BuiteNLand 4e ed - Hoofdstuk 3 - Water oefentoetsen & antwoorden

Bij de korte waterkringloop komt het verdampte water weer direct in de zee terecht waaruit het verdampte. Bij de lange waterkringloop wordt waterdamp meegenomen door de wind, en zal het boven land uitregenen of sneeuwen en via rivieren of grondwater terugstromen richting de zee. Infiltratie. a) Irrigatie / irrigeren. b) Druppelirrigatie. Bij een fysiek watertekort is er daadwerkelijk geen water beschikbaar/droogte. Er is dus te weinig water om aan de behoefte van de bevolking te voldoen. Bij een economisch watertekort is er in principe wel water aanwezig, maar is er te weinig geïnvesteerd om het water ook bij de mensen te krijgen (bijvoorbeeld geen waterleidingen of pompen). Twee van de volgende: Zandsuppletie (zoals de Zandmotor). Dynamisch kustbeheer: Bij een brede duinenrij de natuur haar gang laten gaan. De Waddenzee zal beschermd blijven doordat het een getijdenlandschap is, waar bij een stijgende zeespiegel ook meer sediment (zand/klei) afgezet zal worden en zodoende blijft het evenwicht bewaard.   Toelichting: bij zandsuppletie spuiten ze zand op het strand (afkomstig van de bodem van de Noordzee). De zandmotor is een grote zandvlakte die voor de kust is aangelegd. Dit zand wordt door zeestromen netjes verdeeld langs de kust en helpt daardoor mee bij het onderhouden van de duinen. Een retentiegebied is een gebied waar bij hoog water tijdelijk water wordt opgeslagen om de rivierwaterstand stroomafwaarts te verlagen. Als het water uit de zee verdampt (opstijgt), zullen alleen de waterdeeltjes opstijgen. Het zout blijft achter in de zee. Daarom blijft de zee zout, maar is het water /waterdamp in de lucht zoet, en de uiteindelijke wolken en regen dus ook zoet. Hij woont in buitendijks gebied.  Toelichting: Binnendijks gebied is al het gebied dat beschermd wordt door dijken en duinen. Dit gebied zou in principe dus niet mogen overstromen. De rivieren en de zee/strand zijn buitendijks gebied, want ze liggen buiten onze dijken. Een eilandje midden in een rivier wordt niet beschermd en is dus ook buitendijks gebied.   Water kan vloeibaar zijn, maar ook gasvormig (zoals waterdamp) of in vaste vorm (zoals ijs/gletsjers). De vloeibare vorm van water die je met het blote oog kunt zien noemen we oppervlaktewater. De vloeibare vorm die we niet direct kunnen zien noemen we grondwater. Van al het zoet water kunnen we overigens maar 1% echt gebruiken, omdat 69% zit opgeslagen in gletsjers/ijskappen en 30% zit opgeslagen in diep grondwater. Zie onderstaande tabel voor de mogelijke antwoorden. Zorg dat je er twee hebt bij natuurlijk en twee bij menselijk. Gebieden met natuurlijk overstromingsrisico Uitleg: Rivier- en kustvlakten Door de lage ligging kan er makkelijk (zee/rivier)water binnenstromen. Aan de voet van een berg (met rotsige ondergrond) Na hevige regenval stroomt al het regenwater de berg af en kan onder aan de berg ook niet de grond in trekken vanwege de rotsige bodem. Waar afsmelten sneeuw samenvalt met heftige regenval Dan krijg je een enorme piekafvoer van zowel smelt- als regenwater. Gebieden met tropische orkanen De hevige storm stuwt/blaast zeewater het land binnen. Gebieden met door mensen veroorzaakt overstromingsrisico Uitleg: Gebied met stroomopwaarts ontbossing Bij hevige regenval is er geen bos meer dat het water een tijdje als een spons vasthoudt. Daardoor stroomt het water meteen af naar de rivier. Gebieden die door stedelijke bebouwing verstenen. Het regenwater kan de grond niet meer intrekken, maar zal via de stenen direct naar de rivier stromen, met als gevaar een hoge snelle piekafvoer. Gebieden met bodemdaling  Door het oppompen van grondwater zakt de bodem omlaag, met daarbij meer kans dat de lager gelegen bodem overstroomt. 2 van de volgende: Zwaardere orkanen/stormen 🡪 die brengen regen op/naar het land. Zeespiegelstijging 🡪 waardoor de kust wordt bedreigd/overstroomt. Meer regen in korte tijd 🡪 deze heftige regen (hoge intensiteit) kan het riool niet aan, waardoor straten misschien overstromen. Een aquifer (= waterhoudende laag diep in de ondergrond). a) Vernieuwbaar water / vernieuwbare (water)voorraad. b) Een positieve waterbalans. c) Zorgen dat het water schoon blijft (vervuiling tegengaan). a) In West-Nederland (ook wel Laag-Nederland genoemd). b) Het land in West-Nederland ligt grotendeels onder zeeniveau. Men wilde daar toch kunnen wonen. Daarom werd besloten meertjes droog te pompen. Hiervoor was een ringdijk nodig en een poldergemaal (die het water uit het meer weg pompt, in de boezem en uiteindelijk in de rivier/zee). Zodra al het water weg was gepompt, was er nieuw land ontstaan om te wonen of voor landbouw. c) Flevoland. Uiterwaard. Toelichting: De uiterwaard mag overstromen in de winter bij een piekafvoer van de rivier. Vandaar dat er in de uiterwaard ook zo min mogelijk gebouwd worden (want het kan/mag overstromen). In de zomer wordt de uiterwaard vaak gebruikt om vee te laten grazen, voor recreatie of bijvoorbeeld toerisme (mini-camping). Vóórdat huizen waren aangesloten werd afvalwater uit huizen (inclusief voedselresten en menselijke uitwerpselen) gewoon geloosd in de grachten. Hierdoor konden zich snel ziektes in het vuile water ontwikkelen en werd drinkwater al snel onveilig 🡪 met zieke en stervenden mensen als gevolg. - Drinkwater raakt vervuild; - Oogsten mislukken; - Ziekten breken uit; - Vervoer over de weg wordt lastig. (3 van deze 4 noemen) a) Door het bouwen van een stuwdam kan je water tegenhouden/opvangen. Hierdoor heb je een grote watervoorraad (het stuwmeer) dat je kan gebruiken voor bijvoorbeeld: Akkerbouw/landbouw/veeteelt; Drinkwatervoorziening; Water voor de industrie; Het opwekken van stroom (met waterkrachtcentrales). b) Egypte zal hier niet blij mee zijn. c) Omdat Egypte in de benedenloop van de rivier de Nijl ligt. Oftewel, het water komt éérst door Sudan en daarna pas door Egypte. Als Sudan een stuwdam bouwt, zal veel water tegen gehouden worden en krijgt Egypte dus minder water. a) Een nevengeul. b) ‘Vasthouden’.   Toelichting op ‘b’: parkjes/weilanden in plaats van stenen pleintjes zorgt er voor dat water wordt vastgehouden in de grond. Het regenwater kan nu namelijk de grond in zakken in plaats van over de stenen meteen afstromen richting de rivier. Hierdoor wordt een snelle en hoge piekafvoer in de rivier voorkomen. - Zeepolders: Dit zijn polders ontstaan door indijking van vroegere kwelders. Je vindt ze vooral aan de kust van Zeeland, Friesland en Groningen. - Veenpolders: Dit zijn laagveengebieden die vanaf de tiende eeuw zijn ontgonnen door er sloten in te graven, waardoor het inklinkt, dus lager komt te liggen - Droogmakerijen: Deze polders zijn ontstaan doordat vroeger plassen zijn drooggemalen. Zo ontstonden bekende droogmakerijen als de Haarlemmermeer en de Beemster. - IJsselmeerpolders: In de twintigste eeuw zijn grote stukken van de vroegere Zuiderzee drooggemalen, de IJsselmeerpolders. Stelling 1 is onjuist. Als het water bijvoorbeeld meteen de grond in trekt of meteen afstroomt, wordt er weinig water opgevangen. Als het vervolgens een tijd later even droog is, kan er al een tekort ontstaan. Stelling 2 is juist (via rivieren kan er alsnog genoeg water het gebied instromen bijvoorbeeld). a) Organisiche vervuiling, chemische vervuiling en thermische vervuiling. b) Chemische vervuiling. c) Organische vervuiling.