Nectar 5e ed/ FLEX - Hoofdstuk 8 - Je lichaam werkt oefentoetsen & antwoorden

Een onderdeel van een cel met een bepaalde functie. 1= glucose,  2 = zuurstof, 3 = water, 4 = koolstofdioxideToelichting: Belangrijk is dat glucose en zuurstof aan de linkerkant van het = teken staan, en koolstofdioxide en water  aan de rechterkant van de =. De volgorde waarin je het opschrijft maakt verder niet uit.  Verteringsstelsel = Maakt het voedsel zo klein, dat de voedingsstoffen in het bloed kunnen worden opgenomen. Uitscheidingsstelsel = Hierdoor raakt je lichaam afvalstoffen kwijtLet op: Het ademhalingsstelsel opschrijven en uitleggen is NIET goed, omdat er in de vraag staat dat je de andere twee orgaanstelsels op moet schrijven.  Longblaasje1. Zuurstofarm    2. ZuurstofrijkHet uitwisselen van zuurstof en koolstofdioxide. De liters lucht die je maximaal uit kan ademen, nadat je zo diep mogelijk ingeademd hebt.  Mogelijke antwoorden zijn:Geven warmte af aan de ingeademde lucht.Zorgt ervoor dat de ingeademde lucht vochtig wordt.Stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven er aan plakken. 1 = Rechterboezem, 2 = Linkerboezem, 3 = (Bovenste) holle ader, 4 = Aorta, 5 = Longslagader, 6 = Longader, 9 = Linkerkamer, 10 = Rechterkamer, 11 = (Onderste) holle ader. Bloedplasma en bloedcellen Die bestrijden ziekteverwekkers die je lichaam binnengedrongen zijn. A, dit is namelijk een slagader. Te herkennen aan de dikke, gladde wanden. Er zitten kleppen in aders om het bloed de goede kant op te laten stromen. Kleppen kunnen maar naar één kant open. Weefselvloeistof is het tussenstation tussen het bloed en de cellen. De stoffen die de cellen nodig hebben, gaan vanuit het bloed via de weefselvloeistof naar de cellen. 1: Er zitten kleppen in2: De wand is slap3: De druk is laag Glucose komt in je bloed door het verteringsstelsel en gaat via je bloedvaten naar de spieren toe. Met het ademhalingsstelsel komt zuurstof via je longen in je bloed en gaat met de bloedvaten richting de spieren.  Door de verbranding wordt glucose en zuurstof verbruikt en komt er energie vrij. Koolstofdioxide en water, dat vrij komt bij de verbranding worden via het bloedvatenstelsel naar organen gebracht voor de uitscheiding. Bij de borstademhaling bewegen de ribben om te ademen.Bij de buikademhaling beweegt het middenrif om te ademen.Tijdens de inademing gaan de ribben omhoog en gaat het middenrif naar beneden, waardoor de borstholte groter wordt. Hierdoor worden de longen ook groter en stroomt er lucht in je longen. Door niet goed functionerende rode bloedcellen kan er minder zuurstof vervoerd worden. Hierdoor kan er te weinig verbranding kan plaatsvinden en zal er te weinig energie vrijgemaakt worden. De boezems trekken samen: Het bloed wordt vanuit de boezems naar de kamers gepompt waardoor de hartkleppen open zijn. De slagaderkleppen zitten dicht.De kamers trekken samen: Het bloed wordt vanuit de kamers in de aorta en de longslagader gepompt, waardoor de slagaderkleppen open staan en de hartkleppen dicht zijn.Hartpauze: De hartspier is ontspannen. De hartkleppen gaan open en de slagaderkleppen gaan dicht. De boezems stromen vol vanuit de holle aders en de longader Als een kransslagader verstopt raakt, krijgt je hart geen bloed meer. Zonder bloed komt het hart zuurstof te kort waardoor een deel van het hart af kan sterven. De kleine bloedsomloop loopt van, hart->longen->hart, waarbij er zuurstofarm bloed het hart verlaat en zuurstofrijk bloed het hart weer in gaat.De grote bloedsomloop loopt van, hart -> lichaam -> hart, waarbij er zuurstofrijk bloed het hart verlaat en zuurstofarm bloed het hart weer in gaat. De bovendruk is als de kamers samentrekken en het bloed de slagaders in gepompt wordt. De bloeddruk is dan maximaal.De onderdruk is tijdens de hartpauze. De bloeddruk is dan minimaal. Het lymfevatenstelsel zorgt ervoor dat ziekteverwekkers en ongewenste stoffen uit het lichaam worden gefilterd. Via de lymfevaten komt weefselvloeistof uit het lichaam als lymfe in de lymfeklieren terecht. Lymfeklieren bevatten veel witte bloedcellen die ziekteverwekkers bestrijden. Mogelijke antwoorden zijn:Doordat de slijmvliezen opzwellen, zal de doorgang voor de lucht kleiner worden, wat de ademhaling moeilijker maakt.Omdat er te weinig lucht in longen komt wordt de lucht wordt niet genoeg ververst, wat leidt tot benauwdheid en zuurstoftekort.Q, astma gaat om een ontsteking in de lagere luchtwegen, de longen. De slijmvliezen zwellen hier op en produceren meer slijm en vocht.P is de luchtpijp, wat bij de bovenste luchtwegen behoort. R zijn de longblaasjes, waar geen slijmvlies is. S zijn de haarvaten, waarvan in de tekst niet benoemd wordt dat astma hier invloed op heeft.De middenrifspieren en de tussenribspieren zullen meer energie verbruiken. Omdat er een tekort is aan lucht zullen de borstademhaling en buikademhaling harder moeten werken, waardoor de spieren die daarbij horen ook harder moeten gaan werken.  De linkerkamer heeft een sterkere en dikkere spierwand (en dus meer kracht) dan de rechterkamer, waardoor er een grotere druk ontstaat als het hart pompt. Dit komt omdat het bloed vanuit de linkerkamer met een hoge druk richting het hele lijf moet. HaarvatenDe aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen uit het bloed en de afvoer van koolstofdioxide en afvalstoffen naar het bloed wordt beperkt.De wand van een ader minder elastisch, minder gespierd, minder stevig, dunner dan die van een slagader. Omdat de infectie zich uitbreidt betekent dit dat er steeds meer ziekteverwekkers in het lichaam zitten en dat dit opgeruimd moet worden. Als de witte bloedcellen die vele ziekteverwekkers moeten bestrijden, kan de lymfeklier opzwellen . Dit komt doordat de witte bloedcellen met de ziekteverwekkers zich daar verzamelen totdat alles “opgeruimd” is.  Als alles opgeruimd zullen de lymfeklieren weer kleiner worden. Bron tekst: Examen HAVO 2016 - II