De Geo LRN-line Wonen in Nederland (2024 en 2025) - Hoofdstuk 3 en 4 - Steden oefentoetsen & antwoorden

VINEX- locatie = Grootschalige en nieuwe woningbouwlocaties aan de rand van een stad of stedelijk gebied. Vinex-locaties zijn bedoeld om de snel groeiende bevolking op te vangen. Bewonerskenmerken = Kenmerken en eigenschappen van bewoners in een buurt of wijk. Gaat over het inkomen, etniciteit, beroep, leeftijd, gezinsfase en opleiding.Wijkvoorziening = Voorzieningen die men dagelijks nodig heeft in een wijk of buurt. Denk aan: basisscholen, buurtsupermarkt, sportvoorzieningen, zorg).Kenniseconomie = Een belangrijk deel van de economische groei komt voort uit creativiteit, innovatie en kennis. Sustainable city = Ook wel duurzame stad genoemd. Het verbruiken van grondstoffen in de stad wordt tot een minimum  beperkt; materiaal wordt gerecycled en er wordt gebruikgemaakt van duurzame energie. Noordvleugel = Randstad bestaat uit twee vleugels; de Noordvleugel en de Zuidvleugel. Noordvleugel zijn alle stadsgewesten vanaf Utrecht tot en met Haarlem en Alkmaar. Mainport = Hoofdknooppunt in een globaal/mondiaal vervoernetwerk. Intercontinentaal vervoer sluit aan op vervoer op lagere schaalniveaus.Grootstedelijke functies = Functies die je alleen in grote steden kunt vinden. Ruimtelijk beleid = Het plannen en voorbereiden van de toekomstige inrichting van een gebied of stad. Randstad 2040 = Visie van het ruimtelijk beleid voor de Randstad en het Groene Hart in 2040.  Woningkenmerken: eigendom van de woningde ouderdom van de woninghet woningtypestaat van onderhoudBewonerskenmerkende etniciteitde gezinsfasede leeftijd van de bewonershet inkomen van de bewonersde samenstelling en grootte van de huishoudensWoonomgevingde sociale cohesie in de buurtde openbare ruimtede buurt-/wijkvoorzieningen die er te vinden zijnde sociale veiligheidToelichting:Woningkenmerken: dit zijn kenmerken van de woningen zelf. Dus; hoe ziet de woning er uit, is deze goed onderhouden of juist niet? In wijken waar veel koopwoningen zijn (eigendom van de woning), zorgt men over het algemeen beter voor zijn huis en dus ook voor de buurt. Wanneer er veel (sociale)huurwoningen te vinden zijn en bijvoorbeeld veel flatgebouwen in de wijk staan, kan dat iets zeggen over de leefbaarheid in de wijk (die is dan lager). Bewonerskenmerken: dit zijn de kenmerken van de bewoners zelf. Het kan dan gaan over het inkomen of het opleidingsniveau van de buurtbewoners. Het kan ook gaan over de gezinsfase, over de samenstelling of grootte van de huishoudens; wonen er bijvoorbeeld veel mensen met kinderen, of juist voornamelijk ouderen of juist studenten? Ook gaat het over de etniciteit van de buurtbewoners.Woonomgeving: de woonomgeving gaat over de ligging van de wijk en de afstand tot bijvoorbeeld de buurtvoorzieningen. Is er genoeg straatverlichting? Zijn er parkjes? Zijn er voldoende wandelpaden in de wijk? Dit gaat over de openbare ruimte. De buurt-en wijkvoorzieningen zijn bijvoorbeeld een buurtsuper of een buurthuis. De sociale cohesie heeft invloed op de sociale veiligheid in een wijk.  Een smart city wordt ook wel een slimme stad genoemd. Een publiek-private samenwerking wil zeggen dat particuliere organisaties, bedrijven en de overheid samenwerken. Het doel is om kennis te delen, financiële middelen en de risico’s te spreiden. De kwaliteit van het leven in een stad kan worden verbeterd door vernieuwende oplossingen toe te passen waarbij digitale technologie wordt ingezet. De overheid en bedrijven hebben hier beide een aandeel in. Bedrijven (particulier) gaan op zoek naar slimme oplossingen voor problemen. De overheid neemt de bedrijven in dienst en op basis daarvan kan de stad een smart-city worden. Voorbeelden hiervan: slimme stoplichten en een app voor het ophalen van afval.Toelichting:Door ICT (informatie- en communicatietechnologieën) in te zetten kan de kwaliteit van het leven in de stad worden verbeterd. De particuliere bedrijven en investeerders doen onderzoek en ‘verkopen’ hun producten aan de overheid. Bij grootschalige projecten vindt er bestuurlijk overleg en samenwerking tussen particulieren en de overheid plaats. Vele thema’s kunnen hier aan bod komen. Denk bijvoorbeeld aan de infrastructuur, voorzieningen, gebouwen en het milieu, openbare wifi in de hele stad, slimme straatverlichting die aangaat op het moment dat het voetpad/fietspad wordt gebruikt, afvalmanagement etc… Het eerste argument vanuit de economische dimensie is dat er in de Zuidvleugel minder economische groei plaatsvindt ten opzichte van de Noordvleugel (dit maakt het dus geen eenheid).Het tweede argument vanuit de economische dimensie is dat van de twee vleugels, de Noordvleugel het meest dynamisch is waardoor daar een divers bedrijfsleven te vinden is. Het eerste argument vanuit de politieke dimensie is dat er geen centraal bestuur is; de regio ‘Randstad’ is erg versnipperd; het kent een groot aantal gemeenten en betrekt vier provincies.Het tweede argument vanuit de politieke dimensie is dat er allerlei bestuurlijke netwerken zijn gevormd, maar afspraken vaak lang duren en plannen niet gemakkelijk kunnen worden uitgevoerd.Toelichting: Dimensies zijn belangrijk om de vraag te kunnen beantwoorden. De economische dimensie gaat over inkomen, werkgelegenheid of koopkracht. In het geval van het eerste argument is er een tweedeling binnen de Randstad. De Zuidvleugel maakt minder economische groei door dan de Noordvleugel; daarom is er geen eenheid.Het tweede argument is dat er een verschil is in type bedrijven; in de Noordvleugel is het een stuk dynamischer en in de Zuidvleugel is er een ander karakter van bedrijvigheid te vinden. Tussen deze twee vleugels zijn er dus flinke verschillen en daarom is er geen eenheid. De Randstad is niet een gebied dat binnen één gemeente of provincie valt. Omdat er vele gemeenten en provincies betrokken zijn bij het gebied de Randstad is er geen eenheid in politiek bestuur. Omdat er zo veel actoren betrokken zijn (gemeenten, provincies, de rijksoverheid), is het maken van nieuwe plannen en een eenzijdig beleid lastig en duurt het vaak lang voordat plannen kunnen worden uitgevoerd. Tip: In elk boekje van ‘De Geo’ staat achterin een soort hoofdstuk met ‘vaardigheden en werkwijzen’. Dit zijn vaardigheden die je moet kunnen om verschillende aardrijkskundige vragen te beantwoorden. Ook verschillende werkwijzen komen aan bod. Een vraag over schaalniveaus, of in dit geval een vraag over dimensies, hoort bij de aardrijkskundige werkwijzen. Neem deze nog even door als je dit lastig vindt! Een overeenkomst is dat de huizen relatief klein zijn. Dat is een kenmerk van een negentiende-eeuwse arbeiderswijk.Een verschil is dat er in Spangen veel groenvoorzieningen zijn. Normaliter is dat niet het geval in een negentiende-eeuwse arbeiderswijk.Toelichting: Voor het beantwoorden van deze vraag is het van belang om te weten welke kenmerken er horen bij een negentiende-eeuwse arbeiderswijk. Negentiende-eeuwse arbeiders- en industriewijken lagen dicht bij de binnenstad. Ook waren het met name kleine (tweede zin van bron 2) en donkere arbeiderswoningen en waren er smalle straten. De wijk heeft een symmetrisch stratenpatroon. Dit zijn dus overeenkomsten die worden genoemd tussen Spangen en een negentiende-eeuwse arbeiderswijk. Een verschil tussen Spangen en een negentiende-eeuwse arbeiderswijk is dat er normaliter nauwelijks aandacht werd besteed aan de groenvoorziening in die wijk. In Spangen is meer aandacht besteed aan de woonomgeving (verschil) en is er ook veel groen terug te vinden (zie bron 2 en 3). Vanaf ongeveer 1960 trokken veel van de oorspronkelijke bewoners weg. Er vond suburbanisatie plaats; men trok uit de stad richting de directe omgeving van de stad en richting het platteland;Hierdoor kwamen deze woonwijken vrij en kwamen er nieuwe bewoners voor in de plaats. Zij voelden zich niet verbonden met de wijk;Wanneer bewoners zich minder verbonden voelen met de wijk is te zien dat de sociale cohesie afneemt; er is minder samenhang in de wijk en men voelt zich niet bij de wijk betrokken of verbonden. Toelichting: De suburbanisatie vond plaats rond 1960. Dit is een tijdsperiode die je moet weten want het verklaart waarom bepaalde wijken in verval raakten. Deze suburbanisatie was selectief: alleen de jonge gezinnen die het zich konden veroorloven trokken uit de stad en verhuisden naar de nieuwbouwwijken aan de rand van de stad. De wijken waar zij vandaan kwamen (bijvoorbeeld de negentiende-eeuwse arbeiderswijken) raakten hierdoor in verval en de criminaliteit nam toe. De huizen kwamen leeg te staan en nieuwe bewoners die zich er gingen vestigen, voelden zich niet verbonden met de wijk. Wanneer men zich niet verbonden voelt met een wijk is te zien dat de betreffende wijken (nog meer) in verval raakten en de sociale cohesie hierdoor nog verder afneemt. De sociale cohesie is de betrokkenheid (of verbondenheid) van mensen in een wijk.  Twee van de drie mogelijke manieren: Het aanbieden van kluswoningen zorgt ervoor dat de woningvoorraad wordt opgeknapt, waardoor de leefbaarheid in de wijk verbetert. Door de kluswoningen aan te bieden wordt een specifieke groep mensen aangetrokken; namelijk de relatief hoog opgeleide mensen.Leegstand (en verpaupering) wordt hierdoor tegengegaan. Dit verbetert de leefbaarheid. Het proces dat hierdoor gaat plaatsvinden is: gentrificatie. Toelichting:Wanneer de woningen die voorheen verpauperd waren, worden opgeknapt is te zien dat de woningkenmerken worden verbeterd. Doordat de huizen er beter uit komen te zien, de woningen van binnen ook worden opgeknapt en er mooie tuinen worden aangelegd, zorgt dit ervoor dat de leefbaarheid in de wijk toeneemt. Niet iedereen kan het zich veroorloven om vervallen woningen op te knappen. Daar is veel geld (en tijd) voor nodig. De mensen die deze kluswoningen kopen zijn vaak hoogopgeleid en hebben een relatief hoog inkomen. Deze groep mensen wordt dus specifiek richting deze wijk getrokken omdat zij graag een woning ‘eigen’ willen maken en het geld hebben om in de woning te investeren. Door de woningen als kluswoningen aan te bieden wordt voorkomen dat deze woningen leeg komen te staan. Verdere verpaupering wordt daardoor tegengegaan. Het proces is gentrificatie. Tijdens dit proces worden woningen opgewaardeerd (en daarmee ook de buurt). Er worden nieuwe en kapitaalkrachtige bewoners naar het gebied getrokken en de lagere klassen worden uit het stadsdeel verdreven.  De vragen 5, 6 en 7 komen gedeeltelijk uit het examen vwo 2016-2.  De creatieve sector is de sector die zich bezighoudt met architectuur, design, media, cultureel erfgoed, musea, muziek, mode en film. Nieuwe technologische ontwikkelingen spelen hierin een grote rolVoorbeeld 1: In Amsterdam zijn er veel musea te vinden; van Gogh Museum, Rijksmuseum, Stedelijk Museum, Eye etc…Voorbeeld 2: Ook is Amsterdam het centrum van design en mode. Doordat er veel opleidingen zijn gevestigd die zich bezighouden met media, design en mode, zie je dat deze sector enorm aan groeien is.Toelichting: Er zijn kennissteden (die zich vooral focussen op de hightech industrie) en creatieve steden (die zich vooral bezighouden met de creatieve kant van de economie). De creatieve sector is een breed begrip en alles van het maken van muziek, films, reclame tot aan musea, architectuur en design vallen allemaal onder deze sector. Amsterdam staat bekend om zijn vele toeristen en vele activiteiten en culturele tentoonstellingen. Zo zijn er in het Rijksmuseum vele schilderijen van Nederlandse kunstenaars te bewonderen.In Amsterdam zijn er opleidingen te vinden die te maken hebben met de creatieve industrie. Van design tot de filmacademie; het is er! DimesiePositie in de top 20 (kies uit: relatief hoog of relatief laag)toelichting/reden (voor je antwoord in de vorige kolom) van AmsterdamPolitiekrelatief laagAmsterdam is geen regeringscentrum Sociaal-cultureelrelatief hoogAmsterdam heeft veel museaEconomischrelatief hoogAmsterdam is belangrijk financieel centrumToelichting: Politieke dimensie: Amsterdam heeft geen belangrijk regeringscentrum. Zowel binnen Nederland niet als op Europese schaal niet. Op nationaal schaalniveau is te zeggen dat Den Haag het politieke centrum is. Hier zit de tweede kamer en worden belangrijke (landelijke) beslissingen gemaakt. Op continentaal (Europees) niveau en vanuit de politieke dimensie is te zeggen dat Brussel het centrumgebied is binnen Europa. Sociaal-culturele dimensie: Amsterdam is een belangrijk cultureel centrum wanneer er wordt gekeken naar musea, tentoonstellingen en cultuur. Amsterdam scoort daarom hoog in de top 20. Economische dimensie: In Amsterdam zijn veel belangrijke (hoofd)kantoren gevestigd en op de Zuidas vinden we het financiële centrum van de stad. Binnen Europa speelt Amsterdam een belangrijke rol op economisch gebied.  Vraag 9 komt uit examen 2017- 1