte- en sterftecijfers. Basisbehoeften zoals voldoende schoon drinkwater en gezond voedsel ontbreken, vandaar dat diarree in landen die in fase 1 zitten de meest voorkomende doodsoorzaak is. Fase 2 kenmerkt zich door een dalend sterftecijfer, maar het geboortecijfer blijft hoog. Medicijnen die in de Westerse wereld al jaren aanwezig zijn worden voor landen in fase 2 ineens betaalbaar. Denk hierbij aan AIDS, maar bijvoorbeeld ook aan bijvoorbeeld malaria, knokkelkoorts of andere tropische ziekten.  Fase 3 kenmerkt zich door een dalend geboortecijfer. In landen in fase 3 zijn voorbehoedsmiddelen ruim voorhanden en ook betaalbaar. De gezondheidszorg ontwikkelt zich natuurlijk ook verder, waardoor het sterftecijfer ook licht daalt, maar het meest kenmerkend aan fase 3 van het transitiemodel is een dalend geboortecijfer.  Fase 4 kenmerkt zich door een snel oplopende vergrijzing waardoor het sterftecijfer een klein beetje oploopt. In sommige landen (bv. Japan) is het sterftecijfer zelfs hoger dan het geboortecijfer. Dit heeft niets te maken met een slechte gezondheidszorg, maar simpelweg met het feit dat oudere mensen een hogere kans hebben om te overlijden dan jongere mensen. In landen in fase 4 is de gemiddelde leeftijd vrij hoog en zijn er veel ouderen in de samenleving.  Voorbeelden van juiste overeenkomsten: Beide steden kennen een enorme bevolkingsomvang.  Beide steden hebben een groot voorzieningenniveau.    Voorbeelden van juiste verschillen: Een megastad heeft minimaal 5 miljoen inwoners; een primate city niet per se. Een land kan meerdere megasteden hebben, maar slechts 1 primate city. Een megastad is niet altijd de hoofdstad van een land; een primate city wel.    Transporteerbaarheid, want door de blokkade was het niet meer mogelijk om producten binnen een redelijke tijd van producent naar afzetmarkt te vervoeren.   Je antwoord moet twee van de onderstaande voordelen bevatten: China heeft bijvoorbeeld een stuk lagere loonkosten wat bij de productie van auto’s (= arbeidsintensief) handig is.  Daarnaast is de milieuwetgeving in China een stuk minder streng ten opzichte van de wetgeving in Nederland.  Tenslotte is de arbeidswetgeving in China ook een stuk minder streng ten opzichte van de wetgeving in Nederland. In Nederland geldt bijvoorbeeld een maximaal aantal werkuren per dag; in China niet. Dit zorgt ervoor dat autobedrijven meer werk geleverd kunnen krijgen per dag in China dan in Nederland.   In gebieden waar het klimaat niet vochtig en gematigd qua temperatuur is heeft de bodem het zwaar om te herstellen van (intensief) landbouwgebruik. Een goed uitgewerkt voorbeeld gaat uit van een Afrikaans klimaat, bijvoorbeeld het woestijnklimaat: In het woestijnklimaat is sprake van weinig neerslag en een hoge verdamping. Dit zijn geen omstandigheden waaronder gewassen goed groeien. a) Op korte termijn is de bevolking geholpen met voedselpakketten om de acute hongersnood tegen te gaan. b) Op lange termijn is de bevolking met deze pakketten niet geholpen omdat het geen structurele oplossing voor het probleem (voedseltekort) biedt. Door het zelf laten aanplanten van voedselgewassen wordt de bevolking zelfvoorzienend als het gaat om de voedselvoorziening en zal er op termijn minder vaak of geen voedseltekorten optreden. 1. Uit de bron is af te leiden dat de handen van China (roodkleurig) het Afrikaanse continent ‘leegknijpen’.  2. Aan de onderkant is te zien dat er ook allerlei materiaal ‘uit Afrika’ komt. Dit moeten de grondstoffen voorstellen die China voor eigen gebruik uit Afrika haalt. Tip: Als je dit soort bronvragen lastig vindt is het handig om eerst te kijken naar het begrip in de opgave. Bedenk wat dat te maken heeft met de bron, en kijk hoe de genoemde landen in de bron terugkomen. Hier: een kolonisator is een land dat van een ander land een kolonie maakt, dus het uitbuit voor eigen gewin en de grondstoffen ervan gebruikt. China is, aan de vorm te herkennen, het rode land. Waar kun je aan herkennen dat het als kolonisator optreedt?   Voorbeelden van een goed antwoord: Door het verschaffen van gratis voedsel dalen de prijzen voor de voedselopbrengsten van lokale producenten, waardoor deze kunnen worden weggeconcurreerd.  OF: Gratis voedsel komt vaak in de handen van rebellen, die hiermee hun strijd kunnen financieren waardoor de politieke onrust toeneemt. (1)   Deze strook komt overeen met de Sahelzone. Dit is een zone die erg gevoelig is voor verwoestijning door het droge (steppe)klimaat. In een droog klimaat groeien voedselgewassen slecht en dit verklaart de hongersnoden in dit gebied. Tip: in deze vraag gaat het om het op een juiste manier toepassen van een geografische dimensie; in dit geval de fysisch-geografische dimensie. Een antwoord moet dus altijd te herleiden zijn vanuit deze dimensie. De fysisch-geografisch dimensie gaat over dingen die uit de natuur zijn af te leiden. In dit geval gaat het om klimaat, maar het kan ook gaan om vulkanisme, tektoniek (aardbevingen) of reliëf (hoogteverschillen in het landschap).   A: Democratische Republiek Congo B: Costa Rica C: Kroatië Tip: Landen in de periferie (zoals DR Congo) hebben een bevolkingsgrafiek in de vorm van een piramide. Landen in de semi-periferie (zoals Costa Rica) hebben een bevolkingsgrafiek met een breed middenstuk (20-40 jaar). Landen in het centrum hebben een bredere bovenkant (50-70 jaar).