Praktische Economie MAX 2022 M8 Conjuctuur en economisch beleid - Hoofdstuk 2 - Begrotingsbeleid oefentoetsen & antwoorden

Het overheidstekort kan door een recessie toenemen, want de belastingontvangsten van de overheid kunnen tegenvallen als de groei van het nationale inkomen afneemt. Ook kunnen de overheidsuitgaven toenemen als door een stijgende werkloosheid extra beroep op de sociale zekerheid wordt gedaan.Twee manieren waarop een overheid conjunctuurbeleid kan voeren om de economische groei te stimuleren zijn:De belastingen verlagenDe overheidsuitgaven verhogenBestrijding van een recessie met anticyclische begrotingspolitiek leidt tot een toename van het overheidstekort, want de bestedingen worden gestimuleerd door extra overheidsuitgaven en verlaging van de belastingontvangsten.In een fase van hoogconjunctuur en hoge inflatie zal opeenvolging van loonsverhogingen en prijsverhogingen leiden tot een situatie van blijvend hoge inflatie, hetgeen de investeringsbereidheid van bedrijven en daarmee de productiegroei kan afremmen.Of:In een fase van hoogconjunctuur en hoge inflatie zal de opeenvolging van loonsverhogingen en prijsverhogingen leiden tot een situatie van blijvend hoge inflatie, hetgeen de internationale concurrentiepositie van bedrijven kan verslechteren, waardoor de exportgroei en daarmee de productiegroei kan worden afgeremd.Een conjunctuurbeweging is onwenselijk, omdat de conjunctuurbeweging onzekerheid veroorzaakt. Niet alleen in een periode van laagconjunctuur met werkloosheid, maar ook in een periode van hoogconjunctuur bij hoge inflatie. Een conjunctuur is ook constant aan verandering onderhevig. Een bedrijf dat tijdens een periode van hoogconjunctuur een grote investering doet in capaciteitsuitbreiding komt bedrogen uit als zijn extra productie op de markt komt op het moment dat er weer sprake is van een laagconjunctuur. Medewerkers die in tijden van hoogconjunctuur hun baan opzeggen om op zoek te gaan naar beter werk, blijven misschien werkloos als er weer een laagconjunctuur is. Snel investeren in het spoor in de gegeven situatie zou goed passen in een anticyclisch begrotingsbeleid, omdat er laagconjunctuur verwacht wordt en dat een anticyclisch begrotingsbeleid in dat geval voorschrijft dat de overheid haar bestedingen verhoogt / het financieringstekort laat oplopen. Werkloosheidsverzekeringen:In tijden van laagconjunctuur / recessie verliezen sommige mensen hun baan, waardoor het inkomen wegvalt. Werkloosheidsuitkeringen vangen deze terugval (gedeeltelijk) op, waardoor de bestedingen minder sterk zullen afnemen (in vergelijking met een situatie waarin er geen uitkeringen zouden zijn). Progressieve belastingen:In een laagconjunctuur / recessie kunnen inkomens dalen bij verlies van baan / bij loonsverlagingen. Door de progressieve tariefstructuur van het belastingstelsel zal voor deze inkomens de gemiddelde belastingdruk dalen, waardoor het besteedbaar inkomen en daarmee de bestedingen (van deze groep mensen) minder sterk zullen afnemen (in vergelijking met een situatie waarin er sprake zou zijn van proportionele belastingtarieven).Volgens Wellink is het nu niet het juiste moment voor de hypotheekrenteaftrek, omdat de hogere belastingafdrachten zullen leiden tot een verlaging van de besteedbare inkomens (van woningeigenaren), hetgeen in tijden van laagconjunctuur de daling van de bestedingen versterkt en dus procyclisch is. Verlaging van het minimumloon heeft volgens de onderzoekers een negatief effect op de werkgelegenheid, want de invoering van het minimumloon leidt tot een afname van de bestedingen en deze afgenomen bestedingen leiden tot een lagere productie, die kan leiden tot een lagere werkgelegenheid.Bij (A) 3. De lonen nemen meer af dan de arbeidsproductiviteit.Bij (B) 4. De loonkosten per product dalen.Bij (C) 1. Bedrijven gaan meer mensen aannemen.Bij (D) 2. De internationale concurrentiepositie verbetert. Een beperking van de loonkostenstijging kan in Nederland de economische groei bevorderen, omdat een beperking van de loonkostenstijging (per product) kan leiden tot een verbetering van de internationale concurrentiepositie, waardoor de export groeit.In fase 2 kan het overheidstekort afnemen, omdatde belastingontvangsten toenemen doordat de inkomens toenemen ende uitgaven van de overheid afnemen doordat de werkloosheid afneemt.De kans op overbesteding wordt afgeremd door de toename van de investeringen. De investeringen leiden tot een toename van de productiecapaciteit waardoor toenemende bestedingen minder snel de productiecapaciteit overtreffen. Onderwijs beïnvloed via de internationale concurrentiepositie de economische groei van Nederland, omdatbeter onderwijs tot een hogere arbeidsproductiviteit in de toekomst leidt waardoor de loonkosten per product kunnen afnemen en de internationale concurrentiepositie van Nederland verbeterten een verbetering van de internationale concurrentiepositie tot een toename van de export leidt waardoor de economische groei van Nederland toeneemt.Let op: bij het eerste deel antwoord is het noemen van lagere loonkosten per product essentieel voor een goed antwoord.Door ontwikkeling 2 en 3 wordt de internationale concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven sterker.Ontwikkeling 2, omdat investeringen in infrastructuur nodig zijn om bedrijven met het achterland te verbinden.Ontwikkeling 3, omdat een lagere vennootschapsbelasting (buitenlandse) bedrijven aantrekt. Samen met alle bestaande aanbieders bieden al deze bedrijven een bonte verzameling van producten en diensten aan. Deze diversiteit van het aanbod vermindert de gevoeligheid voor prijsontwikkelingen van slechts enkele producten. Bovendien zullen bedrijven door een lagere vennootschapsbelasting meer geld overhouden voor investeringen.Opmerking: ontwikkeling 1 niet, want als in Nederland de stijging van de  loonkosten per persoon niet worden gecompenseerd met minstens een evenredige stijging van de arbeidsproductiviteit, kunnen de loonkosten per product in Nederland hoger zijn dan in het buitenland, waardoor de concurrentiepositie ten opzichte van het buitenland verslechterd.Loonmatiging kan leiden tot vergroting van de export, omdat loonmatiging zal leiden tot lagere loonkosten per eenheid product, hetgeen de internationale concurrentiepositie van bedrijven kan verbeteren. Let op: het noemen van lagere loonkosten per eenheid product is essentieel voor een goed antwoord. Het nadeel van loonmatiging is dat de koopkracht daalt ten opzichte van de situatie zonder loonmatiging, waardoor de binnenlandse bestedingen kunnen afnemen en daarmee de economische groei.