KERN Nederlands 1e ed - Onderdeel Taalverzorging - Les 5-6, 2-21, 35-36 en 45 oefentoetsen & antwoorden

Een stijlfiguur is een ‘vaste vorm’ om iets onder woorden te brengen, met de bedoeling nog meer nadruk te leggen op wat je wilt zeggen. Zoals kruiden het eten op smaak brengen, zo brengen stijlfiguren een tekst op smaak.   Beeldspraak is een vorm van taalgebruik waarin met een ‘beeld’ op een figuurlijke manier omschreven wordt wat iemand letterlijk bedoelt. Beeldspraak kan de tekst zo krachtiger, mooier, opvallender, leuker en unieker maken. In de zin “Uw hoest verdwijnt als sneeuw voor de zon” wilt de schrijver duidelijk maken dat ze hoest snel zal verdwijnen. De beeldspraak is “als sneeuw voor de zon”, waarbij het beeld van smeltende sneeuw door de warme zon gebruikt wordt om het verdwijnen duidelijk te maken.  Uitdrukking is de overkoepelende term voor alle vaste woordcombinaties met een figuurlijke betekenis. Spreekwoorden, zegswijzen en gezegden vallen hier dus onder. Spreekwoorden zijn korte uitspraken die een bepaalde wijsheid uitdrukken om raad of advies te geven. Dat is anders dan zegswijzen, waarbij het puur gaat om de beeldende omschrijving en niet om raad of advies. Gezegden vallen onder zegswijzen, met het verschil dat gezegden slechts een woordgroep zijn en geen werkwoord bevatten.   Anagram: een woord dat gevormd is uit de letters van een ander woord. Alleen de volgorde van de letters is gewijzigd. Neologisme: een nieuw woord. Palindroom: een woord dat je van links naar rechts kunt lezen of van rechts naar links. Het kan ook een zin zijn.   Nee, de spellingscontrole van Word is niet volledig betrouwbaar. Het is een handig hulpmiddel en veel fouten kun je hiermee uit de tekst halen. Maar er zijn ook een aantal dingen die Word niet kan. Daarom zul je altijd goed op moeten blijven letten en de tekst zelf goed door moeten lezen. Reclamemakers hopen klanten aan zich te binden door te spelen met bepaalde gevoelens. Humor in een reclame zorgt er bijvoorbeeld voor dat consumenten een positief gevoel bij een product of dienst oproepen. Omgekeerd is natuurlijk ook het geval. Stijlfiguren zijn hierbij een nuttig hulpmiddel om de boodschap beter, duidelijker of ‘met meer smaak’ over te brengen.   Zwarte zaterdag is een uitdrukking om extreme drukte in het autoverkeer aan te duiden als het gevolg van een massale vakantie-uittocht. Hier is gekozen om de zaterdag met een kleur uit te drukken, in dit geval zwart. Aan deze kleur wordt vaak een negatieve betekenis gegeven: donker, pessimistisch, rampzalig. Door deze kleur wordt de bewuste zaterdag in een negatief daglicht gezet, in de hoop reizigers te waarschuwen en af te schrikken. Een extra reden waarom gekozen is voor zwart, is de rijm die dit oplevert in combinatie met zaterdag. Zwarte zaterdag is namelijk een alliteratie (beginrijm).   a) Zegswijze: formulering kan veranderd worden en er zit een werkwoord in.b) Spreekwoord: het is een vaste vorm en de zin kan niet veranderd worden. c) Gezegde: het is een vaste woordgroep zonder werkwoord d) Gezegde: het is een vaste woordgroep zonder werkwoord e) Zegswijze: formulering kan veranderd worden en er zit een werkwoord in. f) Zegswijze: formulering kan veranderd worden en er zit een werkwoord in. g) Gezegde: het is een vaste woordgroep zonder werkwoord. h) Spreekwoord: het is een vaste vorm en de zin kan niet veranderd worden. i) Spreekwoord: het is een vaste vorm en de zin kan niet veranderd worden.   Je beheerst een taal pas écht, als je ermee kunt spelen, als je in staat bent om creatief om te gaan met letters en woorden. De genoemde rappers doen dat in hun liedjes en raps. Dus ja, zij zijn goede beheersers van de Nederlandse taal.   Word maakt gebruik van een grote standaard woordenlijst en controleert op de spelling van woorden die in die lijst staan. Neologismen zijn echter nieuwe worden waarvan de kans groot is dat deze nog niet in de woordenlijst zijn opgenomen. Hetzelfde geldt voor sommige namen. Wanneer jij zeker weet dat een woord goed gespeld is, kun je dit zelf toevoegen aan de woordenlijst van Word. Een volgende keer zal het woord dan wel worden herkend en dus ook worden goedgerekend. a) Eufemisme. Op verzachtende wijze wordt gezegd dat opa dood is. b) Understatement. Een paar foutjes geeft op spottende wijze aan dat het proefwerk gewoon slecht gemaakt is. c) Litotes. Door schijnbaar te ontkennen dat het een verkeerd plan is, wordt verduidelijkt dat het een goed plan is. d) Paradox. Weinig en te veel is een schijnbare tegenstelling, want het is wel degelijk mogelijk dat een kleine hoeveelheid alcohol al voor problemen zorgt. e) Antithese. Grootste en kleintjes worden als tegenstelling ingezet zodat de combinatie hier meer opvalt. f) Ironie. Het meisje is verlegen en zegt dus weinig, dus de leraar zegt op overdreven wijze het tegenovergestelde van wat hij bedoelt. g) Retorische vraag. Dit wordt als waarschuwing of berisping gezegd tegen iemand die iets verkeerds doet of zegt. h) Repetitio. Zeuren wordt hier twee keer herhaald.   a) Abstractum pro concreto (metonymia) b) Synesthesie (metafora) c) Eponiem (metonymia) d) Vergelijking (metafora) e) Personificatie (metafora) f) Pars pro toto (metonymia) g) Metalepsis (metonymia)   a) Overstag gaan. Dit betekent toegeven. Dit is een gezegde afkomstig uit de zeevaart. b) Als het kalf verdronken is, dempt men de put. Dit betekent dat men pas maatregelen treft, ná het ongeluk. Dit is een spreekwoord afkomstig uit het boerenbedrijf. c) Niets nieuws onder de zon. Dit betekent dat het allemaal al eens eerder is gebeurd. Dit is een gezegde afkomstig uit de Bijbel. d) Een klap van de molen gehad hebben. Dit betekent gek zijn. Dit is een zegswijze afkomstig uit het boerenbedrijf.   a) nou. Dit is een ambigram, een woord dat op meer manieren gelezen kan worden, in dit geval op zijn kop. b) De mooie zeeman nam Anna mee, zei oom Ed. Dit is een palindroom, een woord (of zin) dat je van links naar rechts en van rechts naar links kunt lezen. c) webcam. Dit is een portmanteau, een nieuw woord dat is ontstaan uit de delen van bestaande woorden (website+camera=webcam). d) De Franse stad Lyon heeft als slogan: Only Lyon. Dit is een anagram aangezien beide woorden (only, Lyon) uit dezelfde letters bestaan, maar in een andere volgorde. e) Ha Jaap, draaft daar Jans paard? Dit is een lipogram. Behalve de A worden er bewust geen andere klinkers gebruikt in deze zin. f) Sexy qua lijf, doch bang voor ‘t zwempak. Dit is een pangram. Alle letters van het alfabet komen in deze zin voor.   a) ovulatie = ovatie. De operazangeres kreeg een staande ovatie. b) functioneren = fungeren. Ik wil vandaag wel als voorzitter fungeren. c) geding = gedrang. Onze belangen komen door deze rare fratsen ernstig in het gedrang. d) geraamd = beraamd. De regering had een geheim plan beraamd. e) gefusilleerd = gefuseerd. Ons bedrijf is met een Amerikaans bedrijf gefuseerd.