Tijd voor Geschiedenis - Hoofdstuk 2 - De eerste mensen, het leven in de prehistorie oefentoetsen & antwoorden

a) Nomaden (2) : Mensen die rondtrekken en geen vaste woonplaats hebben. Extra info: daarom hadden ze ook maar weinig bezittingen.b) Ambacht (3): Maken van producten met de hand en eenvoudige gereedschappen. Extra info: b.v.: timmerman, smid, mandenmaker, bakker, pottenbakkerc) Fossiel (4): Een versteend overblijfsel van een plant, dier of mens. Extra info: een fossiel kan ook een afdruk in steen zijn van een levend organisme. zie onderstaande afbeelding                                ‘neuropteris’ fossiele varen. Bron: https://commons.wikimedia.org d) Levenswijze (1) : De manier waarop iemand (of een samenleving als geheel) leeft.e) Niet-schriftelijke bron (1) : Voorbeelden van niet schriftelijke bronnen zijn: werktuigen, botten, beeldhouwwerken, gebouwen, geluidsopnamen enz.f) Arbeidsspecialisatie (3) : Dat er verschillende beroepen en beroepsbeoefenaren zijn: b.v. boeren, verschillende ambachtslieden en handelaren.g) Agrarische samenleving (3): Maatschappijvorm waarin landbouw het middel van bestaan is. Extra info: Landbouw bestaat uit akkerbouw (bijvoorbeeld het verbouwen van graan en groenten) en veeteelt.Tip: Vraag je docent of je voor de toets alleen de omschrijving van de begrippen moet leren of ook de schuingedrukte extra uitleg zoals die in de begrippenlijst staat. a) Middel van bestaan  Extra info: In de prehistorie waren er twee belangrijke middelen van bestaan: de mens begon met jagen en verzamelen en ging vervolgens over op landbouw (= veeteelt en akkerbouw). b) Irrigatielandbouw.  Extra info: kunstmatige bevloeiing van akkers via aangelegde dammen, spaarbekkens, kanaaltjes en sluizen. c) Agrarisch-stedelijke samenleving.    1 – c 2 – a 3 – d 4 – b 5 – e Tip: Had je hier geen goede combinatie? Lees dan de tekst die bij het begrip hoort nog een keer goed door.    Dit is een voorbeeld van een primaire bron want een primaire bron is een bron die uit de tijd zelf komt. Dit ijslijk komt uit zijn eigen tijd.  Tip: gebruik in je antwoord altijd de omschrijving van het bijbehorende begrip om je uitleg duidelijk te verwoorden.      Dit is een secundaire bron want een secundaire bron is een bron die komt van iemand uite een andere tijd. Dit kan je weten omdat de docent verteld dat ze heeft gezien dat deze pijlpunten door mensen in het Archeon werden gemaakt. Tip: gebruik in je antwoord altijd de omschrijving van het bijbehorende begrip om je uitleg duidelijk te verwoorden.      De jagers en verzamelaars leefden in groepjes van ongeveer twintig mensen. Wanneer de groep te groot werd, dan splitst deze zich. Het was namelijk onmogelijk om in een grote groep aan voldoende voedsel te komen. Op een oppervlakte van 1.500 vierkante kilometer (ongeveer de provincie Utrecht) konden maximaal twee groepen overleven.   De granen en het vlees en de melk van de dieren leverden zoveel voedsel op, dat de mensen in het Midden-Oosten niet meer rond hoefden te trekken op zoek naar voedsel. De mensen verruilden hun nomadenbestaan voor wonen op een vaste plek. Ook groeide het aantal mensen door de beschikbaarheid van zoveel voedsel. Daarmee steeg ook het aantal hutten en ontstaan er dorpen. Er was voldoende tijd om de hutten steviger, groter en mooier te maken. Door de grote hoeveelheid voedsel veranderde ook de taakverdeling. Niet iedereen hoefde meer op het land te werken, er was voldoende voedsel voor iedereen. In de dorpen ontstond een voorzichtige arbeidsspecialisatie. Sommige mensen specialiseerden zich in een ambacht en werden mandenmaker, smid of bakker.     Mesopotamië heeft haar naam te danken aan de twee rivieren die het land omsluiten: de Eufraat en de Tigris. Dankzij het zoete water van de rivieren en het warme klimaat groeiden de gewassen volop. Maar dat warme, droge klimaat zorgde er ook voor dat er niet het hele jaar genoeg water voor de akkers was. De boeren verzonnen daar een oplossing voor. Vanaf de rivier groeven de boeren kanaaltjes en sloten naar de akkers. Zo zorgden de boeren ervoor dat de akkers kunstmatig (niet natuurlijk via regen of rivieren) met water bevloeid werden.  Deze vorm van landbouw wordt irrigatielandbouw genoemd. Door de irrigatielandbouw steeg de voedselproductie enorm. Het onderhoud van de irrigatiewerken vroeg om veel samenwerking van de boeren. De dorpen werden groter en groter. Veel mensen vonden werk buiten de akkerbouw of veeteelt. Zo ontstonden tussen de Eufraat en de Tigris rond 6.000 v.Chr. de eerste steden en werd Mesopotamië een agrarisch-stedelijke samenleving.       a) zwart omcirkeld Je ziet hunebedden in de achtergrond. Jagers en verzamelaars hadden geen vaste begraafplaatsen. Je ziet een vrouw van schapenwol een draad spinnen. Jagers en verzamelaars hielden geen schapen. Je ziet een trecht beker en een vrouw die een trechterbeker versiert. De trechtbekercultuur is een kenmerk van de eerste boeren. Je ziet woningen. Jagers en verzamelaars hadden geen vaste verblijfplaats Je ziet (voor de rechter boerderij) een man met een ploeg op zijn schouders lopen. Jagers en verzamelaars hadden geen ploeg omdat ze niet eigen land bewerkten. b) rood omcirkeld  Je ziet een man (en zijn zoon) terugkomen van de jacht. Ze hebben wolven buitgemaakt. Dit toont aan dat de eerste boeren ook nog op jacht gingen om hun voorraad aan te vullen.   Letterlijk betekent homo habilis de ‘handige mens’. De vroegste mensensoort die zo’n 2,5 miljoen jaar geleden leefden maakten gebruik van eenvoudige werktuigen.  In deze bron zie je dat terug omdat deze mensen op  simpele wijze een pijlpunt vormen/verharden boven een vuurtje.    Om ruzies tussen mensen te voorkomen, werden steeds meer zaken opgeschreven. De mensen krasten tekens in een plak klei om de graanvoorraad te tellen of om korte boodschappen door te geven. Vanuit die tekens ontwikkelde zich het schrift. Uit schriftelijke bronnen weten we veel meer over het leven van mensen in het verleden dan alleen uit materiële bronnen. Een nieuwe periode in de geschiedenis brak aan. Daarom eindigt, met de uitvinding van het schrift, rond 3.000 v.Chr., de prehistorie.   a) De andere naam die aan de cultuur van de hunebedbouwers wordt gegeven is de trechterbekercultuur. Tip: herhaal bij open vragen zoveel mogelijk eerst een gedeelte van de vraag in je antwoord. b) Deze boeren maakten hun aardewerk in de vorm van een trechterbeker . . Tip: Vind je het lastig om bandkeramiekers en trechterbekervolk uit elkaar te houden? Bedenk een ezelsbruggetje. Bijvoorbeeld: De B van bandkeramiekers komt in het alfabet voor de T van trechterbekervolk….. dus zij waren eerder in Nederland.