Nectar 5e ed/ FLEX - Hoofdstuk 14 - Duurzaamheid oefentoetsen & antwoorden

Dingen die je nodig hebt om in leven te blijven, zoals voedsel, water, kleding en onderdak. 1) Gebruik van energie 2) Gebruik van voedsel en water 3) Gebruik van grondstoffen 4) Produceren van afval 1) Akkerbouwers: Voedingsgewassen zoals aardappelen, graan en mais.2) Tuinbouwers: Fruit en groente.3) Veehouders: Veeteelt, dieren houden voor vlees, melk, eieren of wol. Vermesting; bij overbemesting komen er teveel mineralen in de grond, die naar beneden zakken en in het grondwater terecht komen. Via het grondwater komen de overtollige mineralen in natuurgebieden en oppervlaktewater terecht.  Groente-, fruit- en tuinafval. Dit kan je verwerken tot compost. UitstootKoolstofdioxide, zwaveldioxide, stikstofoxide.Fijnstof, smog en verzuring (zure neerslag). Een plek waar organisme leven waar de omstandigheden gunstig zijn om te overleven. Dit betekent dat het water gezuiverd wordt met behulp van bacteriën. De bacteriën zetten het afval om in koolstofdioxide en mineralen.  Het gemiddelde weer over een langere periode in een bepaald gebied.  Dit zijn organisme die eerst niet in een gebied voorkomen, maar door verandering van klimaat daar opeens wel kunnen overleven.  Benoem de volgende drie manieren:Ze gebruiken alleen dierlijke mest of compost in plaats van kunstmest.Ze gebruiken geen chemische gewasbestrijdingsmiddelen, maar werken met de hand of gebruiken biologische plaagbestrijders. Ze houden rekening met het welzijn van hun vee. Een katalysator zorgt ervoor dat de schadelijke uitlaatgassen veranderen in minder schadelijke gassen.  Mogelijke uitwerking: zie afbeelding hieronder.De volgende punten moeten per kopje, zijn beschreven;Producenten, groene planten, fotosynthese, glucose, energierijke stoffenConsumenten, dieren & mensen, energierijke stoffen, verbrandingAfvaleters, bodemdieren, resten, natuurlijk afvalReducenten, bacteriën & schimmels, omzetten mineralenMineralen, opnemen planten Let op: Alle pijlen moeten in de goede richting staan! Daarnaast moeten de drie binnenste pijlen ook getekend zijn. Mogelijke antwoorden zijn;Voordelen: Planten groeien sneller, mest dat door dieren wordt geproduceerd wordt hergebruikt waardoor er een gesloten kringloop ontstaat, kunstmest kan bijgehouden worden met mineralenboekhouding.Nadelen: Overbemesting wat zorgt voor; waterbloei, verzuring, ammoniak in de bodem (planten gaan dood omdat wortels verzuren), ammoniak in de lucht (zure regen). Selectie/veredeling1) In Nederland komt veel mais voor, wat in grote monoculturen wordt verbouwd. Hierdoor is er voldoende voedsel voor de kever aanwezig. 2) In Nederland zijn er maar weinig natuurlijke vijanden van de kever, waardoor de kever veel kan voortplanten.  Overeenkomst: Beide wordt het “afval” van mensen nuttig gebruikt voor andere mensen.Verschil: Recycling is als de grondstoffen van afval worden gebruikt voor een nieuw product (zoals glas, blik, papier en plastic. Hergebruik is als spullen opnieuw gebruikt worden door andere mensen, vaak wordt dit tweedehands spullen genoemd.   Oorzaak: Door het verbranden van fossiele brandstoffen komt er meer CO2 in de lucht dan dat planten op kunnen nemen. Hierdoor komt er meer CO2 in de atmosfeer. Gevolg: Er kan minder warmte weg naar de ruimte en er wordt meer warmte vastgehouden op de aarde. Hierdoor warmt de aarde te veel op.  Mogelijke antwoorden zijn;De Zeespiegel stijgt: Het smelten van landijs en gletsjers zorgt ervoor dat het waterpeil in zeeën en rivieren stijgt. Hierdoor kunnen landen onder water komen te liggen.Klimaatzones veranderen: Alle klimaatzones worden warmer. In de zuidelijke klimaatzones kan dit verwoestijning veroorzaken. Oogsten mislukken, er is te weinig drinkwater en de bodem droogt uit.Extreem weer: Er ontstaan extremere weersomstandigheden zoals overstromingen veroorzaakt door hevige regenval, stormen of langdurige droogte. Hogere temperaturen zorgen voor meer verdamping en dus voor meer neerslag, soms als stormen en orkanen.De natuur verandert: Natuur zal verdwijnen, omdat zij zich niet snel genoeg aan kunnen passen aan de veranderde leefomstandigheden. Omdat niet alle soorten zullen evolueren of zich aanpassen, hebben andere soorten hier ook last van. Ook kan het leiden tot ziekte en plagen.  BacteriënDe mest hoeft niet over het land uitgestrooid te worden, waardoor er geen overbemesting ontstaat.  WaterbloeiDoor de algen kan er minder licht het water doordringen. Hierdoor hebben de waterplanten op de bodem minder/geen fotosynthese. Als er geen fotosynthese is kan de plant geen glucose aanmaken. De glucose heeft de plant nodig voor de verbranding, om te leven en te groeien. De plant zal dus niet groeien en uiteindelijk sterven.  Het gif bij de gieren hoopt zich in het lichaam op van diclofenac, bij runderen geen is er geen gifophoping. Daarnaast hebben runderen een enzym dat diclofenac afbreekt en de (Bengaalse) gieren hebben geen leverenzymen die diclofenac afbreken.LET OP: Het antwoord moet zowel de uitleg van gifophoping als afbraak hebben om de vraag volledig te beantwoorden. Voor een gier is de dodelijke hoeveelheid diclofenac gemiddeld 5 x 8 mg = 40 mg.Dit krijgt een gier binnen door het eten van 40 x 1 kg x 2 = 80 kg kadaver vlees dat gemiddeld 12 uur oud is.LET OP: eerst moet de dodelijke hoeveelheid van de gier berekend worden. Deze informatie staat in de tekst. Daarna moet je berekenen hoeveel kadaver vlees van gemiddeld 12 uur oud gegeten moet worden (staat in de vraag). In de tekst staat dat na 12 uur, de hoeveelheid diclofenac gehalveerd is. Dit betekent dat je dus dat je de berekening keer 2 moet doen.  Curve P hoort bij de Blauwe reiger (Q hoort bij de Zilverreiger, omdat de Zilverreiger over het algemeen meer zuidelijker voorkomt en dus hogere temperaturen gewend is) Nee, de ligging van de tolerantiecurven verandert (op korte termijn). Hier zou jaren overheen moeten gaan, door middel van aanpassingen en natuurlijke selectie.De curve, zoals hierboven uitgelegd, verandert niet. De optimumtemperatuur voor de vogels verandert niet omdat de vogels zelf niet zijn veranderd. Leertip: Om deze vragen te kunnen beantwoorden moet je de begrippen tolerantiegrenzen, tolerantiegebied en optimum grafiek beheersen. Daarnaast moet je grafieken kunnen aflezen en deze informatie gebruiken bij het oplossen van de vragen. Omdat er veel tekst is, is het verstandig om de belangrijke stukken te onderstrepen of te markeren met een markeerstift. In het geval van de vraag hierboven is het dus verstandig om de informatie van de Kleine zilverreiger in de tekst op te zoeken. Het organisch afval (door de reducenten) wordt omgezet in mineralen voor de algen, die daardoor sneller groeien.  Hierdoor is er meer voedsel voor de zagers, en dus voor tong, die weer gebruikt zal worden voor de menselijke consumptie. Voorbeelden van een juist argument:− Hierdoor verhoog je de druk op de wilde visstand niet.− Het voer hoeft niet bewerkt te worden, dus geen productiekosten.− Het voer hoeft niet vervoert te worden, dus geen transport kosten.