Feniks 3e ed/LRN-line - Hoofdstuk 3 - De Eerste Wereldoorlog oefentoetsen & antwoorden

Noem drie van deze vier Kenmerkende aspecten: Het voeren van twee wereldoorlogen  De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, socialisme en nationalisme. Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.   a) centralen (§1) = In de Eerste Wereldoorlog de benaming voor de landen die aan de zijde van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije vochten. b) genocide (§4) = volkenmoord c) zelfbeschikkingsrecht (§5) = Recht van een volk om een onafhankelijke staat te hebben en zichzelf te besturen. d) loopgravenoorlog (§3) = oorlog waarin soldaten greppels graven en daarin bescherming zoeken tegen de vijand. e) propaganda (§3) = Reclame voor een idee of politieke opvatting. f) Verdrag van Versailles (§5) = de belangrijkste vredesovereenkomst na afloop van de Eerste Wereldoorlog, gesloten in 1919. g) Mobiliseren (§2) = Het leger gereed maken voor oorlog.   a) Zorg dat je de dikgedrukte aspecten in je antwoord hebt opgenomen. Wraakgevoel van Frankrijk nadat hen Elzas-Lotharingen was afgenomen door Duitsland. Dit was een belangrijke stad wegens mijnbouw en industrie. Ook moesten zij na deze nederlaag een groot geldbedrag betalen en dus wilden ze wraak op Duitsland. Nationalisme nam toe onder volken. Waar voorheen sprake was van veelvolkerenstaten nam verlangen naar zelfstandigheid en een eigen land toe bij Oostenrijk-Hongarije en het Turkse Rijk. Nationalisme = trots zijn op je vaderland Imperialisme nam toe. Duitsland was rond 1900 een Europese macht geworden met een sterke industrie, maar wilde net als andere Europese staten ook koloniale mogendheden. Die waren weer bang dat Duitsland, door zijn sterke industriële positie, hun koloniën af zou pakken. Imperialisme = uitbreiden van je eigen rijk Militarisme nam toe. Er kwam een wapenwedloop. Mensen/landen gingen steeds meer en betere wapens maken en de verontrusting over en weer nam steeds meer toe. Militarisme = enthousiasme voor alles wat te maken heeft met het leger (en dus wapens). b) De moord op de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije, Franz Ferdinand.   Driebond: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië. Triple Entente: Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland.   De Grote Oorlog   a) Duitse onderzeeboten hadden Amerikaanse schepen getorpedeerd uit angst voor het leveren van wapens aan de geallieerden. Amerikaanse bankiers waren vang dat GB en FR de leningen niet meer terug zouden kunnen betalen als de oorlog nog lang zou duren. De bankiers drongen aan op een oorlog. b) 1917   1 gebieden inleveren (zo`n 10% van het Duitse grondgebied) 2 alle schade betalen via herstelbetalingen 3 Duitsland mocht maximaal 100.000 soldaten hebben en geen zware wapens Gebieden in Afrika en het Midden-Oosten die werden bestuurd vanuit Europese landen als Groot-Brittannië, Frankrijk, Italië en Spanje namens de Volkenbond. Bij gebeurtenis 1 hoort periode a (= 1914-1916).  Bij gebeurtenis 2 hoort periode c (= 1918-1920).  Bij gebeurtenis 3 hoort periode a (= 1914-1916).  Bij gebeurtenis 4 hoort periode b (= 1916-1918).  Bij gebeurtenis 5 hoort periode a (= 1914-1916) Bij de Centralen hoorden 3, 4 en 6.  Bij de Geallieerden hoorden 1, 2 en 5.  Zij waren niet-islamitisch > christen  De Duitsers werden verrast door de snelheid van de Russen en de Fransen en moesten zich ingraven omdat beide partijen elkaar zo lang en hevig beschoten. Ook hun tegenstanders moesten dit doen. Een oorlog die dus om snelheid moest draaien werd een oorlog vanuit loopgraven.   De oorlog had niet alleen te maken met daar waar de strijd was, maar het had impact op alle burgers. Vrouwen produceerden wapens, mannen vochten aan het front. Er was minder voedsel omdat de oorlog handel moeilijk maakte > tekorten.   Politieke problemen:  1) Duitsland was niet gewend aan een democratie (voorheen nam de keizer de besluiten)  2) de regering was niet stabiel, er waren veel rellen en opstanden  3) veel mensen waren ontevreden over het Verdrag van Versailles dat de regering had ondertekend. Economische problemeem:  Duitsland moest herstelbetalingen doen, waardoor het de eigen economie niet kom opbouwen.    a) Nederland was cruciaal met de doorvoer van goederen richting Duitsland. b) Via de haven van Rotterdam konden de goederen die bestemd waren voor Duitsland via de Nieuwe Waterweg en de Rijn rechtstreeks naar Duitsland/het Ruhrgebied worden vervoerd.  Duitsland had Frankrijk binnen 6 weken moeten veroveren/verslaan, maar door de loopgraven kwam de oorlog muurvast te zitten.  Rusland moest zich nu bezighouden met de onrust in eigen land. Daarbij gingen veel Russische soldaten terug naar huis. Voor 1870: veelvolkerenstaat – verschillende koningen  Vanaf 1871-1918: eenheidsstaat – keizer (Wilhelm I) Vanaf 1919: Republiek met sociaaldemocratische regering   Voorbeeld van een juist antwoord is (één van de volgende):  Censuur werd toegepast om te voorkomen dat: Militaire geheimen verraden werden.  Mensen thuis de moed zouden laten zakken(als er bericht werd over nederlagen / grote aantallen slachtoffers / gruwelijke voorvallen). Er kritiek zou komen op (de manier waarop) de oorlog (gevoerd werd) a) Duitsland lag tussen Frankrijk en Rusland in, zoals je op het kaartje ziet in de bron, ze waren bang dat ze een tweefrontenoorlog moesten voeren.  b) In zes weken tijd moest Duitsland Frankrijk verslaan, want zes weken had het Russische leger nodig om hun legers naar de grens van hun enorme land te brengen. Omdat de Frans-Duitse grens te zwaar verdedigd was, was het plan om Frankrijk via het Noorden aan te vallen, via het neutrale Nederlands, Luxemburg en België. c)  Noem twee van de volgende aspecten die anders liepen in de uitvoering dan voorheen was gepland: Het zuidoosten van Nederland werd niet aangevallen. De opmars door België moest heel snel gaan, maar dat was niet zo door het gebrek aan goede communicatie (kwetsbare telefoonlijnen). Het verliep in België veel heftiger dan gepland, omdat de Duitsers woedend waren over de tegenslagen. Ze pleegden terreurdaden.     Nationalisme. Toelichting: De naam van de man is Gavrilo Princip die met de moord op aartshertog Franz Ferdinand de Eerste Wereldoorlog in gang zette. In 1908 had Oostenrijk-Hongarije de regio Bosnië-Herzegovina geannexeerd, waar veel Serviërs woonden. Dat had geleid tot onrust in buurland Servië en allerlei groeperingen beraamden acties, met het uiteindelijke doel een Groot-Servisch Rijk te stichten. Op 28 juni 1914 bracht de Oostenrijks-Hongaarse aartshertog en troonopvolger Frans Ferdinand een bezoek aan Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië-Herzegovina. Tijdens een rijtoer nam de auto waarin hij reed een verkeerde afslag en belandde juist waar Gustav Prinzip stond. Princip was een Servische actievoerder die met enkele anderen een aanslag had voorbereid. Met twee schoten vermoordde hij de aartshertog en diens echtgenote. Voorbeeld van een juist antwoord is:  De soldaat hoort bij de Centralen, want de Amerikanen worden beschreven als de vijand.  Het verhaal van de soldaat gaat over 1918, omdat de Amerikanen vanaf 1917 deel gingen nemen aan de oorlog/gevechten. Uit het antwoord moet blijken dat deze prent de neutraliteit van Nederland in gevaar zou kunnen brengen / het zou lijken alsof Nederland partij had gekozen tegen Duitsland/vóór Frankrijk. Uit het antwoord moet blijken dat vrouwen tijdens de Eerste Wereldoorlog hadden laten zien dat zij net zo geschikt waren als mannen voor zogenaamde ‘mannenberoepen’ / dat zij het werk van mannen met succes hadden overgenomen. Toelichting: Dat vrouwen het werk overnamen (in o.a de wapenfabrieken) is een voorbeeld van ‘totale oorlog’ het hele land en alle middelen/mensen worden ingezet om de oorlog te winnen. Doordat vrouwen in de Eerste Wereldoorlog lieten zien dat ze niet ondergeschikt waren aan mannen zou meewerken aan het kiesrecht voor vrouwen. De Franse premier (Clemenceau), de Amerikaanse president (WIlson) en de Britse premier (Lloyd George). Zij waren de overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog en ze zijn hier samen voor de Vredes Conferentie in Parijs.